Ngày 12/8, tại Ninh Bình, Báo Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai và Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình tổ chức Diễn đàn “Phòng, chống thiên tai và Cảnh báo sớm trong vận hành chính quyền hai cấp”.
Diễn đàn “Phòng, chống thiên tai và Cảnh báo sớm trong vận hành chính quyền hai cấp” được tổ chức tại Ninh Bình, sáng 12/8.
Sự kiện quy tụ đại diện chính quyền nhiều địa phương, chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp và hơn 30 cơ quan báo chí, nhằm chia sẻ kinh nghiệm, đề xuất giải pháp, thúc đẩy phối hợp đa ngành trong ứng phó thiên tai, đặc biệt khi hệ thống chính quyền chuyển sang mô hình hai cấp (tỉnh và xã/phường) từ 1/7/2025.
Tại diễn đàn, Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai giới thiệu mô hình cộng đồng an toàn với các công trình tránh trú bão đa năng, trường học và trạm y tế kiên cố, cùng hoạt động bảo vệ môi trường và hỗ trợ sinh kế. Cục Khí tượng Thủy văn trình bày hệ thống cảnh báo lũ quét, sạt lở đất thời gian thực.
Các chuyên gia sẽ thảo luận về vai trò của ba mắt xích quan trọng: cấp tỉnh - cấp xã - cộng đồng trong công tác cảnh báo sớm và phòng chống thiên tai. Từ đó, nhấn mạnh sự gắn kết của ba mắt xích này sẽ giúp hệ thống vận hành trơn tru, giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản.
Trận lũ quét xảy ra ngày 22/7 vừa qua đã phá tan hoang bản Xiềng Tắm (xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An) với hơn 50 căn nhà bị cuốn trôi và nhiều nhà bị đổ sập.
Kết quả thảo luận tại diễn đàn được kỳ vọng thúc đẩy các địa phương xây dựng hệ thống phòng, chống thiên tai và cảnh báo sớm bền vững, lấy cộng đồng làm trung tâm, hướng tới mục tiêu “xã hội an toàn trước thiên tai” vào năm 2030.
10 giờ 45 phút
Tổ chức tốt lực lượng xung kích cấp xã là nhiệm vụ 'cốt tử'
Tại diễn đàn, Trung tướng Lê Phúc Nguyên - Phó Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ cộng đồng phòng tránh thiên tai - nhấn mạnh: Khi các xã được sáp nhập, quy mô diện tích và dân số tăng lên, nhiệm vụ phòng, chống thiên tai trở nên nặng nề hơn. Nhiều công việc vốn thuộc cấp huyện nay chuyển về xã, đòi hỏi lực lượng xung kích phải được coi trọng đặc biệt.
Trung tướng Lê Phúc Nguyên - Phó Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ cộng đồng phòng tránh thiên tai.
Theo Trung tướng Nguyên, nếu không tổ chức, huấn luyện và trang bị đầy đủ, lực lượng này sẽ không thể bảo đảm nhiệm vụ. Đây là lực lượng nòng cốt, chịu trách nhiệm nhận lệnh từ cấp trên, truyền tin cho người dân, ứng phó theo các kịch bản đã được chuẩn bị và diễn tập nhiều lần.
Lực lượng xung kích cần được rà soát, củng cố tổ chức thường xuyên; được tập huấn kỹ năng, trang bị phương tiện; và có chế độ, chính sách rõ ràng để duy trì tinh thần sẵn sàng.
Trung tướng Nguyên nêu thực tế, nhiều năm qua, chế độ đãi ngộ còn hạn chế, chủ yếu đủ kinh phí cho một bữa liên hoan sau mỗi đợt hoạt động, chưa đủ để khuyến khích lực lượng làm nhiệm vụ lâu dài.
Chính quyền cấp xã phải trực tiếp quản lý, điều hành lực lượng, đồng thời huy động các lực lượng hỗ trợ như dân quân tự vệ, công an, đoàn thanh niên. Trưởng thôn, trưởng bản giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong triển khai biện pháp ứng phó, sơ tán dân khi có thiên tai. Nhiều địa phương đã số hóa phương án sơ tán, cứu hộ, cập nhật dữ liệu về số dân, trẻ em, người bệnh, tuyến đường di chuyển, địa điểm trú ẩn để phục vụ điều hành nhanh và chính xác.
Trung tướng Lê Phúc Nguyên đề xuất Chính phủ cần ban hành hướng dẫn, quy định cụ thể về tổ chức lực lượng xung kích cấp xã, đặc biệt ở các vùng thiên tai trọng điểm. Các địa phương nên chia sẻ kinh nghiệm quản lý, vận hành lực lượng này, đồng thời có chính sách đãi ngộ phù hợp để bảo đảm sự gắn bó và tinh thần sẵn sàng của các thành viên.
Trung tướng Lê Phúc Nguyên khẳng định, thành công hay thất bại trong phòng, chống thiên tai ở mô hình chính quyền 2 cấp phụ thuộc lớn vào việc tổ chức tốt lực lượng xung kích cấp xã. Đây là nhiệm vụ “cốt tử” để bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân trước thiên tai ngày càng khốc liệt.
10 giờ 30 phút
Các xã được tập huấn, có cơ chế hỗ trợ lẫn nhau khi thiên tai
Phóng viên Nguyễn Kiểm, Báo Quân đội Nhân dân, đặt câu hỏi Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp xã sẽ được xây dựng như thế nào để thích ứng với các yêu cầu về phòng chống thiên tai, dịch bệnh, sự cố. Câu hỏi thứ hai liên quan đến đội xung kích các xã, do địa giới hành chính mở rộng sau hợp nhất, nên chăng đầu tư thêm về nhân lực, công cụ tác nghiệp.
Vấn đề thứ ba được nhà báo Nguyễn Kiểm nêu, đó là chính quyền địa phương hiện còn 2 cấp, vậy có cơ chế nào để các xã hỗ trợ cho nhau, thay vì bị động chờ tỉnh, chờ Trung ương. Nên chăng có cơ chế huy động nhân lực, vật lực giữa các xã để lập tức giải quyết tình huống?
Phóng viên Nguyễn Kiểm, Báo Quân đội Nhân dân.
Trao đổi với phóng viên Nguyễn Kiểm, ông Bùi Xuân Diệu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình, cho biết: Tỉnh hiện đã có phân công nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị thành viên như Bộ Chỉ huy quân sự, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Y tế... Ninh Bình cũng đã thành lập bộ phận như Ban chỉ huy tiền phương, hậu phương để triển khai hoạt động phòng, chống thiên tai. Các xã cũng đã được tập huấn, có phương án huy động cụ thể về nhân lực, vật lực tại chỗ. Cơ chế hỗ trợ cũng rõ ràng, quy trách nhiệm cụ thể.
Trao đổi thêm, ông Vũ Xuân Thành, Cục phó Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, cho biết, trong Luật Phòng chống thiên tai và các văn bản pháp luật đã có quy định về trách nhiệm của các xã trong hỗ trợ lẫn nhau.
10 giờ 00 phút
Cần đồng bộ dữ liệu từ Trung ương đến địa phương và công cụ khai thác dữ liệu này
Ông Bùi Quang Huy, Phó Giám đốc Trung tâm Chính sách và Kỹ thuật phòng chống thiên tai, nhấn mạnh cần đồng bộ dữ liệu từ Trung ương tới địa phương, đồng thời có công cụ khai thác hiệu quả kho dữ liệu này. Theo ông, hệ thống phải tận dụng triệt để thông tin, dữ liệu tại địa phương, nhất là dữ liệu quan trắc thời gian thực, dữ liệu hiện trường và dữ liệu tích hợp từ các cơ quan, tổ chức.
Ông Bùi Quang Huy, Phó Giám đốc Trung tâm Chính sách và Kỹ thuật phòng chống thiên tai.
Giải pháp được giới thiệu là mô hình kết hợp hệ thống VNDMS (giám sát thiên tai cấp quốc gia) và PDMS (giám sát, cảnh báo, ứng phó thiên tai cấp tỉnh/xã), kết nối thông suốt từ thôn, tổ dân phố tới Trung tâm chỉ đạo, điều hành của Chính phủ. Hệ thống cho phép truyền tải và xử lý thông tin hai chiều giữa cấp chỉ huy, lực lượng tại chỗ và cộng đồng, phục vụ chỉ đạo, điều hành và đảm bảo sự tham gia hiệu quả của người dân.
PDMS được triển khai với nhiều chức năng: cung cấp cảnh báo thiên tai, dữ liệu quan trắc và hướng dẫn ứng phó theo thời gian thực; hỗ trợ giám sát và điều hành ứng phó; nâng cao năng lực hiệp đồng giữa lực lượng phòng chống thiên tai và cộng đồng; chia sẻ dữ liệu đúng quy định phục vụ điều hành của Chính phủ.
Lực lượng chức năng hỗ trợ sơ tán, giải cứu người dân khỏi khu vực bị thiên tai. Ảnh minh họa.
Mô hình thực tế tại Hà Tĩnh cho thấy, quy trình triển khai gồm khảo sát và cập nhật dữ liệu phòng, chống thiên tai, tập huấn sử dụng PDMS cho cấp tỉnh và xã, xây dựng phương án sơ tán dân ở xã điểm, tổ chức diễn tập cơ chế và thực binh. Trong diễn tập, người dân nhận cảnh báo qua hệ thống, phản hồi thông tin, hình ảnh khu vực bị ảnh hưởng; cán bộ tiếp nhận và chuyển chỉ đạo tới đội xung kích; phương án sơ tán được cập nhật liên tục để bảo đảm an toàn.
Theo ông Huy, khi dữ liệu từ các cấp được kết nối đồng bộ và công cụ khai thác được sử dụng hiệu quả, hệ thống sẽ phát huy tối đa nguồn lực, rút ngắn thời gian phản ứng và biến dữ liệu thời gian thực thành hành động cụ thể tại hiện trường, góp phần bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản của người dân.
9 giờ 40 phút
Địa phương quyết và chịu trách nhiệm trong phòng, chống thiên tai
Ông Nguyễn Hữu Thành, Phó Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương (Bộ Nội vụ), cho biết: “Để thực hiện phân cấp, phân quyền hiệu quả, Chính phủ và các Bộ, ngành đã rà soát, hướng dẫn điều chỉnh các văn bản quy phạm pháp luật. Đến nay, Chính phủ đã ban hành 31 nghị định về phân cấp, phân quyền trong đó có các nghị định quan trọng của ngành nông nghiệp và môi trường như Nghị định số 136/2025/NĐ-CP và mới nhất là Nghị định số 200/2025/NĐ-CP, tập trung làm rõ trách nhiệm giữa các cấp”.
Ông Nguyễn Hữu Thành, Phó Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương (Bộ Nội vụ).
Theo ông Thành, trong công tác phòng, chống thiên tai, cấp tỉnh giữ vai trò điều phối, giám sát, kết hợp phòng ngừa và ứng phó thiên tai. Lấy cấp xã làm trung tâm triển khai các nhiệm vụ từ cấp tỉnh; đồng thời áp dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và trí tuệ nhân tạo trong quản lý, điều hành, thông tin và tuyên truyền.
Luật số 72/2025/QH15 Tổ chức chính quyền địa phương cũng chỉ rõ cấp tỉnh tập trung vào chiến lược quản lý vĩ mô, liên vùng; cấp xã tập trung có nhiệm vụ thực hiện chính sách, cung cấp dịch vụ công thiết yếu cho người dân. “Không còn những băn khoăn về thẩm quyền nhiệm vụ, hiện trên 90% nhiệm vụ đã được thực hiện triệt để ở cấp xã”, ông Thành nói.
Thực tế, một số tỉnh đã giao cho đơn vị hành chính cấp xã giải quyết công việc liên xã, đạt hiệu quả khá tốt. Nguyên tắc chung là “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Ngoài ra, UBND cấp tỉnh có quyền đề xuất với Chính phủ về việc phân quyền cho cấp xã nếu đủ năng lực thực hiện. Chủ tịch UBND có thể ủy quyền cho các đơn vị hành chính khác và được phép quyết định trong tình huống khẩn cấp về phòng chống thiên tai, trước khi báo cáo UBND.
Tuy vậy, quá trình rà soát vẫn còn những khoảng trống, trong thời gian tới, Chính phủ, các Bộ ngành cần vào cuộc tiếp tục hoàn thiện, tháo gỡ vướng mắc. Nghị quyết số 206/2025/QH15, cho phép Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội kịp thời ban hành nghị quyết để xử lý các quy định pháp luật chồng chéo, đặc biệt trong lĩnh vực phòng, chống thiên tai.
9 giờ 25 phút
Gia Phong vận hành hiệu quả phòng, chống thiên tai theo mô hình chính quyền 2 cấp
Tại diễn đàn, ông Đinh Thành Nam, Phó Chủ tịch UBND xã Gia Phong, tỉnh Ninh Bình, cho biết: Gia Phong là xã mới được hợp nhất từ 3 xã Gia Lạc, Gia Minh và Gia Phong.
Ông Đinh Thành Nam, Phó Chủ tịch UBND xã Gia Phong, tỉnh Ninh Bình, nêu ưu điểm của việc phòng, chống thiên tai theo mô hình chính quyền 2 cấp.
Trên địa bàn, hệ thống đê điều đóng vai trò quan trọng trong phòng, chống thiên tai. Đê Hoàng Long dài 6,25 km, có cửa đập tràn, là vùng phân lũ chậm; còn tuyến đê Bắc sông Đáy dài 8,89 km thường xuyên bị ngập lụt. Khi dự báo lượng mưa từ 150-250 mm, xã phải huy động lực lượng ứng phó khẩn trương.
Từ sau ngày 1/7, sau khi vận hành bộ máy chính quyền 2 cấp, chính quyền đã chủ động triển khai các biện pháp phòng, chống thiên tai theo hướng dẫn của cấp trên, không trông chờ, ỷ lại. Về ưu điểm, lãnh đạo và cán bộ xã nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động trong điều hành ứng phó, nhất là khi thực hiện Nghị định 200/2025/NĐ-CP của Chính phủ về kiện toàn Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự cấp xã.
Tuy nhiên, vẫn còn hạn chế, một số cán bộ, công chức mới tiếp cận công tác phòng, chống thiên tai nên thiếu kinh nghiệm chuyên môn; nguồn lực tài chính, phương tiện và trang thiết bị còn thiếu; hệ thống quan trắc, dự báo thời tiết chưa đáp ứng yêu cầu.
Việc kiện toàn Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự cấp xã là rất quan trọng trong phòng, chống thiên tai. Ảnh minh họa: VGP.
Từ thực tiễn này, xã Gia Phong kiến nghị, cần quy định rõ ràng hơn việc phân cấp, phân quyền và phân công trách nhiệm giữa các cấp chính quyền; bố trí cán bộ kỹ thuật có trình độ cao để hướng dẫn, hỗ trợ địa phương; đầu tư nâng cấp hệ thống quan trắc, dự báo khí tượng thủy văn; chuẩn bị đầy đủ vật tư, thiết bị để sẵn sàng ứng phó khi thiên tai xảy ra.
Theo ông Nam, việc triển khai hiệu quả các nội dung của Nghị định 200 kết hợp với sự chủ động của địa phương và sự hỗ trợ kịp thời từ cấp trên sẽ là yếu tố then chốt, giúp Gia Phong nâng cao khả năng chống chịu trước các tình huống thiên tai ngày càng cực đoan, bất thường.
9 giờ 15 phút
Ứng dụng AI nâng cao cảnh báo lũ quét, sạt lở đất
Ông Nguyễn Xuân Hiển, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Cục Khí tượng Thủy văn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết, trong thời gian gần đây, Việt Nam liên tục chứng kiến nhiều sự cố sạt lở đất và lũ quét nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn về người và tài sản.
Ông Nguyễn Xuân Hiển, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Cục Khí tượng Thủy văn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường).
Các nguyên nhân chính bao gồm:
- Mưa lớn tập trung trong thời gian ngắn, ví dụ như 520mm mưa trong 3 ngày tại Quảng Trị, 200mm trong 12 giờ tại Kỳ Sơn Nghệ An, 324mm trong 24 giờ tại Quảng Nam.
- Sự phát triển kinh tế-xã hội dẫn đến các thay đổi về địa hình, địa chất, ảnh hưởng đến dòng chảy và tăng nguy cơ sạt lở.
- Tính chất phức tạp của các quá trình thủy văn, địa chất và khí tượng liên quan đến lũ quét và sạt lở, khiến việc dự báo và cảnh báo trở nên rất khó khăn. Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia đã phát triển một hệ thống cảnh báo lũ quét và sạt lở đất dựa trên các công nghệ tiên tiến. Cụ thể: Sử dụng hơn 4.000 trạm đo mưa tự động và các mô hình dự báo mưa với độ phân giải cao (3km, 1km); Kết hợp dữ liệu quan trắc từ radar, vệ tinh và các nguồn khác để ước tính lượng mưa; Áp dụng các chỉ số và ngưỡng để cảnh báo nguy cơ lũ quét và sạt lở; Cập nhật liên tục các điểm yếu, vị trí xảy ra sự cố trong quá khứ.
Về các thách thức trong thông tin cảnh báo, ông Hiển cho biết, có thể kể đến khó khăn trong việc truyền thông thông tin cảnh báo nhanh chóng đến các cấp chính quyền địa phương và người dân, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi sang chính quyền 2 cấp. Khó khăn trong việc tuyên truyền và hướng dẫn người dân về các biện pháp ứng phó phù hợp với từng cấp độ cảnh báo. Thách thức trong việc đưa ra cảnh báo chính xác, do tính chất phức tạp của các hiện tượng lũ quét và sạt lở.
Cảnh tượng tan hoang sau khi lũ quét qua tại xã Hạnh Dịch (cũ), Nghệ An, hồi tháng 5/2025.
Để khắc phục, cải thiện tình trạng trên, đại diện Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia kiến nghị tăng cường truyền thông và ứng dụng thông tin cảnh báo; phối hợp giữa Trung ương và địa phương trong việc truyền thông thông tin; Xây dựng các quy trình, hướng dẫn cụ thể về ứng phó với các cấp độ cảnh báo.
Đồng thời, nâng cấp và mở rộng hệ thống cảnh báo. Cụ thể như: Cải tiến công nghệ, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và tích hợp thêm các nguồn dữ liệu. Điều tra và cập nhật chi tiết hơn về các khu vực có nguy cơ cao.
"Thông qua những nỗ lực này, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia mong muốn nâng cao hiệu quả của hệ thống cảnh báo lũ quét và sạt lở đất, góp phần bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân", ông Hiển nói.
9 giờ 05 phút
129 xã, phường Ninh Bình lập lực lượng xung kích phòng, chống thiên tai
Ông Bùi Xuân Diệu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình, cho biết, địa phương thường xuyên chịu ảnh hưởng của bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lớn, lũ, hạn hán, xâm nhập mặn, cháy rừng… nên công tác phòng, chống thiên tai (PCTT) luôn là nhiệm vụ trọng tâm.
Ông Bùi Xuân Diệu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình, cho biết, quá trình thực hiện nhiệm vụ PCTT trong điều kiện vận hành chính quyền 2 cấp còn nhiều khó khăn.
Ngay sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, tỉnh đã thành lập Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự cấp tỉnh, ban hành các phương án bảo vệ trọng điểm, hộ đê toàn tuyến và ứng phó lũ lớn vượt tần suất thiết kế; chỉ đạo 129/129 xã, phường thành lập Ban Chỉ huy và đội xung kích PCTT với 27.627 người. Việc thống kê thiệt hại bão số 3 năm 2025 (bão Wipha) được thực hiện trên hệ thống trực tuyến, giúp rút ngắn thời gian tổng hợp và báo cáo.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện nhiệm vụ PCTT trong điều kiện vận hành chính quyền 2 cấp còn nhiều khó khăn: việc phân công nhiệm vụ giữa các cơ quan sau sáp nhập còn lúng túng; cán bộ cấp xã thiếu kinh nghiệm, không chuyên trách PCTT; chưa có quy chế phối hợp giữa các Ban Chỉ huy Quân sự các xã khi xảy ra sự cố liên xã, liên khu vực; một số địa phương chưa chuẩn bị đầy đủ vật tư, phương tiện, nhu yếu phẩm theo phương châm “4 tại chỗ”, phương án còn chung chung; lực lượng xung kích chưa được tập huấn thường xuyên, thiếu công cụ, phương tiện; hạ tầng dân sinh và công trình PCTT còn yếu; báo cáo nhanh ở một số địa phương chưa kịp thời; số xã tăng lên sau sáp nhập khiến việc tổng hợp báo cáo mất nhiều thời gian, khó bảo đảm đúng hạn.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình Trần Anh Dũng xuống chỉ đạo trực tiếp tại tuyến đê biển Hải Hậu, Ninh Bình trong ngày 22/7.
Ông Diệu cho biết, thời gian tới, Ninh Bình sẽ kiện toàn Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự các cấp, đồng thời kiện toàn bộ máy Quỹ phòng chống thiên tai và Quỹ phòng thủ dân sự cấp tỉnh; xây dựng kế hoạch, phương án ứng phó sát thực tế; tổ chức tập huấn, diễn tập; chuẩn bị đầy đủ “4 tại chỗ”; và tăng cường ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến để nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành PCTT.
8 giờ 50 phút
Ba giai đoạn ứng phó thiên tai từ cấp xã: Giải pháp từ Quỹ QPT
Hoạt động của Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai (QPT) nhiều năm qua trải rộng từ xây dựng hạ tầng phòng chống thiên tai, cung cấp nước sạch, hỗ trợ sinh kế, bảo vệ môi trường đến cứu trợ khẩn cấp và giáo dục cộng đồng.
Bà Hạ Thúy Hạnh, Phó Giám đốc Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai.
Bà Hạ Thúy Hạnh, Phó Giám đốc Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai, cho biết: "Công tác phòng chống thiên tai tại cấp xã được quỹ QPT đề xuất theo 3 giai đoạn: trước, trong và sau khi thiên tai xảy ra.Trước thiên tai, chính quyền xã xây dựng phương án PCTT chi tiết, phù hợp với đặc điểm địa hình và dân cư".
Phó Giám đốc Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai nêu ví dụ, ở xã ven biển sẽ lập kế hoạch sơ tán người dân đến nơi an toàn khi có bão, còn ở khu vực ven sông sẽ xác định những vùng có nguy cơ ngập lụt cao và lập danh sách hộ cần sơ tán. Song song đó, các buổi tập huấn và diễn tập được tổ chức để người dân nắm vững kỹ năng ứng phó, như thực hành sơ tán khi có bão.
Trong thời gian thiên tai diễn ra, xã bố trí lực lượng trực ban 24/24 để theo dõi thông tin từ cấp trên và kịp thời xử lý tình huống khẩn cấp. Khi cần, lệnh sơ tán được phát ngay theo kế hoạch, đưa người dân tới nơi an toàn như trường học hoặc nhà cộng đồng.
Đồng thời, các biện pháp ứng phó tại chỗ như chằng chống nhà cửa, gia cố đê điều và bảo vệ tài sản được triển khai nhằm giảm thiểu thiệt hại.
Lực lượng bộ đội giúp nhân dân gia cố mái tôn ứng phó trước khi bão đổ bộ.
"Sau thiên tai, chính quyền và cộng đồng nhanh chóng thăm hỏi, hỗ trợ các gia đình bị thiệt hại, giúp họ khắc phục hậu quả và tái thiết lại cuộc sống. Lực lượng quân đội, đội xung kích PCTT và người dân được huy động để dọn dẹp, sửa chữa nhà cửa, khôi phục các công trình thiết yếu. Việc thống kê, báo cáo thiệt hại cần được thực hiện để đề xuất phương án hỗ trợ phù hợp, giúp cộng đồng sớm trở lại sản xuất", bà Hạnh nói.
8 giờ 40 phút
Thiên tai cực đoan đòi hỏi điều chỉnh ứng phó trong mô hình chính quyền 2 cấp
Mở đầu phần tham luận tại Diễn đàn, ông Nguyễn Xuân Tùng (ảnh) - Phó trưởng phòng Phòng Ứng phó và Khắc khục hậu quả thiên tai, Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai - chia sẻ về tình hình thiên tai, công tác phòng, chống thiên tai trong thực hiện chính quyền 2 cấp.
Trong 10 năm qua, thiên tai ở nước ta diễn biến ngày càng nghiêm trọng, với nhiều trận bão, lũ lịch sử gây thiệt hại nặng nề về người, tài sản và cơ sở hạ tầng. Trung bình mỗi năm có khoảng 240 người chết và mất tích, thiệt hại kinh tế gần 30.000 tỷ đồng.
Riêng cơn bão Yagi năm 2024, thiệt hại kỷ lục với 345 người chết, mất tích và tổn thất kinh tế trên 84.500 tỷ đồng, cơn bão mạnh nhất trong 30 năm qua; 83/84 trạm đo lượng mưa cao hơn 4-6 lần so với trung bình nhiều năm trong 10 ngày đầu tháng 9 (có nơi mưa trên 700mm); 39 trạm đo mực nước trên mức báo động 3, 10 trạm trên 7 tuyến sông vượt lịch sử, trong đó tại Yên Bái (cũ) vượt 1,31m; 265 người chết, mất tích do lũ quét, sạt lở đất.
Bão Yagi gây thiệt hại nghiêm trọng cho các hộ nuôi cá lồng tại Nam Sách, Hải Dương (cũ).
Từ cuối 2024 đến nay, miền núi Bắc Bộ và miền Trung liên tiếp hứng chịu mưa lũ trái mùa, nhiều nơi ghi nhận lưu lượng mưa và mức lũ vượt kỷ lục, gây sạt lở nghiêm trọng, phá hủy hạ tầng, làm hàng trăm người thương vong và thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng.
Về công tác phòng, chống thiên tai trong bối cảnh chính quyền 2 cấp, ông Tùng nhấn mạnh: các hoạt động phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả được triển khai đồng bộ từ Trung ương tới địa phương.
UBND cấp xã hiện được trao thêm nhiều thẩm quyền như xây dựng, tu bổ công trình phòng, chống thiên tai; tiếp nhận, phân bổ nguồn lực cứu trợ; thẩm định hỗ trợ khắc phục sản xuất nông nghiệp. Cấp xã cũng được bổ sung nhiệm vụ mới, gồm tổ chức cưỡng chế sơ tán, bố trí chỗ ở cho hộ dân di dời, và quản lý quỹ phòng, chống thiên tai.
Cơ cấu tổ chức chỉ đạo cũng thay đổi, Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn được hợp nhất thành Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự các cấp, do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban. Ở cấp xã, nhiệm vụ tham mưu được giao cho Phòng Kinh tế hoặc Phòng Kinh tế - Hạ tầng đô thị, giúp nâng cao năng lực điều hành và ứng phó.
Theo ông Tùng, những điều chỉnh này nhằm tăng tính chủ động, rút ngắn thời gian phản ứng và nâng cao hiệu quả ứng phó trước thiên tai ngày càng cực đoan, bất thường.
8 giờ 30 phút
Điều chỉnh công tác phòng, chống thiên tai theo mô hình chính quyền 2 cấp
Mở đầu Diễn đàn, ông Cao Đức Phát, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Chủ tịch Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai, cho biết, nước ta hằng năm phải chịu nhiều loại thiên tai. Những ngày tháng tới là thời gian cao điểm trong năm.
Ông Cao Đức Phát, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Chủ tịch Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai, đề nghị rà soát, làm rõ vai trò, thẩm quyền, trách nhiệm của các cấp chính quyền và các cơ quan liên quan trong công tác phòng, chống thiên tai.
Công tác phòng, chống thiên tai thường xuyên được cả hệ thống chính trị quan tâm. Có nhiều khâu, nhiều việc phải làm, trong đó công tác dự phòng là quan trọng nhất, gồm dự phòng về tổ chức, dự phòng về nhân lực phương tiện, nguồn lực và cơ chế, chính sách.
Từ 1/7/2025, cả nước chuyển sang thực hiện hệ thống chính quyền 2 cấp. Có nhiều vấn đề đang đặt ra, cần được làm rõ và điều chỉnh sớm để đảm bảo duy trì năng lực ứng phó với thiên tai, nhất là về: 1. Hệ thống chỉ đạo: đầu mối, thẩm quyền và các kênh liên lạc; 2. Kế hoạch ứng phó; 3. Lực lượng ứng phó ở các cấp; 4. Vật tư dự phòng; 5. Cơ chế, chính sách, luật pháp.
Mặt khác, phải tiếp tục tăng cường năng lực để đáp ứng yêu cầu phòng chống thiên tai có xu hướng ngày càng gay gắt hơn. Chủ tịch Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai Cao Đức Phát đề nghị rà soát, làm rõ vai trò, thẩm quyền, trách nhiệm của các cấp chính quyền và các cơ quan liên quan trong công tác phòng, chống thiên tai.
Thiên tai ngày càng có xu hướng cực đoan và gay gắt hơn. Trong ảnh: Trận lũ quét xảy ra ngày 22/7 vừa qua đã phá tan hoang bản Xiềng Tắm (xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An).
Xây dựng lại các kế hoạch ứng phó với các loại hình thiên tai cụ thể, phù hợp với cơ cấu chính quyền mới, kế thừa và nâng cấp các kế hoạch cũ.
Xác định rõ lực lượng chủ chốt (quân đội, công an, đoàn thể) và cơ chế vận hành tại cấp xã sau khi sáp nhập các xã nhỏ.
Có phương án bố trí, quản lý hiệu quả các phương tiện, vật tư phòng, chống thiên tai trên phạm vi rộng, không tập trung quá nhiều ở trung tâm.
Hoàn thiện và ban hành các quy định, chính sách mới phù hợp với hệ thống chính quyền hai cấp, tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai.
Rà soát, điều chỉnh và nâng cao hiệu quả của công tác phòng, chống thiên tai trong bối cảnh Việt Nam chuyển sang hệ thống chính quyền 2 cấp (Trung ương và địa phương).
Chương trình 'Siêu vùng nguyên liệu' giúp gạo Việt vươn xa
