Sáng 9/5, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Quốc hội tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9 với nội dung quan trọng: cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp. Một trong những mục tiêu trọng tâm của dự án Luật lần này là tiếp tục thúc đẩy phát triển doanh nghiệp, thu hút đầu tư vào sản xuất kinh doanh, cải thiện môi trường đầu tư một cách an toàn, minh bạch và hiệu quả hơn.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: Phạm Thắng.
Trình bày Tờ trình dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh: việc sửa đổi Luật nhằm hoàn thiện khung pháp lý liên quan đến việc thành lập, tổ chức và hoạt động của doanh nghiệp; đồng thời bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật và phù hợp với thực tiễn. Dự thảo Luật cũng thể hiện cam kết của Việt Nam trong thực hiện các nghĩa vụ quốc tế, đặc biệt là trong công tác phòng, chống rửa tiền.
Một điểm nhấn trong dự thảo là việc kế thừa và tiếp tục hiện đại hóa các thủ tục đăng ký doanh nghiệp. Thay vì yêu cầu doanh nghiệp nộp nhiều giấy tờ như trước, dự thảo quy định sử dụng định danh cá nhân kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Nhờ đó, việc xác thực nhân thân, tư cách pháp lý của người thành lập doanh nghiệp sẽ được thực hiện ngay từ đầu, đồng thời không phát sinh thêm thủ tục hành chính.
Dự thảo đã bãi bỏ hai nội dung gây trùng lặp, qua đó giảm số lượng giấy tờ doanh nghiệp phải nộp và tinh giản thông tin cần kê khai trong quá trình đăng ký kinh doanh. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong quá trình chuyển đổi số, góp phần tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp gia nhập thị trường.
Các đại biểu Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp. Ảnh: Phạm Thắng.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng cho biết, dù Luật Doanh nghiệp đã qua nhiều lần chỉnh sửa và tiệm cận với thông lệ quốc tế, song thực tiễn cho thấy vẫn còn những quy định gây khó khăn trong thi hành. Vì vậy, dự thảo lần này sửa đổi 16 nội dung và bổ sung 7 nội dung, tổng cộng 23 điểm, tập trung vào việc tăng cường hiệu quả công tác hậu kiểm và tháo gỡ các vướng mắc hiện hành.
Thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi khẳng định, Ủy ban đồng tình với tính cấp thiết cũng như cơ sở chính trị, pháp lý của dự án Luật. Hồ sơ dự án đã đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét theo trình tự, thủ tục rút gọn. Đồng thời, nội dung Luật bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và phù hợp với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Đáng chú ý, dự thảo Luật lần này quy định về “chủ sở hữu hưởng lợi (CSHHL) của doanh nghiệp” – một nội dung then chốt trong phòng, chống rửa tiền. Theo đó, khái niệm CSHHL được đưa ra theo hướng nguyên tắc chung, tương thích với quy định của Luật Phòng, chống rửa tiền. Chính phủ sẽ có trách nhiệm ban hành hướng dẫn chi tiết về tiêu chí xác định và nghĩa vụ kê khai thông tin về CSHHL.
Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị tiếp tục rà soát để làm rõ các chủ thể doanh nghiệp cần kê khai, đồng thời ứng dụng công nghệ để tối ưu khai thác dữ liệu từ các hệ thống sẵn có, giảm thiểu chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp. Cũng cần có quy định chuyển tiếp phù hợp đối với các doanh nghiệp thành lập trước thời điểm Luật có hiệu lực, nhằm bảo đảm tính khả thi khi triển khai.
Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng.
Ủy ban cũng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành các nghị định hướng dẫn thi hành kèm theo Luật, bảo đảm đồng bộ với các quy định hiện hành về phòng, chống rửa tiền và không gây cản trở cho doanh nghiệp. Việc nâng cấp cơ sở dữ liệu doanh nghiệp, tích hợp và chuẩn hóa thông tin, đảm bảo kết nối và chia sẻ hiệu quả giữa các cơ quan quản lý là yêu cầu cấp thiết.
Một nội dung đáng chú ý khác là việc sửa đổi Điều 17 liên quan đến đối tượng được thành lập, quản lý, điều hành doanh nghiệp – trong đó có viên chức. Dự thảo Luật sẽ được chỉnh lý theo hướng loại trừ các trường hợp đã được quy định cụ thể tại Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, cũng như Nghị quyết số 57-NQ/TW và Nghị quyết số 193/2025/QH15. Đồng thời, cần rà soát lại Luật Viên chức để bảo đảm sự thống nhất trong hệ thống pháp luật.
Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp lần này không chỉ mang tính kỹ thuật mà còn thể hiện rõ quyết tâm của Nhà nước trong việc tạo lập một môi trường kinh doanh minh bạch, hiện đại, chi phí thấp và thuận lợi nhất cho doanh nghiệp, động lực trung tâm của tăng trưởng kinh tế.
