Lục Ngạn là huyện trồng vải trọng điểm của tỉnh Bắc Giang, tuy nhiên năm nay điều kiện thời tiết bất thuận, cây vải không thể phân hóa mầm hoa, không thể ra hoa nên toàn huyện mất mùa nặng. Với tổng diện tích vải khoảng 17.000 ha, nếu như sản lượng năm 2023 của Lục Ngạn là 150.000 tấn thì năm nay chỉ khoảng 40.000 - 50.000 tấn là tối đa.

Theo ông Lưu Minh Đức, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Lục Ngạn, năm nay thời tiết khiến tỷ lệ ra hoa, đậu quả của diện tích vải trên địa bàn chỉ đạt 30% so với năm ngoái. Theo ghi nhận của phóng viên Báo Nông nghiệp Việt Nam, thời điểm nửa cuối tháng 5, những vườn vải ở Lục Ngạn đa phần chỉ thấy màu xanh của lá và chồi, rất hiếm vườn quả sai như vài năm trước.

Gia đình anh Tô Ngọc Thành, ở thông Tân Thành, xã Tân Mộc là một trong những hộ hiếm hoi năm nay vẫn có vải, do đây là giống vải u hồng, ra hoa sớm hơn so với vải thiều nên không bị ảnh hưởng quá nặng bởi thời tiết.

Sở hữu hơn 200 gốc vải, anh Thành (phải) nói năm nay gia đình cũng có một số diện tích vải thiều bị mất mùa nhưng vải u hồng thì vẫn cho năng suất tốt. Dự kiến sản lượng của cả nhà năm nay vào khoảng 7 - 8 tấn. Anh Thành cũng chia sẻ, năm nay để thích ứng với sự bất thuận của thời tiết nên gia đình đã tổ chức khoanh lộc 2 lần và làm sớm hơn so với các năm.

Mặc dù vải vẫn còn xanh, chưa lên màu nhưng với sản lượng, chất lượng hiện có, anh Thành chia sẻ không lo lắng về đầu ra. "Mọi năm thương lái và chủ hàng Trung Quốc đều vào tận vườn để mua, năm nay vải lại mất mùa nên tôi không lo lắng gì về đầu ra. Còn về giá, vẫn phải phụ thuộc vào thị trường, thương lái nhưng hy vọng cung giảm thì giá sẽ tăng", ông chủ vườn sở hữu hơn 200 gốc vải chia sẻ.

Là địa phương có diện tích cây ăn quả lớn, trong đó vải là cây trồng chủ lực để phát triển kinh tế, ông Phạm Văn Luận, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Mộc cho biết, toàn xã có khoảng 250 ha vải u hồng, năm nay sản lượng bằng khoảng 70 - 80% so với 2023, vào khoảng 2.000 tấn. Còn lại, vải Thanh Hà và vải thiều có diện tích 250 ha nhưng tỷ lệ ra hoa, đậu quả chỉ bằng 30% so với năm ngoái, tình trạng chung của toàn huyện.

Trước tình trạng mất mùa năm nay, ông Luận cho biết xã đã có các hoạt động tuyên truyền, vận động bà con có biện pháp chăm sóc, cắt tỉa phù hợp cho cây và giữ diện tích vải, tránh tình trạng chặt bỏ, chuyển đổi cơ cấu mất kiểm soát. Trong ảnh là một vườn vải không có quả, rất phổ biến ở Tân Mộc cũng như trong huyện Lục Ngạn.

Những cây vải chỉ có lá và trơ cọng như thế này rất dễ bắt gặp trong mùa vải năm nay, từ những vườn vải trong nhà đến diện tích trồng trên đồi cao. Trong bối cảnh đó, Phòng Nông nghiệp huyện Lục Ngạn đã có những phương án hỗ trợ, khuyến cáo bà con chuyển đổi sang một số cây trồng ngắn ngày để có thể tạo thu nhập khi vải mất mùa. Bên cạnh đó, một số khu vực có điều kiện chăn thả thuận lợi của huyện cũng được hỗ trợ chăn thả đại gia súc, dự kiến tổng đàn tăng 3.000 con so với năm 2023.

Bên cạnh đó, các đơn vị phụ trách ngành nông nghiệp ở Lục Ngạn cũng hướng dẫn, hỗ trợ bà con cách tỉa cành, cắt lá, chăm sóc cây để sẵn sàng làm lại trong vụ vải năm 2025. Những hoạt động này được thực hiện một cách bài bản, đúng kỹ thuật sẽ giúp cây khỏe mạnh, nâng cao khả năng thích ứng với thời tiết trong mùa vụ mới.

Ngoài việc xúc tiến thương mại định kỳ, trước tình trạng vải mất mùa như năm nay, chính quyền tỉnh Bắc Giang cũng tổ chức nâng cao giá trị kinh tế từ vụ thu hoạch vải bằng cách đẩy mạnh các chương trình tham quan, du lịch, trải nghiệm thu hái vải cho du khách thập phương. Nhiều hợp tác xã (HTX) du lịch tại đây đã xây dựng tour, tuyến, kết nối với các đơn vị lữ hành và chuẩn bị các điều kiện để đón tiếp du khách.

Tùng Đinh - Bảo Thắng - Thanh Thủy