5 giải pháp
Tại buổi tập huấn, vấn đề khung chính sách về trung hòa carbon tại Việt Nam được nhiều nhà báo và các đại biểu hết sức quan tâm. TS Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết: Tại Hội nghị lần thứ 26 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu tại Glasgow (Vương quốc Anh) vào năm 2021, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã cam kết Việt Nam bằng nguồn lực của mình, cùng với sự hợp tác và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, nhất là các nước phát triển, cả về tài chính và chuyển giao công nghệ, sẽ đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Tập huấn nâng cao năng lực truyền thông báo chí về trung hòa carbon. Ảnh: Tùng Đinh.
Ngay sau Hội nghị, Thủ tướng đã thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26 và đã ban hành Đề án về những nhiệm vụ, giải pháp triển khai. Theo đó, có 5 giải pháp, biện pháp chính để thực hiện cam kết Net Zero bao gồm: Thứ nhất là chuyển đổi năng lượng bằng việc sử dụng năng lượng tái tạo, năng lượng sạch. Thứ hai là sử dụng năng lượng, tài nguyên thiên nhiên tiết kiệm, hiệu quả, kinh tế tuần hoàn, sản xuất xanh… Thứ ba là phát triển rừng và các hệ sinh thái, bao gồm các hệ sinh thái ven biển. Thứ tư là thu hồi và lưu trữ carbon. Thứ năm là định giá carbon, bao gồm thuế carbon và thị trường carbon.
Để thực hiện các giải pháp này, Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ đã ban hành rất nhiều chính sách chỉ đạo nổi bật. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, các chiến lược, kế hoạch, đề án quan trọng để thực hiện mục tiêu trung hòa carbon. Các Bộ, ngành, địa phương cũng ban hành các chính sách, kế hoạch hành động để triển khai thực hiện.
TS Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường). Ảnh: Tùng Đinh.
Đặc biệt đã có nhiều địa phương lồng ghép thực hiện các mục tiêu, ban hành chỉ tiêu liên quan về giảm phát thải khí nhà kính vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội hàng năm và 5 năm; xây dựng kế hoạch triển khai, thực hiện ứng phó biến đổi khí hậu; xây dựng chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí metan, chỉ đạo các cơ quan chuyên môn cập nhật, đôn đốc các cơ sở phát thải khí nhà kính trên địa bàn phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính theo quy định.
Một số địa phương đã tiên phong chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp, áp dụng các công nghệ lỹ thuật sản xuất tiên tiến. Điển hình là Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Hoạt động bảo vệ và phát triển rừng ngày càng được chú trọng, việc thực hiện các dự án điện năng lượng tái tạo tại các địa phương được đẩy mạnh, đặc biệt tại các địa phương có điều kiện tự nhiên phù hợp như Cần Thơ, Cà Mau, Vĩnh Long, Khánh Hòa, Lâm Đồng…
Từ khung chính sách về trung hòa carbon tại Việt Nam và các chỉ đạo của cả hệ thống chính trị, vấn đề phát triển tài chính xanh, tín dụng xanh đã được đẩy mạnh. Các ngân hàng thương mại đã phát triển các chính sách mới nhằm đẩy mạnh các sản phẩm tín dụng xanh đến với khách hàng. Năm 2024, dư nợ tín dụng xanh cuối kỳ của một số ngân hàng thương mại đạt gần 190.000 tỷ đồng. Tính đến tháng 7/2025, HSBC Việt Nam đã thu xếp được 2,67 tỷ USD trong tổng số 12 tỷ USD đã cam kết hỗ trợ Việt Nam đến năm 2030.
Tập đoàn TH tiên phong thực hiện các giải pháp trung hòa carbon. Ảnh: TH.
Tập đoàn TH tái chế hơn 28.000 tấn chất thải thành phân bón hữu cơ
Cũng theo TS Nguyễn Tuấn Quang, nhằm hiện thực cam kết của Thủ tướng Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp đã tham gia tích cực vào vấn đề trung hòa carbon và có nhiều thành tựu nổi bật.
Điển hình là Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam (PVN) là chủ đầu tư triển khai dự án thí điểm điện gió ngoài khơi đầu tiên của Việt Nam với công suất 1 GW; nâng cấp thiết bị, áp dụng công nghệ mới lọc hoá dầu giảm phát thải khí nhà kính.
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã báo cáo kế hoạch chuyển đổi nhiên liệu cho các nhà máy nhiệt điện than đã vận hành trên 20 năm và/hoặc các nhà mày đã vận hành trên 40 năm, nâng cao tỷ lệ nguồn năng lượng tái tạo trong nguồn năng lượng điện quốc gia.
Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) triển khai cung cấp nhiên liệu xanh, sạch và thân thiện với môi trường. Tập đoàn Công nghiệp Viễn thông quân đội (Viettel) cam kết xây dựng "mạng lưới viễn thông xanh" với mục tiêu giảm 5% năng lượng tiêu thụ điện, xăng, dầu trên toàn mạng lưới thông qua sử dụng anten đa băng tần, sử dụng pin lithium tại các trạm BTS, ngầm hóa mạng lưới 3.000 km cáp quang và đầu tư xây dựng "hạ tầng số xanh" với các trung tâm dữ liệu thân thiện với môi trường.
Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) đã áp dụng các giải pháp tiết kiệm điện và nhiên liệu góp phần giảm phát thải đáng kể lượng CO2. Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) đã có những bước đi đầu tiên trong sử dụng nhiên liệu bền vững (SAF) cho các chuyến bay chở khách thương mại, thể hiện cam kết giảm phát thải từ hoạt động bay.
Tổng Công ty Lâm nghiệp Việt Nam (VinaFor) đã thực hiện tiết kiệm năng lượng, triển khai các dự án chế biến viên nén gỗ năng lượng; phát triển nông nghiệp sinh thái, triển khai dự án trồng rừng trên đất trống giảm nguy cơ xói mòn đất, tăng khả năng hấp thụ carbon; quản lý rừng bền vững theo tiêu chuẩn quốc tế Hội đồng Quản lý rừng (FSC).
Tập đoàn Vingroup đã có những đóng góp đáng kể vào thị trường xe điện và năng lượng bền vững, kết quả đã bàn giao 97.400 ô tô điện và xe buýt điện, 71.000 xe máy điện trên toàn cầu. Tính đến cuối năm 2024, 302 xe buýt điện VinBus đã được triển khai tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và Phú Quốc, góp phần giảm phát thải gần 41.000 tấn CO2 sau 3 năm vận hành.
Các giải pháp nổi bật của TH đã góp phần giảm 7.000 tấn CO2/năm. Ảnh: TH.
Tập đoàn TH (TH True MILK) đã thực hiện tái chế hơn 28.000 tấn chất thải từ trang trại bò sữa thành phân bón hữu cơ mỗi năm. Cùng với việc lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà tại các trang trại bò sữa, gia tăng nguồn năng lượng điện sạch, việc thay thế lò hơi đốt nhiên liệu hoá thạch bằng nguyên liệu sinh khối giúp giảm phát thải hơn 7.000 tấn CO2 mỗi năm.
Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) đã có 3 đơn vị đạt chứng nhận quốc tế về trung hòa carbon. 100% trang trại và nhà máy của Vinamilk đã hoàn thành đo lường và kiểm kê phát thải carbon, đồng thời đẩy mạnh sử dụng năng lượng tái tạo, tối ưu hóa hoạt động liên quan để giảm phát thải trong toàn bộ quá trình vận chuyển, quản lý và phân phối sản phẩm.
Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) có cam kết phát thải ròng bằng 0 toàn cầu, đã thúc đẩy đầu tư vào các dự án năng lượng tái tạo để cung cấp nguồn năng lượng điện sạch tại Việt Nam (LEGO, Heineken Việt Nam, Erex). Nhiều tập đoàn vốn FDI cũng đã đầu tư mạnh mẽ vào các dự án năng lượng tái tạo tại Việt Nam.
Truyền thông là nhóm giải pháp trọng tâm
TS Nguyễn Tuấn Quang phân tích: Trong thời gian qua hệ thống chính sách, pháp trung hòa carbon đã được xây dựng, ban hành kịp thời. Các Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và các định chế tài chính đã tích cực triển khai thực hiện cam kết Net Zero và đạt được những kết quả quan trọng. Tuy nhiên, để tiếp tục hiện thực hóa mục tiêu về phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, cần triển khai thực hiện một số nhóm giải pháp trọng tâm.
Tập huấn nâng cao năng lực truyền thông báo chí về trung hòa carbon diễn ra trong 2 ngày 15-16/10 tại tỉnh Nghệ An. Ảnh: Tùng Đinh.
Một là, tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách để tạo hành lang pháp lý đồng bộ cho việc triển khai thực hiện mục tiêu Net Zero của Việt Nam tới năm 2050. Thể chế hóa mô hình phát triển carbon thấp, kinh tế tuần hoàn; áp dụng hiệu quả các công cụ định giá carbon, bao gồm thuế carbon, sàn giao dịch hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon, kết nối với thị trường khu vực và thế giới.
Hai là, xây dựng, áp dụng chính sách khuyến khích, ưu đãi đầu tư, cơ chế và các công cụ kinh tế nhằm khơi thông nguồn lực xã hội, huy động hiệu quả nguồn lực tài chính của khối doanh nghiệp cho ứng phó biến đổi khí hậu.
Ba là, khuyến khích các dự án đầu tư mới và các dự án đã đầu tư chuyển đổi, áp dụng các công nghệ, quy trình sản xuất, cung cấp dịch vụ ít phát thải khí nhà kính và tham gia vào các cơ chế, phương thức hợp tác về giảm phát thải khí nhà kính phù hợp với quy định trong nước và thông lệ quốc tế (phát triển các công nghệ nhiên liệu hydro, amoniac, công nghệ năng lượng thủy triều, sóng biển…).
“Đặc biệt là cần phải đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, về vai trò và trách nhiệm của cộng đồng doanh nghiệp, các định chế tài chính và người dân nhằm tạo sự đồng thuận của xã hội về việc thực hiện cam kết Net Zero”, TS Nguyễn Tuấn Quang khẳng định.
