Mùa đổ nước trên những cánh đồng 'treo' lưng chừng núi

Thứ Năm 20/05/2021 , 13:48 (GMT+7)

Khi những cơn mưa rào bắt đầu cũng là lúc Di sản văn hóa Quốc gia ruộng bậc thang Hoàng Su Phì (Hà Giang) vào mùa ngâm ải đất.

Để có một mùa lúa chín vàng, lộng lẫy níu chân du khách vào tháng 10, mùa ngâm ải đất là thời điểm lao động nhộn nhịp nhất trong năm của bà con các dân tộc ở huyện Hoàng Su Phì.

Suốt dọc con đường gần 60km từ ngã ba Bắc Mê vào thị trấn Vinh Quang chứng kiến hàng loạt các công việc như cày bừa, be đắp bờ, làm ống dẫn nước…. trên những cánh đồng “treo” nơi lưng chừng núi. Nước mưa chảy dọc theo những triền núi, theo những con suối dẫn xuống các thửa ruộng bậc thang đầy ăm ắp nước tạo nên bức tranh đẹp đa sắc màu của núi, nước, đất, và trời.

Những thửa ruộng bậc thang ở xã Nậm Ty có hình chữ S và là một trong những thửa ruộng đẹp nhất trong hệ thống Di tích quốc gia ruộng bậc thang của huyện Hoàng Su Phì.

Người dân các dân tộc Mông, Dao, Tày, Nùng, La Chí đã chế tạo những ống dẫn nước bằng thân tre, luồng, lấy nước từ các dòng suối trên đỉnh núi xuống các thửa ruộng bậc thang…

… nguồn nước tự nhiên này được dẫn đều từ các thửa ruộng cao xuống thấp và tùy thuộc vào mỗi địa hình, khoảng cách từ nguồn nước đến chân ruộng để đồng bào quyết định dùng hệ thống mương máng dẫn nước phù hợp.

Màu trắng đục của nước khi các cánh ruộng vào mùa ngâm ải đất.

Chưa có một tư liệu chính xác nhất về tuổi đời nhưng ước tính ruộng bậc thang tại Hoàng Su Phì có tuổi đời khoảng 300 năm, được khai phá, kiến tạo và mở rộng bởi công sức lâu đời của 14 dân tộc anh em quần cư trên địa bàn huyện Hoàng Su Phì. Với đặc điểm tự nhiên như vậy, từ hàng trăm năm nay, các đồng bào dân tộc thiểu số tại Hoàng Su Phì đã tạo dựng lên những khu ruộng bậc thang, kế thừa từ đời này sang đời khác để trồng lúa nước sinh sống.

Ánh nước lóng lánh của hàng trăm bậc thang trải dài miên man từ đỉnh núi xuống chân núi từ những cơn mưa tháng 5. Nước bắt đầu bao phủ trên khắp thung lũng, đổ từ ruộng cao xuống ruộng thấp hơn.

Với những khu ruộng cao, bà con giữ lại khoảng rừng trên đỉnh núi, đồi để lấy nước, chỉ khai phá từ lưng chừng đồi trở xuống.

Khi nước ngấm chân ruộng, người dân mới bắt đầu việc cày bừa để làm ải (mềm) đất. Đất làm bờ lấy ngay trong ruộng, được nén chặt và cao hơn mặt ruộng từ 15 đến 20cm để giữ nước.

Bà con dân tộc Dao đỏ xã Sán Sả Hồ nhổ mạ chuẩn bị cấy trên các thửa ruộng bậc thang đã ải đất và đầy ăm ắp nước.

Và rất nhanh, hàng ngàn thửa ruộng bậc thang ở huyện Hoàng Su Phì đã dần phủ màu xanh của mạ non, hứa hẹn một vụ mùa bội thu.

Mùa nước đổ là chứng kiến cả một hệ thống ruộng bậc thang ở đây vốn đã đẹp lại càng thêm quyến rũ với bóng nước ngâm ải đất, trông xa sáng lấp lánh như những chiếc gương trời. Đặc biệt, ruộng bậc thang ở các xã Bản Luốc, Nậm Ty, Bản Phùng thực sự là những công trình nhân tạo kỳ vỹ khó nơi nào có được. Những thửa ruộng này mà nếu nhìn từ dưới lên trông như những cánh đồng “treo” nơi lưng chừng núi của bà con các dân tộc Nùng, Dao, La Chí.

Trọng Chính