Mô hình sông trong ao - giải pháp tối ưu trong nuôi cá tầm

Thưa quý vị và bà con!

Lâm Đồng là địa phương đứng đầu cả nước về sản lượng nuôi cá tầm thương phẩm. Hiện nay, nuôi cá tầm ở Lâm Đồng chủ yếu tập trung vào 2 công nghệ: Nuôi nước chảy trong ao lót bạt, bể xi măng và nuôi trong lồng bè trên hồ chứa. Trong đó, sản lượng cá tầm tập trung chủ yếu ở mô hình nuôi nước chảy và các trang trại thường xây dựng ở các sông suối đầu nguồn. Tuy nhiên, quá trình nuôi gặp nhiều khó khăn khi phải đối mặt mới tình trạng khan hiếm nguồn nước vào mùa khô. Do đó việc đưa ra những giải pháp để khắc phục tình trạng này là rất cần thiết. Sau đây là ghi nhận của các phóng viên Báo Nông nghiệp và môi trường.

Xã Rô Men, huyện Đam Rông được mệnh danh là thủ phủ nghề nuôi cá tầm của Lâm Đồng, mỗi năm mang lại thu nhập lên đến hàng tỷ đồng cho người dân. Tuy nhiên nghề nuôi cá tầm tại đây chịu ảnh hưởng khi vào mùa khô nguồn nước đầu nguồn tại các suối nước mát giảm, dẫn đến tình trạng khan hiếm nguồn nước cung cấp cho các ao nuôi, do đó người dân phải giảm diện tích nuôi rất nhiều.

Phỏng vấn Bà Mai Thị Kim Ngọc, Xã Rô Men, huyện Đam Rông, tỉnh Lâm Đồng

Nước bây giờ rất khó khăn, nước cạn, nước khô, thì bây giờ chia nhau ra các hộ có giấy phép đầy đủ thì lấy nước về bảo bọc lẫn nhau nuôi. Giờ tới đâu hay tới đó thôi, nước khô cằn thì mình sẽ tính sang chuyện khác, không còn chăn nuôi nữa.

Phỏng vấn Ông Nông Mạnh Cường, Xã Rô Men, huyện Đam Rông, tỉnh Lâm Đồng

Chạy full công suất thì khoảng 17-18 bể, đến mùa này thì không còn đủ nước nữa, tôi phải ngắt hơn 10 bể do không đủ nước để duy trì nuôi cá. Thứ nhất không có nước cá không ăn rồi sinh ra bệnh và chết nhiều lại phải cho nhịn ăn.

Theo các hộ dân, kể từ năm 2019 đến nay, nhiều hộ dân, doanh nghiệp đầu tư nuôi cá tầm nên tình trạng thiếu nước ngày càng trở nên nghiêm trọng. Xã Rô Men hiện có khoảng 61 hộ, công ty, hợp tác xã nuôi cá tầm với tổng 7ha mặt nước. Trước tình trạng khan hiếm nguồn nước vào mùa khô, chính quyền địa phương đã khuyến cáo người dân không mở rộng thêm diện tích nuôi, giảm sản lượng cá thương phẩm hoặc chuyển trang trại qua nuôi các loại thủy sản khác để đảm bảo an toàn.

Phỏng vấn Ông Lê Công Trọng, Chủ tịch UBND xã Rô Men, huyện Đam Rông, tỉnh Lâm Đồng

Chúng tôi cũng tạo điều kiện hết cỡ cho các cái hộ phát triển nuôi cá nước lạnh này, đặc biệt là cái quy hoạch đất nuôi trồng thủy sản, rồi cái nguồn nước đó thì các cái giấy tờ hợp pháp để các hộ yên tâm nuôi cá và phát triển kinh tế cho gia đình cũng như của địa phương. Đến nay là thời điểm mùa khô nên khó khăn nhất của địa phương và các hộ vẫn là cái nguồn nước.

Năm 2022, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lâm Đồng phối hợp với Trung tâm Quốc gia giống thuỷ sản nước ngọt miền Trung thực hiện đề tài Ứng dụng công nghệ “sông trong ao” để xây dựng mô hình nuôi cá tầm thương phẩm phù hợp với điều kiện tỉnh Lâm Đồng. Qua đó, tận dụng các vùng khí hậu phù hợp với cá tầm, từ đó mở rộng phạm vi, vẫn sử dụng ao nuôi cá truyền thống nhưng chuyển đổi đối tượng nuôi làm tăng thu nhập, giá trị trong nghề nuôi thủy sản trên địa bàn tỉnh.

Phỏng vấn Ông Lê Văn Diệu, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Quốc gia giống thủy sản nước ngọt miền Trung

Chúng tôi nhận thấy rằng, mô hình này có thể áp dụng ở những vùng mà trước đây người ta nuôi cá truyền thống có diện tích ao đất lớn và đồng thời có nhiệt độ phù hợp cho sự sinh trưởng, phát triển của cá tầm thì chúng ta có thể áp dụng được cái công nghệ này và khi chúng tôi áp dụng cái mô hình này tại Lâm Đồng thì chúng tôi thấy đem lại thành công và mang lại cái hiệu quả kinh tế tương đương với lại các cái công nghệ nuôi hiện nay.

Hệ thống thiết bị công nghệ “sông trong ao” gồm máy thổi khí vận hành liên tục; máy quạt nước để tăng cường hàm lượng oxy qua mương nuôi; tỉ lệ mương nuôi cá chiếm 5-7% diện tích ao nuôi, phần còn lại của ao để chứa nước, vận hành cho hệ thống. Bên cạnh đó, máy phát điện dự phòng luôn sẵn sàng vận hành. Qua đó, tạo ra dòng chảy nhân tạo và đảm bảo nguồn nước luôn sạch để ao trở thành sông phù hợp với loài cá nước lạnh.

Hiện nay, Trung tâm Quốc gia giống thủy sản nước ngọt miền Trung nuôi với mật độ tương đương với công nghệ nuôi nước chảy, kết quả thu được cá tăng trưởng tốt và tỷ lệ sống trên 80%.

Phỏng vấn Ông Lê Văn Diệu, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Quốc gia giống thủy sản nước ngọt miền Trung

Ưu điểm của công nghệ sông trong ao, tức là chúng ta ít sử dụng nước hơn so với lại công nghệ nuôi nước chảy và nó vẫn tạo được cái dòng chảy trong cái hệ thống nuôi cá tầm và tăng cường hàm lượng oxy cho cái ao nuôi, vẫn duy trì được ao nuôi trong cái mương nuôi cá nuôi phát triển tốt.

Hệ thống “sông trong ao” có thể thu gom, loại bỏ triệt để các chất thải lắng đọng dưới đáy mương và xử lý được hoàn toàn chất thải sau khi thu gom. Điều này giúp môi trường sạch, không phát thải các chất có thể gây ảnh hưởng môi trường bên ngoài hệ thống. Đặc biệt có ưu thế ít thay nước, nên chủ động nguồn nước, cách ly bệnh dịch, thích ứng với biến đổi khí hậu, hạn chế triệt để việc xói mòn đất, ô nhiễm nước.

- Quý vị và bà con thân mến!

Qua kết quả nghiên cứu của Trung tâm Quốc gia giống thủy sản nước ngọt miền Trung cho thấy, cá tầm nuôi theo công nghệ sông trong ao tăng trưởng tương đối nhanh. Tốc độ tăng trưởng này tương đương với các mô hình nuôi trong bể nước chảy tự nhiên và nhanh hơn so với mô hình nuôi lồng trên hồ chứa hiện nay tại Lâm Đồng.

Đây là công nghệ đầy hứa hẹn, dễ dàng áp dụng cho các vùng nuôi cá truyền thống ở Lâm Đồng có điều kiện nhiệt độ phù hợp với cá tầm nhưng thiếu nguồn nước hay chưa có nguồn nước để nuôi theo công nghệ nước chảy, từ đó mở rộng phạm vi, quy mô và nâng cao sản lượng cá tầm cho tỉnh Lâm Đồng trong thời gian tới.

Phóng sự của Báo Nông nghiệp và Môi trường xin được khép lại tại đây. Cảm ơn và hẹn gặp lại quý vị và bà con trong các chương trình sau.