Cây sáo độc nhất vô nhị trên thế giới được ông Quân dày công chế tác ra không chỉ là thứ vũ khí trong môn võ “ thiết địch thần phong” mà còn là loại nhạc cụ có thể tấu lên những âm thanh da diết làm say đắm lòng người.
Phục hồi môn võ của nghĩa quân Đề Thám
 |
Thời trai trẻ, khi đang công tác tại nhà máy cơ khí Hà Nội, Như Quân xung phong vào đội văn nghệ xung kích phục vụ tại chiến hào. Mặc cho bom đạn của Mỹ ác liệt, tiếng sáo của Quân vẫn vang ngân trong rừng cổ vũ tinh thần chiến đấu dũng cảm của các chiến sĩ. Do yêu thích sáo, không chỉ tự mày mò học Trịnh Như Quân còn tới Nhạc viện Hà Nội tìm hiểu, nghiên cứu để thoả mãn niềm đam mê nghệ thuật của mình.
Khi võ sáo được liệt kê vào danh sách phải bảo tồn, và Trịnh Như Quân được Sở Thể dục Thể thao giao trọng trách phục hồi lại những món võ đang có nguy cơ bị mai một. Bỏ nhiều thời gian lặn lội trên mảnh đất Yên Thế, ông Quân đã may mắn tìm được truyền nhân cuối cùng của tuyệt kỹ võ sáo “ thiết địch thần phong”. Ròng rã một năm trời ông Quân đã lĩnh hội được bài võ sáo đầy huyền bí từ vị tiền bối người dân tộc Tày Triệu Quốc Uý, hơn 80 tuổi. Dày công âm thầm, lặng lẽ sưu tầm, nghiên cứu những bài của tiền nhân, ông Quân còn sáng tạo cải tiến phát triển cho nghệ thuật hơn, thẩm mỹ hơn, tạo ra bài biểu diễn võ sáo in đậm dấu ấn cá nhân mình. Là uỷ viên Liên đoàn võ thuật tỉnh, tên tuổi và những giải thưởng của Võ sư Trịnh Như Quân ở các hội thi: Võ thuật chuyên môn toàn quốc; Đại hội đại biểu võ thuật Việt Nam; Hội thi thể thao các dân tộc thiểu số... đã được khẳng định và nhiều người biết đến. Tuy nhiên, điều ông tâm đắc nhất và đang miệt mài tìm tòi nghiên cứu với mong muốn làm sao để bộ “xè beng” tấu lên những ca khúc bằng “tông đô trưởng”.
Bộ "xè beng" độc nhất thế giới
 |
Để khoan, đục, mài dùi... được cây sáo đã khó nhưng để tạo được khí âm toát lên những cung bậc âm thanh của sáo chuẩn nhất lại càng khó hơn. Và công đoạn chế tạo ra những cây sáo cũng đầy công phu. Ông Quân phải nhờ tới một tập thể những chuyên gia trong nhiều lĩnh vực khác nhau mới cho ra được “bộ tứ” hoàn hảo: Rèn sáo ở Bắc Ninh; viết chữ nho trên sáo ông tìm đến Giám đốc Bảo tàng tỉnh Trần Văn Lạng và khắc chữ lên thân sáo là ông Nguyễn Quốc Vệ chuyên phụ trách đục bia văn miếu đảm nhiệm. Hiện tại ông đã hoàn thành cây “ thích tiêu thương” dài 1,6m, nặng 4kg và đang tiếp tục hoàn thành một cây mới trong bộ tứ là “ hòn vọng phu”.
Vừa rèn rũa ông Quân vừa tập các bài nhạc cổ “Đoàn người ra đi”, “Ai xuôi vạn lý”, “Người chinh phu trở về”... với dự tính sẽ dành một buổi độc tấu trên đỉnh hòn vọng phu tại Lạng Sơn.
| Dù bận việc nghiên cứu, sư tầm các bài võ cổ nhưng khi chuẩn bị bước sang tuổi lục tuần võ sư Quân chỉ đau đáu một nỗi niềm trăn trở: “Làm sao tìm được người để truyền lại những tinh hoa của “thiết địch thần phong? Học trò võ thuật của tôi không ít, nhiều người cũng rất nổi tiếng trong giới võ thuật như võ sư Tô Văn Hồng ( hai lần lập kỷ lục Việt Nam), Nguyễn Văn Toàn ( huấn luyện viên Sở TDTT Bắc Ninh)... nhưng chẳng có ai say sưa để lĩnh hội tinh hoa môn võ cổ truyền này. Cũng đã có vài người tới học chẳng được bao lâu lại bỏ dở, rồi biết võ sáo sẽ về đâu khi không có người kế tục”? |
Về uy lực của những cây sáo với khả năng sát thương không hề thua kém đao gươm vì sức nặng của nó người bình thường vác trên vai cũng đủ rã rời chân tay. Nhưng điều đáng nói không phải là sức công phá mà ở trong tay ông Quân những cây “xè beng” được khẳng định là một thứ nhạc cụ hoàn hảo. Qua nhiều hội thi và những buổi biểu diễn ông đã từng thành công với hơn 120 tiết mục khác nhau vừa kết hợp múa võ vừa thổi sáo. Từ độc tấu với các tác phẩm “Đàn chim Việt”, “Nhớ về Nam”, “Ngày hội non sông” hay dân ca như: “Hoa thơm bướm lượn”, “Cái trống cơm”, “ Về quê”, “Ca dao em và tôi”; tiền chiến có “ Thiên thai”, “Suối mơ”, “Đêm đông”, “Hòn vọng phu” đến cả nhạc quốc tế như bài hát trong phim “Tây du ký” “Hoa chăm pa”, “Tình ca du mục”, “Kachuisa” ... và đặc biệt, tiếng sáo của ông còn hoà tấu được cùng với các nhạc cụ ghi ta điện tử, organ.
Có nhiều lúc người ta nhận ra hình ảnh một nghệ sĩ bỏ những cây sáo sắt vào bao vác đi khắp các bản làng biểu diễn cho bà con dân bản vùng cao hay phục vụ trẻ em khuyết tật, trại thương binh... khi ông lại có mặt ở các miền quê với trọng trách sưu tầm và khôi phục lại những bài võ cổ truyền... Nhiều người còn biết đến ông như một nhà văn với các tác phẩm nổi tiếng đăng trên báo Hà Bắc như “Rừng thiêng Yên Thế” với 21 kỳ ( 1994); “Long tranh hổ đấu” (1994); “Người con gái bến sông xưa” (1995); "Hổ chiến lợn nòi” (1995) và một bản thảo đang dang dở “Cây cồng lá đó” dựng lại hình ảnh oai hùng của nghĩa quân Đề Thám. Và mới đây, Võ sư Trịnh Như Quân được hãng phim truyền hình Việt Nam mời làm đạo diễn võ thuật cho một bộ phim khởi quay tại rừng núi Yên Thế.
