Lênh đênh giữa biển trời
Giữa bao la biển cả, nơi tuyến đầu Vịnh Bắc Bộ, vùng biển chiến lược của Tổ quốc, những con tàu kiểm ngư lặng thầm vẽ lên hành trình bảo vệ chủ quyền, gìn giữ nguồn lợi thủy sản và chở che cho ngư dân. Phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường vừa tham gia một hải trình tuần tra trên tàu KN-196, thuộc Chi cục Kiểm ngư Vùng I để thấy được sự gian khổ của nghề giữ biển.
Con tàu kiểm ngư của Chi cục Kiểm ngư Vùng I đang trên đường đi tuần tra. Ảnh: Đức Hải.
Vào buổi chiều của một ngày cuối tháng 5/2025, tàu KN-196 lặng lẽ rời bến Nhà máy đóng tàu Bạch Đằng (Hải Phòng), mang theo hơn 20 cán bộ, kiểm ngư viên và thủy thủ đoàn, bắt đầu chuyến tuần tra dài ngày trên vùng biển Vịnh Bắc Bộ.
Chia sẻ với phóng viên, thuyền trưởng Nguyễn Cao Liêm kể, kiểm ngư ra khơi không ồn ào, không lễ nghi rầm rộ, nhưng những hành trình ấy mang theo sứ mệnh không kém phần lớn lao. Nhiệm vụ của tàu không chỉ kiểm tra, kiểm soát hoạt động nghề cá mà còn khẳng định chủ quyền, gìn giữ an ninh trên vùng biển chiến lược của đất nước.
Điều khiển tàu Kiểm ngư KN 196. Ảnh: Đức Hải.
Sau một ngày xuất phát, con tàu KN 196 đã đưa chúng tôi đến vùng biển gần đảo Ngọc Vừng thì dừng lại. Anh em trong đoàn công tác bắt đầu lên xuồng cao tốc đi tuần, gặp gỡ ngư dân.
Trong ánh hoàng hôn phủ lên mặt biển lặng, ông Nguyễn Văn Tuyển, một ngư dân gạo cội quê ở thị xã Quảng Yên, Quảng Ninh đã neo đậu thuyền để làm nghề câu cá ở đây, chia sẻ với giọng trầm ấm: “Hồi trước, đi biển chỉ nhìn sao, nhìn gió. Mấy năm nay có lực lượng kiểm ngư, tụi tôi yên tâm hơn hẳn. Lúc đầu gặp kiểm ngư kiểm tra, nói thật cũng khó chịu. Nhưng khi thấy có người chỉ cho cái sai, nhắc mình làm đúng tự nhiên mình thấy hiểu hơn, thấy đi biển an toàn toàn khi có kiểm ngư. Còn giờ, gặp nhau giữa biển cả bao la, chúng tôi cảm thấy cuộc sống không cô đơn.”
Vợ chồng ngư dân mưu sinh trên biển. Ảnh: Đức Hải.
Thấy chồng nói chuyện, bà Trần Thị Hạnh, vợ ông Tuyển, “bếp trưởng” trên tàu tiếp lời: “Bà con ở đây sống nhờ con cá, con tôm. Có mấy anh kiểm ngư chỉ cách ghi nhật ký, cách bật máy hành trình sao cho đúng. Có lần tàu hỏng, mấy anh còn nhảy xuống sửa giúp. Không chỉ kiểm tra, mà còn là chỗ dựa giúp chúng tôi trong hành trình mưu sinh trên biển”. Bà Hạnh chia sẻ thật lòng, trước chưa quen, còn thấy e ngại, nhưng giờ gặp tàu kiểm ngư rồi, cũng từ lạ thành quen. Sự hiện diện đều đặn của tàu KN-196 hay các tàu kiểm ngư khác đã thầm lặng góp phần định hình một thế hệ ngư dân mới – hiểu luật, làm đúng, khai thác bền vững và tôn trọng nguồn lợi tự nhiên.
Kiểm tra xuồng cao tốc, trước thả xuống biển để đi tuần. Ảnh: Đức Hải.
Hậu phương giữa biển khơi
Tờ mờ sáng, khi đất liền còn chìm trong giấc ngủ, làng chài Thắng Lợi (Vân Đồn, Quảng Ninh) đã rộn ràng ánh đèn tàu và tiếng máy nổ rền vang. Trên những chiếc thuyền nhỏ, người dân tất bật gỡ lưới, phân loại cá, hình ảnh đời thường nhưng đầy sinh lực của một hậu phương giữa biển.
Một ngày mới ở làng chài Thắng Lợi, thuộc Vịnh Bắc Bộ, Vân Đồn, Quảng Ninh bắt đầu sớm hơn đất liền và nhộn nhịp nhiều hoạt động. Ảnh: Đức Hải.
Bà Nguyễn Thị Hồng (67 tuổi), ngồi tựa vào mạn thuyền, ánh mắt xa xăm: “Nhà tôi ba đời làm biển. Có bữa đi cả tuần, không thấy mặt chồng con. Nhưng giờ có kiểm ngư, tụi nhỏ yên tâm hơn. Gặp bão gió, tàu KN còn nhắn qua bộ đàm nhắc né vùng nguy hiểm. Có lần tàu máy hỏng, họ kéo về tận 30 hải lý”.
Ở Thắng Lợi, nhắc đến tàu kiểm ngư, bà con ai cũng nhớ số hiệu từng tàu, từng chuyến đi qua đây của họ. Ngư dân gọi đó là “anh bạn giữ biển”, là nơi gửi tin nhắn khẩn, là nơi nương nhờ khi gặp sự cố. Không ai nhớ rõ họ tên từng kiểm ngư viên, nhưng ai cũng biết màu áo, dáng tàu, giọng nói quen thuộc giữa tầng tầng sóng gió.
Ngư dân mưu sinh, bám biển. Ảnh: Đức Hải.
Ông Trần Văn Hợi, chủ tàu công suất lớn, chia sẻ trong tiếng máy nổ: “Biển thì rộng, người thì nhỏ. Nhưng thấy tàu kiểm ngư chạy song song, lòng mình yên lại”. Còn anh Trần Văn Tâm (ngư dân Nghệ An), rưng rưng kể: “Cách đây mấy năm, có lần tàu của tôi bị trôi giữa đêm vì hỏng máy. Đành phát tín hiệu cầu cứu. Một lúc sau, có thấy tàu kiểm ngư đến. Họ quăng dây cho mình để kéo vào. Lúc đó, cảm giác như gặp người thân. Họ không chỉ cứu tàu, mà cứu cả lòng tin của tụi tôi.”
Theo thống kê, chỉ riêng KN-196 và 4 tàu kiểm ngư thuộc Chi cục Kiểm ngư Vùng I đã hàng chục lần hỗ trợ ngư dân gặp nạn: cứu kéo, cấp cứu y tế, tiếp tế lương thực, nước ngọt giữa biển khơi. Họ, những người không ngại sóng gió, ngày đêm tuần tra nơi đầu sóng ngọn gió – là cánh tay nối dài của đất liền, là niềm tin sống còn giữa trùng khơi.
Trên những vùng biển như Thắng Lợi, Bạch Long Vĩ hay Hòn Lét…, nơi từng con sóng vỗ vào mạn thuyền, người dân không chỉ neo tàu. Họ còn neo hy vọng vào những con tàu kiểm ngư, vào những con người âm thầm gìn giữ một phần máu thịt thiêng liêng của Tổ quốc...
