Tháo gỡ 2 rào cản để phát triển kinh tế tư nhân theo Nghị quyết 68

Chia sẻ tại tọa đàm "Loại bỏ những rào cản để kinh tế tư nhân phát triển theo Nghị quyết 68" do Báo Pháp Luật TP.HCM tổ chức ngày 10/6, ông Lương Tấn Lợi, Giám đốc Công ty CP Sâm Việt Nam - Trà My Quảng Nam cho biết, Nghị quyết 68 nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, chính sách, góp phần phát triển cho kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, vấn đề doanh nghiệp trăn trở nhất là ai sẽ là người sẽ tháo gỡ.

Theo ông Lợi, dự án xuất khẩu sâm ngọc Linh - một mặt hàng đặc hữu, tiềm năng tỷ đô - đã bị đình trệ vì các vướng mắc pháp lý chưa rõ ràng giữa bốn bộ ngành. “Mỗi nơi hướng dẫn một kiểu. Không có đầu mối rõ ràng để kết nối. Doanh nghiệp đành phải tự loay hoay và chờ đợi trong vô vọng”, ông nói.

Câu chuyện của Sâm Việt Nam không phải cá biệt. Ông Trần Lâm - Giám đốc Công ty TNHH Natural House, chuyên sản xuất các sản phẩm tinh dầu thiên nhiên cho biết, một trong những vướng mắc lớn nhất mà doanh nghiệp đang phải đối mặt chính là rào cản về mặt bằng sản xuất.

Theo ông Lâm, hiện nay, quy định buộc các doanh nghiệp có hoạt động sản xuất, dù chỉ phát sinh một lượng nhỏ nước thải, phải đặt cơ sở trong khu công nghiệp (KCN) đang tạo ra một khó khăn lớn.

Dù hợp lý về mặt quản lý song quy định này lại chưa phù hợp với thực tế của doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn có quy mô doanh thu khiêm tốn, thường chỉ từ vài chục đến dưới một trăm tỉ đồng. Với năng lực tài chính có hạn, họ không thể đáp ứng yêu cầu thuê những lô đất diện tích lớn từ 2.000m² đến 5.000m² với chi phí đắt đỏ trong các KCN.

Vướng mắc này tạo ra một nghịch lý, khi Nhà nước luôn khuyến khích doanh nghiệp chuyển dịch từ thương mại sang sản xuất để tạo ra giá trị cốt lõi thì chính sách về mặt bằng lại đang cản trở quá trình đó.

Vấn đề tương tự cũng xảy ra trong lĩnh vực nông nghiệp, bởi khi doanh nghiệp đầu tư vào chế biến sâu, hoạt động này cũng được xem là sản xuất công nghiệp và lại vướng phải bài toán nan giải là tìm kiếm mặt bằng đáp ứng đúng quy định.

Ông Lâm ghi nhận và đánh giá cao những chủ trương hỗ trợ quỹ đất quy mô nhỏ cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, xem đây là một tín hiệu đáng mừng.

Mặc dù vậy, ông cũng bày tỏ những băn khoăn lớn về tính hiệu quả trong quá trình thực thi.

"Câu hỏi mà nhiều doanh nghiệp đặt ra là làm thế nào để họ có thể tiếp cận được thông tin và nhận được sự hỗ trợ này một cách minh bạch, dễ dàng, và liệu quỹ đất được chia nhỏ đó có thực sự đáp ứng đủ nhu cầu rất lớn từ cộng đồng doanh nghiệp hay không? Tôi cho rằng, doanh nghiệp có thể tự nỗ lực để giải quyết bài toán về vốn và kinh doanh nhưng những rào cản về pháp lý, quy định thì họ không thể tự mình tháo gỡ", ông Lâm nói.

Nhìn từ tầm chính sách, TS Trần Du Lịch cho rằng, để khu vực kinh tế tư nhân phát triển thực chất, cần đồng thời tháo hai nút thắt: cải cách thể chế pháp lý và thiết kế lại cơ chế tín dụng.

Về pháp lý, ông nhấn mạnh, luật pháp hiện nay nhiều nhưng vẫn còn chồng chéo. Mỗi bộ ngành ra một thông tư, một nghị định, nhưng lại thiếu sự phối hợp. Một chính sách có thể tốt trên giấy, nhưng nếu không có cơ chế giám sát và phối hợp thực thi hiệu quả thì cũng vô dụng với doanh nghiệp.

Về tài chính, ông cho rằng cần đổi mới tư duy tiếp cận tín dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đặc biệt, Nhà nước nên có chính sách quy hoạch, phát triển hạ tầng dùng chung cho doanh nghiệp quy mô nhỏ, như nhà xưởng, khu chế biến, logistics… Đồng thời, các ngân hàng thương mại phải tăng cường năng lực đánh giá phi tài sản (mô hình kinh doanh, uy tín thị trường) thay vì chỉ dựa vào tài sản đảm bảo.

“Kinh tế tư nhân không cần ưu ái, chỉ cần công bằng. Họ cần một hành lang pháp lý rõ ràng, một hệ thống tín dụng cởi mở, và một môi trường không ai sợ sai vì quá nhiều luật mù mờ”, TS Lịch nhấn mạnh.