Đoàn khách nghe Bộ đội Biên phòng giới thiệu về mốc biên giới tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị. Ảnh: Hoàng Nghĩa.
Biên giới trở thành tài nguyên du lịch
Trong làn gió đầu đông, cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị trở thành điểm đến hấp dẫn với những du khách muốn hiểu sâu hơn về vùng biên giới Việt – Trung. Buổi sáng, đoàn khách được lực lượng chức năng hướng dẫn lên khu vực tham quan, nghe giới thiệu về lịch sử hình thành đường biên và tận mắt nhìn cột mốc đánh dấu chủ quyền.
Anh Trần Xuân Khoa, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ sau chuyến tham quan: “Tôi chưa từng nghĩ một lần ghé cửa khẩu lại nhiều cảm xúc đến vậy. Khi đứng trước cột mốc và nghe câu chuyện về vùng đất này, tôi cảm nhận rõ hơn ý nghĩa của chủ quyền và những công việc lặng thầm ở biên giới. Đây là trải nghiệm đặc biệt mà tôi sẽ nhớ mãi”.
Không chỉ là khu vực kiểm soát xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu, Hữu Nghị đã trở thành điểm giới thiệu rõ nét về lịch sử, địa lý và hoạt động giao thương vùng biên.
Lạng Sơn hiện có 12 cửa khẩu lớn nhỏ, cùng mạng lưới giao thông đường bộ và đường sắt thuận lợi, tạo điều kiện phát triển đồng thời du lịch và kinh tế cửa khẩu. Từ năm 2016, nhiều điểm du lịch gắn với biên giới được đưa vào khai thác như: Ga quốc tế Đồng Đăng, Khu lưu niệm đồng chí Hoàng Văn Thụ, đền Mẫu Đồng Đăng, Thủy Môn Đình và cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, mở ra các tuyến khám phá văn hóa, lịch sử, biên cương.
Đáng chú ý, Khu hợp tác du lịch qua biên giới Tân Thanh – Pò Chài đã tổ chức hàng chục sự kiện giao lưu văn hóa, thể thao, du lịch từ năm 2023 đến nay, góp phần tạo dòng khách hai chiều và định hình hệ sản phẩm biên mậu đặc trưng.
Bản sắc cộng đồng tạo sức hút mới
Rời vùng biên nhộn nhịp, du khách tìm thấy sự yên bình khi bước vào các điểm du lịch cộng đồng giữa thiên nhiên xanh mướt. Toàn tỉnh hiện có 6 điểm du lịch cộng đồng được công nhận. Nhiều mô hình homestay - farmstay mang lại thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
Trong ngôi nhà sàn ở thung lũng Hữu Liên, bà Maria Gómez du khách đến từ Tây Ban Nha chia sẻ: “Thức dậy trong nhà sàn nhìn ra núi đá vôi và thưởng thức bữa sáng do người dân bản địa chuẩn bị là trải nghiệm rất đặc biệt. Tất cả đều chân thực và gần gũi”.
Du khách hòa mình vào sinh hoạt văn nghệ truyền thống của cộng đồng tại Làng du lịch Quỳnh Sơn. Ảnh: Hoàng Nghĩa.
Bên cạnh cảnh quan thiên nhiên, du lịch cộng đồng còn hấp dẫn bởi bản sắc của các dân tộc như Nùng, Tày, Dao, Hoa… Nhiều hoạt động trải nghiệm được tổ chức như chế biến món ăn truyền thống, làm bánh, chèo bè, hái rau rừng, hay sinh hoạt văn nghệ cùng người dân, tạo nên sức hút riêng của mỗi bản làng.
Những năm gần đây, Lạng Sơn liên tục được ghi nhận bằng loạt danh hiệu: Giải Du lịch cộng đồng ASEAN, giải Homestay ASEAN (xã Hữu Liên) và đặc biệt mới đây, Làng du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn được Tổ chức Du lịch thế giới vinh danh “Làng du lịch tốt nhất năm 2025”. Đây là minh chứng quan trọng khẳng định vị thế du lịch cộng đồng của tỉnh trên bản đồ du lịch khu vực và thế giới.
Hành trình giao hòa hai trải nghiệm
Trong xu hướng du khách tìm kiếm trải nghiệm phong phú, Lạng Sơn đang nghiên cứu mô hình kết nối giữa không gian biên giới và du lịch cộng đồng, tạo nên hành trình có chiều sâu hơn.
Phó Giám đốc Sở VHTT-DL Lạng Sơn Lê Hải Yến nhận định: “Lạng Sơn có hai lợi thế đặc biệt là vùng biên cương sôi động và bản sắc cộng đồng giàu trải nghiệm. Việc kết nối hai yếu tố trong một hành trình sẽ tăng sự hấp dẫn cho du khách và tạo thêm sinh kế cho người dân”.
Theo định hướng, một hành trình có thể bắt đầu tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, cửa khẩu Tân Thanh…để tìm hiểu cột mốc biên giới, sau đó về các điểm cộng đồng như Hữu Liên hay Quỳnh Sơn để nghỉ đêm trong nhà sàn, thưởng thức ẩm thực và tham gia các hoạt động bản địa.
Tỉnh đang rà soát tiềm năng, đánh giá các tuyến phù hợp và khuyến khích doanh nghiệp lữ hành xây dựng tour thử nghiệm dạng “một hành trình - hai sắc màu”. Một số đơn vị đã khảo sát sản phẩm kết hợp, nhắm vào nhóm khách yêu thích văn hóa, tự nhiên và lịch sử vùng biên.
Song song với tuyến kết nối, Lạng Sơn tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số du lịch, quảng bá hình ảnh và hỗ trợ doanh nghiệp nhằm mở rộng dòng khách và tăng thời gian lưu trú. Tỉnh cũng đề xuất kéo dài thời hạn giấy thông hành để tạo điều kiện cho các tour kết hợp giữa biên giới và cộng đồng.
Sở hữu hơn 330 di tích, danh thắng cùng tài nguyên thiên nhiên đa dạng, Lạng Sơn có đầy đủ điều kiện để phát triển thành cực tăng trưởng du lịch – thương mại của vùng Đông Bắc. Mô hình kết nối hai sắc thái du lịch không chỉ khai thác tối đa lợi thế địa phương mà còn mở đường cho việc tạo sinh kế bền vững cho người dân.
Khi các tuyến du lịch kết nối hoàn thiện, Lạng Sơn sẽ trở thành điểm đến hài hòa giữa dấu ấn lịch sử vùng biên và bản làng yên bình giữa thiên nhiên, tạo nên sức hấp dẫn khác biệt mà không địa phương nào có được.
