Đập Sabo đầu tiên ở Việt Nam giảm lũ quét, sạt lở đất

Công trình đập Sabo tại Nậm Păm chính thức được khánh thành vào giữa tháng 3 năm 2025. Nằm trong khuôn khổ Dự án Hợp tác kỹ thuật “Nâng cao năng lực giảm thiểu rủi ro lũ quét và sạt lở đất ở khu vực miền núi phía Bắc” do Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) tài trợ, phối hợp thực hiện bởi Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường Sơn La, cùng Văn phòng JICA Việt Nam.

Dự án kéo dài từ năm 2022 đến 2025, lựa chọn Sơn La là một trong những địa phương trọng điểm triển khai các hoạt động thí điểm. Các chuyên gia Việt Nam và Nhật Bản đã phối hợp khảo sát, phân tích, đánh giá cụ thể về mức độ rủi ro lũ quét và sạt lở đất tại từng huyện của tỉnh. Kết quả cho thấy

, huyện Mường La là địa phương có mức độ rủi ro cao, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp.

Đây là một đập bê tông khe hở, được thiết kế và xây dựng hoàn toàn theo tiêu chuẩn kỹ thuật của Nhật Bản. Đập có chiều dài 61m, chiều cao 9m tại vai đập, tràn cao 6m, chiều rộng đỉnh đập 3m và đáy đập rộng 6,6m. Trên thân đập có 6 khe hở, mỗi khe rộng 2m. Thiết kế đặc biệt này cho phép nước và các hạt bùn nhỏ có thể chảy qua, trong khi giữ lại những khối đá lớn và gỗ trôi, góp phần giảm sức tàn phá của dòng lũ.

Ông Nguyễn Trường Sơn: Đây là công trình đầu tiên chính phủ Nhật Bản đầu tư cho Việt Nam. Công trình Sabo dự kiến sẽ bảo vệ 28 hộ dân, và 1 trường mầm non trên địa bản. Đây là công trình nhỏ, đang trong quá trình tiếp tục khai thác và nâng cấp. Dự kiến, để đảm bảo phát huy tối đa hiệu quả của dự án. Phải đáp ứng được đủ 12 công trình trên lưu vực dòng suối Nậm Păm. Chúng tôi đã tham mưu cho bộ Nông nghiệp và Môi Trường cùng với chính phủ Nhật Bản tiếp tục đầu tư xây dựng hoàn thiện những hạng mục để phục vụ công trình.

Đập Sabo được chia làm hai loại chính: đập kín và đập hở. Loại đập kín có khả năng chắn hoàn toàn từ thượng nguồn, tích tụ đất đá, làm chậm dòng chảy và mở rộng lòng suối, từ đó giảm tốc độ dòng lũ. Đối với đập hở như công trình tại Nậm Păm, phần thân đập có các khe trống để nước chảy qua, trong khi vẫn giữ lại vật thể lớn trong dòng chảy lũ, giảm thiểu thiệt hại cho khu vực hạ lưu.

Công trình này không chỉ mang lại giá trị thực tiễn trong công tác phòng chống thiên tai, mà còn có thể xem như một “mô hình trực quan” tiêu biểu cho các tỉnh miền núi.

Bà Lê Thị Thu Hằng: Lần đầu tiên đối với Việt Nam, xây dựng đập Sabo tại Nậm Păm. Theo đánh giá phải đủ 12 công trình mới đáp ứng hiệu quả của dự án. Tuy nhiên, do khó khăn về nguồn kinh phí, nên hiện tại mới xây dựng hoàn tất một đập Sabo số 5 vào giai đoạn thí điểm. Đây sẽ là mở đầu, trong việc triển khai thêm những công trình phóng chống thiên tai trong thực tế.

Việc hoàn thành và đưa vào vận hành công trình đập Sabo không chỉ là cột mốc quan trọng trong hành trình xây dựng hệ thống phòng chống thiên tai, mà còn là biểu tượng cho mối quan hệ hợp tác bền vững, gắn bó giữa tỉnh Sơn La và Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản JICA. Công trình minh chứng cho sự đồng hành và sẻ chia của bạn bè quốc tế trong công cuộc bảo vệ đời sống, tài sản và sự phát triển bền vững của người dân vùng cao