Từ đặc sản quê đến thương hiệu toàn cầu: Hành trình sáng tạo của VICOSAP

“Chúng tôi sinh ra và lớn lên trên vùng đất Cầu Kè (Trà Vinh cũ), nơi trái dừa sáp như một đứa con tinh thần của người dân nơi đây...”, đó là lời chia sẻ của anh Trần Duy Linh, người sáng lập Công ty VICOSAP, mở đầu cho hành trình đầy cảm xúc và tự hào của một doanh nghiệp trẻ dám “thay áo mới” cho đặc sản quê hương.

Anh kể, giống dừa sáp ở Cầu Kè được một nhà sư tu học ở nước ngoài mang về Việt Nam cách đây khoảng 100 năm. Điều kỳ diệu là giống dừa ấy cho ra trái khác biệt hoàn toàn: cơm dừa không cứng như thường lệ mà dẻo, mềm, nước dừa đặc sệt và có vị ngọt thanh, hương thơm tự nhiên. Ngày nay, những bảng hiệu “có bán dừa sáp” xuất hiện khắp nơi, giá mỗi trái cao gấp mười lần dừa thường, nhưng suốt nhiều mấy chục năm, loại đặc sản quý ấy chỉ được bán tươi hoặc xay sinh tố mà chưa có giá trị gia tăng đáng kể.

“Trong khi nhiều địa phương đã nâng tầm nông sản, đưa trái cây Việt ra thế giới thì dừa sáp Cầu Kè vẫn chỉ là loại trái ‘bám bụi ven đường’. Chính điều đó khiến chúng tôi quyết tâm thay đổi”, anh Linh chia sẻ.

Từ trăn trở ấy, năm 2020, anh cùng những người con quê hương sáng lập Công ty TNHH Chế biến Dừa Sáp Cầu Kè (gọi tắt là VICOSAP, có trụ sở tại ấp 2, xã Tam Ngãi, tỉnh Vĩnh Long) với khát vọng quảng bá và nâng tầm trái dừa sáp trứ danh bằng công nghệ hiện đại và tình yêu bản địa.

Công nghệ hiện đại, bước đột phá nâng cao giá trị

Chỉ sau 5 năm, VICOSAP đã trở thành đơn vị tiên phong và duy nhất tại Việt Nam chế biến chuyên sâu, đa dạng hóa hơn 15 nhóm sản phẩm với 80 mã hàng. Từ bánh, kẹo, sữa chua, nước uống đến nguyên liệu làm bánh, tất cả đều được chế biến sâu từ dừa sáp Cầu Kè.

Bước ngoặt lớn đến với VICOSAP khi doanh nghiệp tiên phong áp dụng công nghệ sấy thăng hoa của Nhật Bản cho ra đời những sản phẩm mới như dừa sáp sấy giòn tan, sữa chua dừa sáp sấy khô và dòng bánh dừa sáp kết hợp nông sản địa phương (chuối, bí đỏ, khoai lang). Công nghệ này không chỉ giúp giữ trọn hương vị và giá trị dinh dưỡng mà còn mở hướng tiêu thụ mới cho nông sản vùng ĐBSCL.

Không dừng lại ở đó, VICOSAP tiếp tục nghiên cứu sữa chua uống lên men từ nhựa quả dừa sáp và đặc biệt là kẹo dừa sáp mật hoa dừa, sản phẩm không dùng đường hóa học mà lấy vị ngọt tự nhiên từ mật hoa dừa, hướng đến sức khỏe người tiêu dùng. Tất cả các dòng sản phẩm đều đạt chứng nhận ISO 22000:2018, ISO 9001:2015, HACCP, FDA và HALAL, khẳng định cam kết chất lượng quốc tế của một thương hiệu Việt.

Bảo tồn, lan tỏa giá trị di sản

Không chỉ làm kinh tế, VICOSAP còn thực hiện sứ mệnh giữ gìn nguồn gốc và giá trị văn hóa của cây dừa sáp Cầu Kè. Doanh nghiệp đã tiến hành sưu tầm tư liệu, ghi chép nhân chứng lịch sử, và năm 2022 xây dựng Đài tưởng niệm và Tháp thờ Hòa thượng Thạch Sô (1886-1949) - người đầu tiên trồng cây dừa sáp trong khuôn viên chùa Botumsakor (còn gọi là chùa Chợ tại Cầu Kè) và được tôn vinh là khai tổ của dừa sáp đất Trà Vinh.

Đặc biệt, năm 2024, công ty khánh thành “Bảo tàng Dừa Sáp Trà Vinh”, bảo tàng dừa sáp đầu tiên ở Việt Nam và trên thế giới, trưng bày hiện vật, câu chuyện và hành trình gần 100 năm của giống dừa quý hiếm này. Đây không chỉ là niềm tự hào của người dân Cầu Kè mà còn là điểm nhấn du lịch văn hóa độc đáo của vùng đất Vĩnh Long ngày nay.

Bên cạnh đó, VICOSAP cũng đã đăng ký quyền tác giả cho 128 món ăn chế biến từ dừa sáp, được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công nhận là “Đơn vị chế biến sâu trái dừa sáp thành hệ thống nhiều dòng sản phẩm nhất, phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu”. Những bước đi này vừa khẳng định năng lực sáng tạo vừa góp phần bảo tồn chỉ dẫn địa lý của trái dừa sáp Cầu Kè.

Không chỉ chú trọng sản xuất, VICOSAP còn là điểm tựa sinh kế cho hàng chục hộ dân trồng dừa sáp và 80% lao động nữ (tại địa phương). Công ty xây dựng các chương trình đào tạo kỹ năng nghề, an toàn thực phẩm, marketing, thương mại điện tử, giúp người lao động nâng cao năng lực và có thu nhập ổn định.

Doanh nghiệp còn thường xuyên tham gia các hoạt động thiện nguyện: trao quà cho hộ nghèo, tặng tập vở học sinh, phát bánh mì chay vào ngày rằm và mùng một hàng tháng. Những nghĩa cử này thể hiện tinh thần “lá lành đùm lá rách”, nhân văn và gần gũi của một doanh nghiệp khởi nghiệp từ làng quê.

Từ địa phương vươn ra thế giới

Hiện nay, sản phẩm dừa sáp VICOSAP đã có mặt tại hầu hết chuỗi siêu thị lớn trong nước như Coop Mart, WinMart+, GO, GS25, Mega Market, Satra Food và xuất hiện ở nhiều sân bay quốc tế như Cần Thơ, Phú Quốc, Tân Sơn Nhất, Cam Ranh…

Không dừng lại ở thị trường nội địa, VICOSAP đã xuất khẩu chính ngạch sang Nhật Bản, Anh, Mỹ, Hong Kong và Đài Loan, mở ra cánh cửa đưa đặc sản quê nhà đến với người tiêu dùng toàn cầu.

Hành trình ấy được ghi nhận bằng hàng loạt danh hiệu. Trong đó, nổi bật nhất là sản phẩm OCOP 5 sao Quốc gia do Bộ Nông nghiệp và Môi trường công nhận năm 2025 cho các sản phẩm kẹo dừa sáp nguyên chất, lá dứa, cacao và hủ dừa sáp sợi năm 2023.

Tính đến nay, VICOSAP đã sở hữu 4 sản phẩm OCOP 5 sao cấp quốc gia và 7 sản phẩm OCOP 4 sao. Bên cạnh đó, Bộ Công thương công nhận sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia năm 2025. Ngoài ra, nhiều bằng khen, giấy khen từ UBND tỉnh Trà Vinh, UBMTTQ Việt Nam và các tổ chức xúc tiến thương mại.

VICOSAP hiện tham gia Chương trình Deltaccerate do DFAT (Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc) và New Energy Nexus Vietnam hỗ trợ, hướng tới phát triển xanh, thích ứng biến đổi khí hậu và quản trị doanh nghiệp bền vững. Đây là bước đi thể hiện tầm nhìn xa, giúp doanh nghiệp vừa phát triển kinh tế, vừa bảo vệ môi trường sinh thái ĐBSCL.

Năm 2025, kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Nông nghiệp và Môi trường, nhờ những nỗ lực không ngừng của mình, VICOSAP vinh dự được Bộ Nông nghiệp và Môi trường biểu dương là một trong 70 tập thể tiêu biểu trong phong trào thi đua yêu nước giai đoạn 2021-2025. Hành trình khởi nghiệp của anh Trần Duy Linh và đội ngũ VICOSAP càng trở nên ý nghĩa hơn nữa.