Đối ngoại ngành Nông nghiệp và Môi trường phải sòng phẳng và hiệu quả

Sẵn sàng hành trang để chủ động hội nhập quốc tế

Ngày 22/8, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng chủ trì cuộc họp với Vụ Hợp tác quốc tế về kết quả hoạt động giai đoạn 2021-2025 và thảo luận định hướng công tác trong thời gian tới. Cùng dự có Thứ trưởng Hoàng Trung, lãnh đạo đơn vị trực thuộc Bộ và toàn thể cán bộ của Vụ.

Theo Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, từ năm 2021 đến nay, Vụ đã tổ chức hàng trăm đoàn ra và vào, ký kết 225 điều ước và thỏa thuận quốc tế, trong đó có 14 hiệp định cấp Chính phủ và 80 bản ghi nhớ cấp Bộ.

Vụ cũng tham mưu tổ chức 355 hội nghị, diễn đàn quốc tế lớn, tiêu biểu như Festival Lúa gạo, Festival Trái cây tại Bắc Kinh, Diễn đàn P4G, Diễn đàn OCOP toàn cầu... Công tác huy động nguồn lực đạt nhiều kết quả nổi bật với 6 dự án vốn vay đang triển khai, tổng vốn hơn 651 triệu USD, 9 dự án chuẩn bị đầu tư trị giá hơn 1,1 tỷ USD, cùng 131 dự án viện trợ không hoàn lại trị giá 315 triệu USD đang triển khai, 59 dự án viện trợ không hoàn lại trị gia 277 triệu USD chuẩn bị triển khai.

Lĩnh vực thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI trong nông nghiệp ghi nhận 537 dự án với 3,9 tỷ USD vốn đăng ký; nếu tính cả chế biến và dịch vụ liên quan, con số này lên tới 2.400 dự án, vốn 21 tỷ USD.

Bên cạnh thành tựu, Vụ cũng nêu rõ những khó khăn còn tồn tại. Do vậy, Vụ kiến nghị Bộ sớm thành lập Ban chỉ đạo triển khai Nghị quyết 59 và 153 về hội nhập quốc tế; ban hành Quy chế đối ngoại để thống nhất hành động.

Theo sát chủ trương chủ động hội nhập quốc quốc tế, Vụ kiến nghị xây dựng và triển khai Đề án thúc đẩy đàm phán, xử lý rào cản thương mại để mở rộng và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu nông lâm thủy sản; tăng cường tham mưu các Sáng kiến tại các diễn đàn đa phương và song phương; tăng số lượng Tham tán nông nghiệp tại nước ngoài; bổ sung nguồn kinh phí, trang thiết bị và nhân sự, đồng thời cho phép mở rộng các nhóm đối tác quốc tế để huy động thêm nguồn lực.

Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng đánh giá cao sự nghiêm túc, tinh thần đoàn kết và những kết quả đạt được của Vụ Hợp tác quốc tế trong thời gian qua.

Ông nhấn mạnh, bối cảnh hiện nay khi Việt Nam là một nền kinh tế mở, như vậy, quan hệ với hầu hết các quốc gia, vùng lãnh thổ và tổ chức quốc tế ngày càng sâu rộng. Nhiệm vụ đối ngoại của Bộ ngày càng phức tạp và nhạy cảm, đòi hỏi cán bộ phải ứng xử bình tĩnh, giữ gìn hình ảnh quốc gia, thể hiện đúng vị thế của Việt Nam.

Quyền Bộ trưởng khẳng định hợp tác quốc tế phải dựa trên nguyên tắc sòng phẳng, bình đẳng trên cơ sở các bên cùng có lợi, góp phần xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tăng trưởng nhanh và bền vững của đất nước, phục vụ lợi ích của người dân và doanh nghiệp. Cần có sàng lọc để tận dụng lợi thế tốt nhất của các nguồn vốn quốc tế ODA, FDI về tri thức, công nghệ, kết nối chuối giá trị toàn cầu để phục vụ tốt nhất cho người dân và doanh nghiệp trong nước.

Sớm ban hành Quy chế đối ngoại

Về công tác tổ chức, Quyền Bộ trưởng yêu cầu sớm ban hành Quy chế đối ngoại để thống nhất nguyên tắc triển khai, đồng thời thành lập Ban chỉ đạo triển khai Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế trong nông nghiệp, nông thôn, môi trường, tổ chức họp ngay sau đó để tham mưu cho Bộ trưởng phân công nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị tổ chức triển khai. Lãnh đạo Bộ nhấn mạnh mỗi công việc chỉ giao cho một đầu mối chịu trách nhiệm, tránh chồng chéo và tăng cường cơ chế giám sát nhằm không để chậm trễ hay bỏ sót.

Đối với các vấn đề  nóng như "thẻ vàng" IUU trong đàm phán với EU, chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ, Bộ trưởng yêu cầu tuyệt đối không được chủ quan, phải theo sát thường xuyên để kịp thời tham mưu xử lý.

Một trong những nhiệm vụ chiến lược được nhấn mạnh là mở rộng thị trường. Dù kim ngạch xuất khẩu đã cao, tỷ trọng so với thương mại toàn cầu vẫn còn thấp, trong khi tiềm năng ở các thị trường như Trung Đông với yêu cầu Halal hay thị trường châu Âu còn rất lớn. Quan trọng là sản phẩm phải được sản xuất theo đúng tiêu chuẩn, có chế biến sâu, có thương hiệu và gắn kết với hệ thống phân phối quốc tế. Cần xây dựng các giải pháp và kế hoạch cụ thể để khai thác tốt các thị trường còn nhiều dư địa.

Quyền Bộ trưởng cũng lưu ý công tác tham mưu cần học hỏi kinh nghiệm quốc tế, như chương trình nông thôn mới và giảm nghèo của Hàn Quốc hay chính sách xây dựng thương hiệu nông sản, thủy sản của nhiều quốc gia.

Thứ trưởng Hoàng Trung nhấn mạnh nhiệm vụ then chốt hiện nay là nâng cao chất lượng tham mưu, báo cáo gửi lãnh đạo Đảng và Nhà nước, bảo đảm chính xác, ngắn gọn, dễ hiểu, tránh tình trạng dàn trải, khó nắm bắt.

Các thỏa thuận quốc tế đã ký kết cần được rà soát, đánh giá thường xuyên, tập trung vào những nội dung mang lại hiệu quả thực chất. Ông đặc biệt lưu ý đến việc triển khai các chỉ đạo, kết luận từ các chuyến thăm, tiếp xúc cấp cao, yêu cầu có cơ chế giám sát chặt chẽ để thực hiện đầy đủ, tránh hình thức.

Về tổ chức, Thứ trưởng Hoàng Trung yêu cầu cần tiếp tục sắp xếp tinh gọn, bố trí nhân sự đúng chuyên môn, đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu hợp tác quốc tế thống nhất, có khả năng kết nối, chia sẻ giữa các đơn vị trong Bộ để nâng cao hiệu quả công việc.

Kết thúc cuộc họp, Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng khẳng định lại vai trò nòng cốt của Vụ Hợp tác quốc tế trong công tác đối ngoại, nhấn mạnh việc ban hành quy chế, thành lập Ban chỉ đạo, xử lý rào cản thương mại, mở rộng thị trường và học hỏi kinh nghiệm quốc tế là những nhiệm vụ cấp thiết.

Quyền Bộ trưởng cho biết những kiến nghị về bổ sung kinh phí, cơ sở vật chất, biên chế và trang thiết bị sẽ được Bộ xem xét để tạo điều kiện tốt nhất cho Vụ hoàn thành nhiệm vụ.

Theo kế hoạch, từ nay đến cuối năm 2025, Vụ Hợp tác quốc tế sẽ tiếp tục tổ chức nhiều đoàn công tác và tiếp đón tại Việt Nam, thúc đẩy đàm phán các hiệp định thương mại, xử lý rào cản kỹ thuật, huy động ODA và FDI, đồng thời chuẩn bị cử Tham tán nông nghiệp tại nước ngoài. Đây sẽ là bước chuẩn bị quan trọng để ngành Nông nghiệp và Môi trường không chỉ hội nhập sâu rộng mà còn chủ động định hình chuẩn mực hợp tác quốc tế, nâng tầm vị thế Việt Nam trong giai đoạn tới.