Đa dạng sinh kế nhờ nuôi cá mùa nước nổi kết hợp với du lịch

Mùa lũ không còn là mùa nhàn rỗi. Người dân Đồng Tháp biến nước nổi thành sinh kế với mô hình nuôi trữ cá kết hợp du lịch sinh thái - hướng đi xanh, bền vững cho nông nghiệp.

Đồng Tháp - vùng đất ngập nước đặc trưng của miền Tây, từng có thời gian dài chịu cảnh “nghỉ việc theo mùa lũ”. Mỗi khi nước lên, đồng ruộng mênh mông, người dân chỉ biết giăng lưới bắt cá nhỏ lẻ, thậm chí phụ thuộc vào những ngư cụ khai thác tận diệt. Nhưng giờ đây, mùa nước nổi không còn là mùa nhàn rỗi mà đã trở thành mùa làm ăn, mùa sinh kế.

Tại ấp Long An A, xã Phú Thọ mô hình nuôi trữ cá mùa lũ kết hợp du lịch sinh thái do Hợp tác xã Sản xuất nông nghiệp sinh thái Quyết Tiến triển khai đang mở ra hướng đi mới, giúp người dân vừa tạo thu nhập ổn định, vừa góp phần bảo tồn nguồn lợi thủy sản và môi trường sinh thái vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Bắt đầu từ năm 2020, với sự hỗ trợ của WWF – Việt Nam, HTX Quyết Tiến đã triển khai mô hình “canh tác thuận thiên”, khi nước tràn đồng, rơm rạ phân hủy tạo phù du làm thức ăn tự nhiên cho cá. Người dân dẫn cá thiên nhiên vào ruộng, đồng thời thả thêm hơn 300 kg cá giống để tự sinh trưởng. Chỉ sau một vụ, sản lượng đạt 4 đến 5 tấn cá, doanh thu khoảng 150 triệu đồng, mang lại nguồn lợi đáng kể cho bà con.

Từ thành công ban đầu, mô hình được mở rộng lên 170 ha, tăng gần 10 lần so với năm đầu tiên, mở ra hướng làm du lịch sinh thái mùa nước nổi. Du khách đến trải nghiệm làm nông dân miệt đồng, ngồi xuồng ba lá, thả lưới, hái rau đồng, cùng người dân chế biến món ăn dân dã miền Tây. Những hoạt động gần gũi giúp gắn kết con người với thiên nhiên.

Điểm nổi bật của mô hình chính là tư duy canh tác thuận thiên, tận dụng tự nhiên để nuôi dưỡng tự nhiên. Theo tính toán, mỗi mùa lũ, lượng nước tràn đồng gấp 54 lần vụ lúa thứ ba, mang theo phù sa gấp 7 lần, giúp bồi đắp đất, tăng độ phì nhiêu và phục hồi hệ sinh thái.

Sau ba năm triển khai, chất lượng đất được cải thiện rõ rệt, lượng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật giảm mạnh. Người dân cùng nhau thực hiện đồng quản lý nguồn lợi thủy sản, khai thác đúng thời điểm, tránh tận diệt và bảo vệ sinh kế lâu dài.

Không chỉ được địa phương nhân rộng, mô hình “nuôi trữ cá mùa lũ” còn thu hút sự quan tâm của các tổ chức quốc tế. Trong chuyến khảo sát mới đây, đại diện Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) đánh giá cao sự kết hợp giữa tri thức bản địa và khoa học hiện đại trong phát triển nông nghiệp sinh thái bền vững.

Từ những cánh đồng ngập nước, người dân Đồng Tháp đang viết nên câu chuyện mới của nông nghiệp sinh thái Việt Nam – nơi con người không chống lại tự nhiên, mà sống hòa hợp cùng thiên nhiên. Mùa lũ giờ không còn là mùa nhàn rỗi, mà là mùa sinh kế, mùa hi vọng.

Mô hình nuôi trữ cá mùa lũ kết hợp du lịch sinh thái không chỉ giúp tăng thu nhập cho nông dân, mà còn góp phần bảo tồn đa dạng sinh học, giảm phát thải khí nhà kính và xây dựng thương hiệu nông nghiệp xanh miền Tây – hướng đi bền vững cho tương lai của ĐBSCL.