Mong muốn 'Hò khoan Lệ Thuỷ' thành di sản thế giới

Chuyến đi nhằm giới thiệu, quảng bá nét độc đáo “Hò khoan Lệ Thuỷ” tới đông đảo nhân dân cả nước, đồng thời lấy ý kiến của các chuyên gia, các nhà nghiên cứu tiến tới đề nghị UNESSCO công nhận “Hò khoan Lệ Thuỷ” là Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại.

13 làn liệu độc đáo của “Hò khoan Lệ Thuỷ” như: Hát mái xắp, Hò sáu mái, Hò khơi, Nậu xăm, Vè mẹ Suốt, Xuống đò đi hội chùa Quang, Đêm hè nhớ Bác, Đại tướng về thăm quê, Quảng Bình trong câu hát, Hò đưa linh chè cạn, Quảng Bình quê ta ơi… đã được giới thiệu đến người dân Thủ đô.

Hò khoan Lệ Thủy là khúc ca của mọi người lao động, gắn liền với lao động. Lời hò, giai điệu hò khoan được ứng tác (bằng miệng) ngay tại chỗ từ nhịp điệu, tiết tấu của những động tác lao động mà sáng tạo ra. Khi đã hình thành, hò khoan lại trở lại phục vụ lao động. Trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống người lao động Lệ Thủy suốt nhiều thập kỷ.

Ông Dương Ngọc Liên, Trưởng đoàn lưu diễn dân ca “Hò khoan Lệ Thuỷ”, Giám đốc Trung tâm Văn hoá - Thể thao huyện Lệ Thuỷ cho biết: “Quảng Bình là mảnh đất có đủ loại hình văn học dân gian như truyền thuyết, chuyện kể, giai thoại, dân ca, song nổi trội vẫn là dân ca, đặc biệt là hò khoan. Hò khoan có mặt ở mọi ngóc ngách của cuộc sống từ việc lớn đến việc nhỏ. Chèo thuyền, giã gạo, cày bừa, cấy lúa, đạp nước, kéo gỗ, nện đất, giã vôi, cất nhà, kéo lưới, đẩy thuyền… tất tần tật việc gì cũng hò khoan được, ở đâu cũng hò khoan được”.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Hùng Vĩ chia sẻ, từ trong cuộc sống lao động sản xuất, Hò khoan Lệ Thủy thể hiện 9 mái đã có từ xa xưa truyền nối như: mái chè, mái nện, mái xắp, mái ba, mái ruổi, mái nhì, hò khơi, hò nậu xăm, hò lỉa trâu.

Trong số gần 1.000 câu hò lời cổ sưu tầm được thấy rằng, cái tôi trữ tình mà hò khoan đề cập là rất phong phú. Có những cái to tát như nhân tình, thế thái, sự đời, chuyện quan trường, quốc sự. Cho đến tình cảm, trao duyên, thậm chí là một chút trách cứ, than phiền. Nhưng trong đó bao trùm lên cả vẫn là tình yêu đất nước, quê hương sâu nặng, nhắc nhớ con người sống giữ trọn chữ hiếu, trung, nhân, nghĩa, đặc biệt là tình yêu lưa đôi.

“Trong một lần tôi được trò chuyện với GS. TS Trần Quang Hải, con trai cố GS. TS Trần Văn Khê, ông có nói rằng nếu như chỉ riêng một điệu Dạ cổ hoài lang cũng đã được UNESSCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể nhân loại, thì đến Hò khoan Lệ Thuỷ khó có thể nói lên hết được cái hay, cái đẹp, cái độc đáo của nó, nhưng chỉ cần một điệu hò “mái xắp” cũng sẽ làm nên được điều kì điệu đó. Tôi tin là như thế.

Tuy nhiên, việc Hò khoan Lệ Thuỷ có làm được điều kì điệu như nhiều loại hình nghệ thuật diễn xướng khác hay không điều đó phụ thuộc vào trách nhiệm của không chỉ những người làm văn hoá Quảng Bình mà còn có sự chung tay, ủng hộ của các ngành, các cấp, đặc biệt là những người làm văn hoá”, ông Vĩ cho biết thêm.