Sự cấp bách từ thực tiễn
Những ngày cuối tháng 8/2025, cùng với khí thế khẩn trương khắc phục hậu quả nặng nề do bão số 5 gây ra, hệ thống chính quyền các cấp ở tỉnh Nghệ An lại đồng loạt bước vào một “cuộc chạy đua” khác, cuộc chạy đua với thời gian để hoàn thành nhiệm vụ cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính (TTHC), điều kiện kinh doanh theo chỉ đạo của Chính phủ và UBND tỉnh. Liên tiếp các văn bản, công điện từ Trung ương đến địa phương được ban hành, thể hiện quyết tâm chính trị rất cao, xây dựng một nền hành chính công khai, minh bạch, thuận lợi, phục vụ tốt nhất cho người dân và doanh nghiệp, không để bộ máy trì trệ, cồng kềnh làm cản trở tiến trình phát triển.
Các thủ tục hành chính sẽ được đơn giản hóa. Ảnh: Thanh Đức.
Nghệ An vừa trải qua một cuộc sắp xếp quy mô lớn các đơn vị hành chính cấp xã. Theo Nghị quyết số 1678 ngày 16/6/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, toàn tỉnh giảm từ 412 xã, phường, thị trấn xuống còn 130 đơn vị (119 xã, 11 phường). Đây là sự thay đổi có tính bước ngoặt, đòi hỏi phải cơ cấu lại toàn bộ bộ máy, phương thức quản trị và đặc biệt là cơ chế vận hành thủ tục hành chính ở cấp cơ sở. Nếu bộ máy mới không đi kèm với một quy trình xử lý TTHC tinh gọn, thống nhất và thông suốt, thì nguy cơ ách tắc, chồng chéo là điều khó tránh khỏi.
Trong bối cảnh đó, Công điện số 127/CĐ-TTg ngày 4/8/2025 và Công điện số 144/CĐ-TTg ngày 26/8/2025 của Thủ tướng Chính phủ, cùng các văn bản chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh Nghệ An, đã đặt ra yêu cầu hết sức rõ ràng là phải cắt giảm tối đa, đơn giản hóa toàn diện thủ tục hành chính, bảo đảm tính thông suốt, hiệu quả trong vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Điểm đáng chú ý trong chỉ đạo lần này là sự đồng bộ và cụ thể hóa ở nhiều khâu. Trước hết, các sở, ban, ngành cấp tỉnh được yêu cầu khẩn trương rà soát, tham mưu hoàn thiện các cơ chế, chính sách, thủ tục thuộc thẩm quyền HĐND, UBND tỉnh ban hành. Việc này không chỉ đơn thuần là tinh giản biểu mẫu, giảm số lượng giấy tờ, mà còn là sắp xếp lại toàn bộ hệ thống quy phạm pháp luật địa phương, bảo đảm sự thống nhất sau khi sáp nhập đơn vị hành chính.
Tỉnh Nghệ An đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính. Ảnh: Đình Tiệp.
Thứ hai, Văn phòng UBND tỉnh được giao nhiệm vụ trọng tâm, hoàn thành việc ban hành quyết định công khai và tổ chức thực hiện TTHC không phụ thuộc vào địa giới hành chính trong phạm vi cấp tỉnh. Nói cách khác, người dân có thể lựa chọn nộp hồ sơ ở bất cứ đâu thuận lợi nhất, không bị bó buộc bởi ranh giới xã, phường. Đây là bước đột phá lớn về tư duy, đưa Nghệ An tiến gần hơn tới mô hình “chính quyền số, công dân số”, nơi dịch vụ công được cung cấp linh hoạt, lấy sự thuận tiện của người dân làm thước đo.
Mặt khác, ở cấp xã, nơi trực tiếp tiếp xúc với người dân, yêu cầu đặt ra là phải bố trí đủ cán bộ, công chức có chuyên môn, nhất là lực lượng làm việc tại Trung tâm Phục vụ hành chính công. Bài toán nhân sự sau sáp nhập xã chắc chắn không đơn giản vì vừa phải tinh gọn bộ máy, vừa phải bảo đảm chất lượng phục vụ, không để xảy ra ách tắc, gián đoạn trong xử lý hồ sơ.
Thách thức và yêu cầu đổi mới
Không thể phủ nhận rằng, cải cách TTHC vốn là “mảnh đất khó”. Cắt bỏ thủ tục không cần thiết đồng nghĩa với việc động chạm tới lợi ích cục bộ, thói quen hành chính lâu năm. Thêm vào đó, tiến trình số hóa, chuyển đổi dữ liệu khi sáp nhập đơn vị hành chính cũng là thách thức không nhỏ.
Một thách thức khác là công tác truyền thông. Người dân, doanh nghiệp chỉ thật sự hưởng lợi khi họ biết rõ và có khả năng tiếp cận những cải cách này. Nếu thiếu khâu tuyên truyền, hướng dẫn cụ thể, việc đơn giản hóa TTHC có thể rơi vào tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”, cải cách chỉ dừng ở văn bản, còn người dân thì vẫn loay hoay với thủ tục cũ. Vì vậy, cần thông tin, hỗ trợ, đồng hành cùng doanh nghiệp và người dân.
Lãnh đạo tỉnh Nghệ An kiểm tra vận hành chính quyền địa phương 2 cấp. Ảnh: Phạm Bằng.
Cải cách TTHC không chỉ nhằm giảm phiền hà trước mắt, mà còn có ý nghĩa chiến lược đối với sự phát triển của tỉnh. Thủ tục hành chính thông suốt, minh bạch sẽ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), thu hút đầu tư. Trong bối cảnh Nghệ An đang định vị mình như một cực tăng trưởng mới ở Bắc Trung Bộ, thì cải cách TTHC chính là “cú hích mềm” để biến tiềm năng thành động lực phát triển.
Mặt khác, cải cách TTHC còn gắn liền với niềm tin của người dân đối với chính quyền. Một thủ tục nhanh gọn, minh bạch không chỉ tiết kiệm thời gian, chi phí, mà còn củng cố niềm tin rằng chính quyền đang thực sự lắng nghe và phục vụ.
Niềm tin ấy là nền tảng để xây dựng khối đại đoàn kết, để chính quyền và nhân dân cùng nhau vượt qua những thách thức lớn như thiên tai, biến đổi khí hậu, yêu cầu phát triển bền vững trong thời kỳ hội nhập.
Cải cách thủ tục hành chính kỳ vọng sẽ giúp Nghệ An bứt phá trong kỷ nguyên mới. Ảnh: Đình Tiệp.
Tỉnh cũng nhấn mạnh rõ trách nhiệm cá nhân: Giám đốc các sở, thủ trưởng ban ngành, chủ tịch UBND các xã, phường phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh nếu không hoàn thành nhiệm vụ. Đây là cách làm quyết liệt, khẳng định tính kỷ luật, kỷ cương trong cải cách. Song song với đó, sự đồng hành, giám sát của người dân, doanh nghiệp cũng rất quan trọng.
Trong bối cảnh sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã theo Nghị quyết 1678, việc cải cách, đơn giản hóa TTHC không chỉ là sự thích ứng cần thiết, mà còn là cơ hội vàng để Nghệ An tái thiết nền hành chính địa phương theo hướng hiện đại, phục vụ. Hơn hết, đây chính là cách để khẳng định một chính quyền luôn đồng hành, vì nhân dân, vì doanh nghiệp, đúng như tinh thần chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bùi Đình Long: “Cải cách thủ tục hành chính không phải là việc làm để báo cáo thành tích, mà là trách nhiệm, là cam kết, là danh dự của chính quyền trước nhân dân”.
