Sau lời kêu gọi hiến kế chống ngập từ Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ Trần Văn Lâu, Sở Xây dựng thành phố đã tiếp nhận 38 thông tin, ý tưởng, giải pháp gửi về. Thông tin này được đại diện Sở Xây dựng TP. Cần Thơ đưa ra tại cuộc họp chiều ngày 25/7 do Chủ tịch UBND thành phố chủ trì, làm việc với các sở ngành và các địa phương liên quan đến vấn đề chống ngập trong nội ô.
Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ Trần Văn Lâu phân tích các nguyên nhân dẫn đến ngập đô thị kéo dài nhiều năm qua. Ảnh: Kim Anh.
Các hiến kế chống ngập tập trung vào 22 nhóm giải pháp. Qua phân tích của Sở Xây dựng TP. Cần Thơ, nhiều nhóm giải pháp như: cải tạo các cửa thu nước, hố ga, van ngăn triều; cải tạo hệ thống thoát nước; xây dựng hồ điều hòa, trạm bơm; nâng cấp các tuyến đường; vận hành hệ thống chống ngập… đã được các cơ quan chuyên ngành triển khai thực tế thời gian qua.
Điển hình, thành phố đã thực hiện cải tạo, nâng cấp 32 tuyến đường nội ô trung tâm, đầu tư xây dựng 2 trạm bơm Châu Văn Liêm và Hồ Sen...
Hệ thống FRMIS được lắp đặt tại nhà điều hành, liền kề với âu thuyền và cống Cái Khế, vận hành tự động. Hệ thống có khả năng dự báo mực nước, lượng mưa… từ đó mô phỏng, đưa ra cảnh báo ngập sớm và vận hành đóng, mở các cống.
Đặc biệt, Dự án “Phát triển TP. Cần Thơ và Tăng cường khả năng thích ứng của đô thị” (gọi tắt là Dự án 3) vay vốn Ngân hàng Thế giới (WB) đã xây dựng được các tuyến đường bao, âu thuyền và các cống ngăn triều, vận hành tự động bằng Hệ thống thông tin quản lý rủi ro ngập lụt (FRMIS), có khả năng kiểm soát ngập trên 2.600 ha vùng lõi.
Tuy nhiên, kể từ ngày 30/6/2024, Dự án 3 đã kết thúc theo cam kết hiệp định vay, nhưng đến nay một số hạng mục thuộc dự án vẫn chưa hoàn thành.
Ông Đoàn Thanh Tâm, Phó Giám đốc Ban Quản lý ODA Cần Thơ, chủ đầu tư dự án cho biết, vẫn còn một số hạng mục liên quan đến hệ thống thoát nước chưa thông suốt, ảnh hưởng đến khả năng thoát nước của một số khu vực, tuyến đường. Các gói thầu liên quan đến cải tạo kênh, rạch nội ô thuộc địa bàn phường Cái Khế, Ninh Kiều, An Bình, Tân An… làm ảnh hưởng đến vấn đề thoát nước của khu vực trung tâm.
Âu thuyền và cống Cái Khế đã đưa vào vận hành và phát huy hiệu quả bước đầu trong kiểm soát ngập đô thị. Ảnh: Kim Anh.
Việc các hạng mục công trình trên chưa hoàn thành, khiến Dự án 3 chưa phát huy được hiệu quả, nhất là khả năng thoát và chứa nước. Đặc biệt, trải qua 1 năm dừng thi công, một số công trình phát sinh rác thải, lục bình, thủy sinh… làm hạn chế dòng chảy, gây ô nhiễm môi trường.
Quan trọng hơn, Hệ thống FRMIS thuộc Gói thầu CT3-CS-TV08 của Dự án 3, có giá trị hơn 38,5 tỷ đồng, trước đó, Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ đã có quyết định giao Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố quản lý, vận hành và khai thác. Thế nhưng đến nay, Sở vẫn chưa thể tiếp nhận hệ thống này do thiếu quy trình vận hành.
Ông Trần Phú Lộc Thành, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố thông tin, Dự án 3 có tổng số 12 cống và trên 10km đê bao. Từ ngày 30/6/2024, các cơ quan chuyên môn trực thuộc Sở đã tiến hành kiểm tra, đến nay 10/12 cống đã có biên bản nghiệm thu.
Ông Trần Phú Lộc Thành, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Cần Thơ lý giải nguyên nhân chưa thể tiếp nhận vận hành Hệ thống FRMIS. Ảnh: Kim Anh.
Đối với Hệ thống FRMIS, ông Thành cho biết, theo quy định của Luật Thủy lợi, công trình phải xây dựng quy trình vận hành. Đây cũng là cơ sở để Sở Nông nghiệp và Môi trường sau khi tiếp nhận sẽ xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật, lập dự toán, trình cấp thẩm quyền phê duyệt.
Tuy nhiên, hiện tại Hệ thống FRMIS chỉ có sổ tay vận hành và kế hoạch kiểm soát nước, chưa đáp ứng được yêu cầu pháp lý. Trong khi Dự án 3 đã kết thúc và đại diện Ban quản lý ODA Cần Thơ cho biết, đơn vị không có kinh phí để thuê chuyên gia thực hiện vấn đề này.
Trước thực tế này, ông Trần Phú Lộc Thành đề nghị Ban Quản lý ODA Cần Thơ làm việc với đơn vị tư vấn để chỉnh sửa. Đồng thời, Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố sẽ chỉ đạo Chi cục Thủy lợi hỗ trợ, đảm bảo sau khi Sở tiếp nhận, Hệ thống FRMIS phải có quy trình cụ thể hóa để “bắt tay” vào vận hành.
Việc vận hành Hệ thống FRMIS đồng bộ với 12 cống trong dự án sẽ giải quyết vấn đề cấp bách là chống ngập cho nội ô thành phố. Ảnh: Kim Anh.
Chỉ đạo xung quanh vấn đề này, Chủ tịch TP. Cần Thơ Trần Văn Lâu nhấn mạnh: “Đã đầu tư cống, âu thuyền phải sử dụng như thế nào cho hiệu quả để không bị lãng phí”. Trong giai đoạn chờ bàn giao Hệ thống FRMIS cho Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Cần Thơ, ông Lâu đề nghị Ban Quản lý ODA phải vận hành hợp lý.
“Thời gian tới khi trời mưa, tôi trực tiếp đi kiểm tra, nếu vận hành Hệ thống FRMIS không đúng phải chịu trách nhiệm”, Chủ tịch TP. Cần Thơ nghiêm khắc nhắc nhở.
Trước đó trong giai đoạn thử nghiệm, Hệ thống FRMIS được UBND TP. Cần Thơ (cũ) giao Sở Xây dựng là đơn vị đầu mối, thực hiện công tác vận hành và bảo dưỡng chung toàn bộ hệ thống. Sở Nông nghiệp và Môi trường chịu trách nhiệm vận hành các công trình quản lý nước (hệ thống ô bao, cống kiểm soát triều, trạm bơm...) hình thành trong dự án.
