Hải trình cùng kiểm ngư: [Bài 3]: Bạch Long Vĩ - Đảo tiền tiêu bám biển

Bạch Long Vĩ là hòn đảo xa nhất Vịnh Bắc Bộ. Nơi đây được ví như "mắt thần" hướng ra biển lớn, không chỉ là điểm tựa cho ngư dân mà còn là biểu tượng sống động về ý chí bám biển, giữ gìn chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc. Lực lượng kiểm ngư trên đảo tuy ít ỏi về quân số, nhưng các anh vẫn ngày đêm bám trụ giữa trùng khơi.

Nơi đầu sóng ngọn gió

Sau mấy ngày biển động, không thể tiếp cận đảo Bạch Long Vĩ, cuối cùng chúng tôi đã cập được tàu lên đảo.

Anh Nguyễn Văn Thanh, cán bộ Văn phòng Ban Quản lý cảng và khu neo đậu Bạch Long Vĩ chia sẻ: Nằm cách đất liền hơn 130 km, đảo Bạch Long Vĩ mang hình dáng như chiếc lá nhỏ nổi giữa biển xanh. Ở đây không chỉ có sóng và gió, mà còn có hàng nghìn người, từ quân đến dân, ngày ngày bám trụ, sản xuất. Dù diện tích khiêm tốn, chưa đầy 3 km², nhưng đảo có ý nghĩa chiến lược đặc biệt: là đảo tiền tiêu nằm trên trục giao thông hàng hải quốc tế quan trọng, đồng thời là điểm mốc quan trọng trong phân định Vịnh Bắc Bộ giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Trao đổi với phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường, anh Trịnh Văn Tâm, cán bộ Trạm Kiểm ngư Bạch Long Vĩ, chia sẻ: Anh đã có gần 10 năm bám trụ giữa biển khơi. Trước khi công tác trên đảo, anh phục vụ đội tàu tuần tra với những chuyến đi dài ngày trên biển để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ ngư trường, hỗ trợ ngư dân và giữ vững chủ quyền.

Giờ đây, trên đảo Bạch Long Vĩ, anh được giao các nhiệm vụ từ theo dõi hoạt động tàu thuyền, quản lý giờ giấc đi lại đến nắm bắt mọi biến chuyển trong sinh hoạt, sản xuất của ngư dân. Khi cần, anh lại cùng đồng đội xuống tàu, tham gia tuần tra, canh gác giữa trùng khơi.

Theo anh Tâm, ngoài lực lượng biên phòng, kiểm ngư, hải quân, trên đảo còn có hàng trăm hộ dân sinh sống, khai thác và bảo vệ vùng biển truyền thống và các cán bộ kỹ thuật làm việc tại trạm hải đăng, trạm khí tượng, trạm hậu cần nghề cá... Dù là dân hay quân, tất cả đều gắn bó, đoàn kết, sẻ chia từng giọt nước ngọt, từng mẻ cá, từng phút giây vượt qua giông bão.

“Giữa biển khơi mênh mông, đôi khi chỉ le lói vài ánh đèn từ tàu cá cũng thấy ấm lòng. Dù gian khổ, nhiều khi nhớ đất liền nhưng chúng tôi không đơn độc. Với chúng tôi, đó là niềm tự hào”, anh Tâm trải lòng.

Anh kể, mỗi mùa mưa bão là một hành trình thử thách. Có những đêm trắng, gió giật cấp 8–9, anh em trong trạm phải thay phiên túc trực, hướng dẫn tàu thuyền neo đậu an toàn, hỗ trợ các phương tiện gặp nạn. Có lần, một tàu cá từ Quảng Bình bị mắc cạn gần đảo giữa lúc sóng lớn. Nếu chậm trễ vài giờ, con tàu có thể bị đánh dạt ra xa. Tổ công tác của anh Tâm đã kịp thời huy động xuồng kiểm ngư, tiếp cận và kéo tàu vào âu cảng an toàn.

“Nhìn những giọt nước mắt vui mừng lăn dài trên má ngư dân, tôi xúc động vô cùng. Đó là lần đầu tiên tôi thấy họ khóc, không phải vì mất mát, mà vì được cứu sống giữa biển dữ. Những khoảnh khắc ấy khiến tôi càng thấm thía giá trị công việc mình đang làm”, anh chia sẻ.

Không chỉ thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm, lực lượng kiểm ngư còn là chỗ dựa tin cậy cho ngư dân. Mỗi khi tàu thuyền ghé đảo xin tiếp nhiên liệu, nước ngọt hay hỏi thăm tình hình thời tiết, cán bộ trạm đều sẵn sàng hỗ trợ, dù đôi khi chính họ cũng đang chắt chiu từng lít nước dự trữ.

Cuộc sống trên đảo còn nhiều thiếu thốn, từ nước ngọt đến sóng điện thoại. Nhưng với những người đã quen với nhịp sống giữa đại dương, đảo như một phần máu thịt. Biển nơi đây có thể dữ dội, nhưng tình người thì luôn ấm áp, chan chứa nghĩa tình, như ngọn hải đăng lặng lẽ soi sáng giữa đêm dài.

Gắn biển với dân, giữ vững chủ quyền

Trao đổi với phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường, ông Võ Khôi Thành, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm ngư Vùng I cho biết: Trạm Kiểm ngư Bạch Long Vĩ trực thuộc Chi cục Kiểm ngư Vùng I. Đây là lực lượng nòng cốt trong việc tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm trên vùng biển rộng hàng nghìn km² quanh đảo. Trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, sóng gió liên miên, phương tiện tuần tra còn hạn chế, các cán bộ kiểm ngư vẫn kiên trì lênh đênh giữa biển, thực hiện công tác kiểm soát nghề cá, phòng chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

Mỗi chuyến tuần tra là nhiều ngày lênh đênh, kiểm tra hàng chục tàu cá, tuyên truyền pháp luật, xử lý vi phạm. Họ không chỉ là người thực thi pháp luật mà còn là chỗ dựa vững chắc cho ngư dân.

Trong chuyến đi của đoàn, mặc dù là mùa hè, nhưng gió mùa vẫn tràn về, biển động dữ dội. Những lúc như vậy, cảng cá, âu tàu trên đảo Bạch Long Vĩ lại trở thành điểm đến trú ẩn an toàn cho hàng trăm tàu cá. Cán bộ kiểm ngư cùng bà con chằng chống tàu thuyền, hỗ trợ sơ tán ngư dân, sửa chữa máy móc khi cần thiết.

Công tác hỗ trợ, tuyên truyền pháp luật cũng luôn được chú trọng. Những ngày yên sóng, cán bộ kiểm ngư tổ chức các buổi phổ biến quy định pháp luật, hoặc trực tiếp xuống tàu hướng dẫn ngư dân đánh bắt đúng tuyến, đúng mùa vụ, không xâm phạm vùng biển nước ngoài, không sử dụng ngư cụ cấm, góp phần nâng cao nhận thức và bảo vệ nguồn lợi thủy sản bền vững.

Trao đổi với phóng viên, ông Đào Minh Đông, Chủ tịch UBND huyện đảo Bạch Long Vĩ cho biết: Những năm gần đây, Chính phủ và TP. Hải Phòng đã đầu tư xây dựng nhiều hạng mục hạ tầng trọng điểm trên đảo như: cảng cá Bạch Long Vĩ, trạm kiểm ngư, khu neo đậu tránh trú bão, bệnh xá quân dân y, trường học, hệ thống cấp điện mặt trời – gió – diesel kết hợp... Những công trình ấy không chỉ cải thiện điều kiện sống và sản xuất, mà còn là những cột mốc chủ quyền sống. "Chúng tôi coi đây là đất liền ngoài biển – không chỉ bám đảo mà còn phát triển đảo”.

Trong những ngày ở Bạch Long Vĩ, phóng viên không khó để bắt gặp cảnh những con tàu cá ngư dân cập bến xin tránh bão, tiếp nước hoặc nghỉ ngơi sau chuyến biển dài ngày. Đảo đóng vai trò như trạm trung chuyển hậu cần thủy sản quan trọng, cung cấp nhiên liệu, lương thực, dịch vụ sơ cấp cứu giữa đại dương.

Mỗi buổi sáng trên đảo Bạch Long Vĩ, lá cờ đỏ sao vàng tung bay trong gió biển, như thắp lên niềm tin không tắt giữa trùng khơi. Những đứa trẻ cắp sách đến trường. Những chiến sĩ tuần tra bờ biển. Những con tàu rẽ sóng ra khơi... Tất cả làm nên một hệ sinh thái sinh tồn – một chủ quyền sống động nơi đầu sóng ngọn gió.

Bạch Long Vĩ, tuy nhỏ bé về diện tích, nhưng lớn lao trong tâm thức mỗi người con đất Việt. Nơi ấy nhắc nhở chúng ta rằng: giữ đảo không chỉ bằng khí tài, mà bằng ý chí, bằng những người ở lại, bằng những mùa cá không ngừng trôi...