Thái Nguyên: Dự án hồ điều hòa Xương Rồng 'hành' dân

Dự án xây dựng và chuyển giao phát triển hồ điều hòa Xương Rồng và Khu đô thị mới là một trong những dự án lớn nhất của thành phố Thái Nguyên. Người dân kì vọng về sự hiện diện của một quần thể đô thị hiện đại, khang trang mang phong cách Nhật Bản.

Nhưng ngược lại, sau 2 năm quy hoạch treo... nó đã mang đến sự thất vọng cho người dân thành phố Gang Thép và bao nỗi cơ cực cho nhân dân trong vùng dự án.

Dân lao đao vì dự án treo

Người dân mất ruộng khắc khoải chờ bồi thường

Tháng 1/2007, giấy chứng nhận đầu tư xây dựng và chuyển giao dự án phát triển hồ Điều hòa Xương Rồng đã được UBND tỉnh Thái Nguyên cấp cho Cty TNHH Intra Việt Nam với tổng giá trị đầu tư lên tới 100 triệu USD. Theo đó, UBND thành phố Thái Nguyên đã kí kết hợp đồng với tập đoàn intra Nhật Bản thông qua đại diện là Cty TNHH intra Việt Nam. "Lệnh" cấm xây dựng, cơi nơi đối với người dân xung quanh khu vực dự án đã được ban hành nhưng đến nay, dự án vẫn "bất động". Đi trong vùng dự án rộng gần 50 ha, mới cảm nhận hết được sự khốn khổ của những người dân.

Căn nhà của ông Đào Đức Bốn (Tổ trưởng tổ 28, phường Phan Đình Phùng) rộng nhà 3 gian, có "niên đại" từ1984 đang gồng gánh tới 9 khẩu với 3 cặp vợ chồng cùng chung sống. Trong gian buồng vỏn vẹn 14 mét vuông, con trai ông Bốn vừa mới lấy vợ đã "cát cứ" một chiếc tủ kê vào giữa để làm tường vách chia đôi diện tích. Một bên là vợ chồng ông Bốn ngủ, bên kia là vợ chồng con trai. Giáp với gian buồng là phòng ngủ của cặp vợ chồng cô con gái thứ 2. Ông Bốn nói “ Vợ chồng có câu chuyện gì thì kéo nhau ra ngoài mà nói, về đến nhà coi như khóa miệng”. Vợ chồng con gái cả của ông Bốn đã phải đi thuê nhà.

Ông Bốn cho biết, hơn 100 hộ dân trong tổ 28 đều có diện tích đất khá rộng nhưng vẫn phải chấp nhận cảnh “im lặng cúi đầu” vì chật chội. Gia đình ông Lê Đức Dục cùng tổ 28 còn éo le hơn nhà ông Bốn. Cũng trong ngôi nhà 3 gian nhưng đại gia đình của ông Dục có tới 4 cặp vợ chồng với 11 khẩu. Chật hẹp đã đành, song vì ngôi nhà quá cũ nên cả ông bà và con cháu luôn luôn phải sống trong tình cảnh thấp thỏm lo âu vì nhà dột, nhà sập bất kể lúc nào. “Sao bác không gia cố, thay mái?” - Tôi hỏi. Ông Dục trả lời : “ Kể cả là làm mới cũng được. Không phải là mình không có kinh tế nhưng vì họ đã thông báo không được xây dựng cơi nới, kiểm đếm cả rồi. Làm xong nay mà mai họ lấy đất thì mất trắng à?”

Dự án xây dựng và chuyển giao phát triển hồ điều hòa Xương Rồng và khu đô thị mới thành phố Thái Nguyên làm ảnh hưởng đến 547 hộ dân đang sử dụng đất. Không chỉ làm cho gia cảnh, nhà cửa của dân giữ nguyên vẻ rêu phong cũ nát, cách triển khai thực hiện dự án còn đưa đời sống của các hộ dân có đất sản xuất nông nghiệp rơi vào tình trạng khóc dở, mếu dở. Vì dự kiến diện tích đất nông nghiệp sẽ được bàn giao cho chủ đầu tư trước ngày 22/8/2007 nên UBND thành phố Thái Nguyên đã ra quyết định thu hồi đất. Vậy là vụ mùa năm 2007, hàng chục ha đất lúa đã để cỏ mọc. Dân chờ mãi vẫn không thấy bồi thường, hẹn tháng 8 rồi lại hoãn đến tháng 10. Tháng 10 lại 12, rồi sang cả tháng 3/2008, vẫn chưa có hộ dân nào được nhận tiền bồi thường. Ông Phạm Văn Thu (Tổ 33, phường Phan Đình Phùng) cho rằng việc thu hồi đất nông nghiệp theo kiểu “treo” như vậy không chỉ mang đến nguy cơ thiếu đói cho nhiều gia đình nông dân mà còn làm cho nhiều nhà bất hòa.

Qúa tin vào năng lực nhà thầu?

Theo quy định, chủ dự án là Cty TNHH Intra Việt Nam phải có cam kết về nguồn kinh phí để thực hiện dự án, để chi trả bồi thường và hỗ trợ cho các đối tượng. Sau nhiều lần đàm phán, đến nay, Cty này vẫn chưa có cam kết về nguồn vốn để thực hiện. Chính vì vậy mà phương án tổng thể của dự án cũng chưa được UBND tỉnh phê duyệt. Vậy thì tại sao UBND thành phố lại vội vàng quyết định thu hồi đất nông nghiệp của nhân dân? Ông Lê Đình Linh - Trưởng Ban bồi thường giải phóng mặt bằng thành phố Thái Nguyên, cho biết: Mục đích của việc làm trên của thành phố là để sớm bàn giao công địa cho nhà thầu chỉ đạo thi công đảm bảo tiến độ dự án. Rõ ràng, thành phố Thái Nguyên đã quá tin tưởng vào năng lực của đơn vị chủ đầu tư. Chỉ tính riêng giá trị bồi thường của dự án là 18 triệu đô la (thời giá tháng 1/2007). Như vậy, chỉ có chủ đầu tư là đơn vị nắm bắt được bản chất của nguyên nhân chậm triển khai dự án.

ĐỒNG VĂN THƯỞNG