Bất chấp cảnh báo
Bất chấp khuyến cáo của ngành chức năng về nguy cơ mất mùa nếu nước lũ về sớm, nhiều nông dân ở khu vực Đồng Tháp Mười (tỉnh Tây Ninh) vẫn “xé rào” xuống giống vụ lúa thu đông (lúa vụ 3), thậm chí canh tác ngoài vùng đê bao. Khi lũ dâng nhanh, người dân không kịp trở tay, dẫn đến thiệt hại nặng nề.
Nhiều nông dân ở khu vực Đồng Tháp Mười (tỉnh Tây Ninh) vẫn “xé rào” xuống giống vụ lúa thu đông (lúa vụ 3). Ảnh: Trần Trung.
Tại xã Khánh Hưng (huyện Vĩnh Hưng), thực hiện chỉ đạo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, UBND xã đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn nông dân thu hoạch sớm vụ hè thu và khuyến cáo không xuống giống vụ thu đông nhằm hạn chế rủi ro do lũ, triều cường.
Tuy nhiên, do nhiều năm liền mực nước lũ thấp, nhiều hộ dân vẫn tự phát gieo sạ hơn 1.260 ha lúa vụ thu đông. Tính đến ngày 20/10/2025, toàn xã đã thu hoạch được 871 ha, còn lại khoảng 390 ha dự kiến thu hoạch trong 10-20 ngày tới.
Ông Nguyễn Thành Khoang, Phó Trưởng phòng Kinh tế xã Khánh Hưng cho biết thêm, Khánh Hưng hiện có 12.000 ha đất sản xuất nông nghiệp, trong đó 11.200 ha là đất trồng lúa. Toàn xã có 44 tuyến đê bao, song phần lớn chưa được khép kín hoàn toàn.
Mực nước ngoài đê bao tại nhiều khu vực cao hơn mặt ruộng, tiềm ẩn mối nguy. Ảnh: Trần Trung.
Theo ông Khoang, nhiều tuyến đê có cao trình thấp, chỉ đủ bảo vệ sản xuất vụ hè thu, chưa đáp ứng yêu cầu chống lũ lớn. Đến nay, mới có khoảng 6.000 ha lúa nằm trong vùng đê bao an toàn; diện tích còn lại người dân vẫn phải bơm chống úng và gia cố tạm khi nước dâng cao. “Xã Khánh Hưng đang kiến nghị tỉnh đầu tư nâng cấp, hoàn thiện hệ thống đê bao, giúp bảo vệ sản xuất và ổn định sinh kế cho nông dân vùng trũng”, ông Khoang nhấn mạnh.
Tình hình tương tự cũng diễn ra tại xã Tuyên Bình, dù chính quyền không khuyến khích sản xuất vụ thu đông, nông dân vẫn tự phát xuống giống gần 4.000 ha. Mấy ngày qua, nước lũ dâng nhanh khiến hàng trăm ha lúa bị đe dọa, chính quyền và người dân đang nỗ lực ứng cứu, hạn chế thiệt hại.
Ở xã Hưng Điền, vụ lúa thu đông năm nay gieo sạ gần 2.300 ha, đến nay mới thu hoạch 800 ha, còn lại 1.500 ha trong giai đoạn trổ và chín. Mực nước cao khiến 330 ha lúa bị ngập cục bộ, 40 ha khác đang bị uy hiếp.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh, vụ lúa thu đông 2025, khu vực Đồng Tháp Mười gieo sạ hơn 74.200 ha, đã thu hoạch gần 28.700 ha, còn lại 45.600 ha đang trong giai đoạn trổ, đẻ nhánh và chín sữa. Ngoài ra, vụ đông xuân 2025-2026 cũng đã gieo sạ hơn 27.800 ha. Thống kê ban đầu cho thấy, toàn tỉnh có hơn 633 ha lúa, cây ăn trái và rau màu bị thiệt hại, trong đó hơn 500 ha lúa mất trắng, chủ yếu tập trung tại vùng Đồng Tháp Mười.
Tuân thủ cảnh báo, giảm thiểu thiệt hại
Trước đây, sau mỗi vụ hè thu, người dân khu vực Đồng Tháp Mười thường duy trì tập quán “ngâm lũ”. Việc làm này giúp cải tạo đất, rửa phèn, tiêu diệt mầm bệnh, bồi đắp phù sa, giúp đất tơi xốp, tăng độ phì nhiêu cho đất. Có thể nói, “đón lũ, lấy phù sa” từng là một phần trong nhịp sống canh tác lâu đời của cư dân vùng lũ.
Tập quán 'ngâm lũ' thích ứng biến đổi khí hậu. Ảnh: Trần Trung.
Nhưng trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, thời tiết diễn biến thất thường, dòng chảy từ thượng nguồn sông Mê Kông không còn ổn định như trước, tâm lý chủ quan, gieo sạ trái khuyến cáo đã khiến người dân phải trả giá đắt. Cả hệ thống chính trị phải vào cuộc, ngày đêm đắp đê, bơm nước, gia cố bờ bao để cứu hàng ngàn ha lúa trước nguy cơ ngập úng.
Người dân cần chuyển từ “sản xuất theo thói quen” sang “sản xuất theo dự báo và khuyến cáo kỹ thuật”. Chính quyền cần tiếp tục phát huy vai trò tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật, xây dựng mô hình “đồng ruộng an toàn với lũ”, hỗ trợ người dân gia cố đê bao, kênh mương, chuẩn bị máy bơm tiêu úng trước mùa mưa.
