Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), riêng tháng 9/2025 có hơn 27.500 doanh nghiệp mới và quay lại hoạt động, tăng hơn 55% so với cùng kỳ 2024. Đây là tháng thứ 4 liên tiếp kể từ đầu 2025, số doanh nghiệp đăng ký mới duy trì đà tăng mạnh, gấp 1,9 lần số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Tín hiệu này cho thấy niềm tin của khu vực tư nhân đang được khơi thông, mở ra chu kỳ phục hồi mới.
Sự tăng tốc này càng có ý nghĩa khi đặt trong bối cảnh 3 năm liên tiếp 2022-2024, nền kinh tế chứng kiến giai đoạn “trầm lắng” kéo dài. Khi đó, hàng trăm nghìn doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động hoặc giải thể do chi phí vốn cao, sức cầu suy yếu, đặc biệt ở các lĩnh vực xây dựng, chế biến và bất động sản. Tốc độ thành lập mới sụt giảm, nhiều doanh nghiệp phải co hẹp sản xuất để cầm cự.
Dây chuyền sản xuất của một cơ sở bao bì tại TP.HCM. Ảnh: Trung Dũng.
Sau khi Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, làn sóng khởi nghiệp và mở rộng đầu tư lan rộng trên nhiều ngành.
Trong vòng 4 tháng, từ tháng 6/2025, bình quân có hơn 18.600 doanh nghiệp thành lập mới mỗi tháng, tăng gần 45% so với giai đoạn đầu năm và cao gấp 1,5 lần trung bình giai đoạn 2021-2024. Tính riêng quý III/2025, cả nước có gần 54.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, tăng hơn 33% so với cùng kỳ 2024.
Cùng với khởi nghiệp, tổng vốn tăng thêm của các doanh nghiệp đang hoạt động đạt hơn 3,3 triệu tỷ đồng, tăng 186,5% so với cùng kỳ 2024. Quy mô vốn bình quân mỗi doanh nghiệp đạt gần 10 tỷ đồng – cao nhất trong nhiều năm.
Riêng lĩnh vực bất động sản ghi nhận 334.700 tỷ đồng vốn đăng ký mới, tăng hơn 60%, cũng là mức cao nhất trong 5 năm. Đây là chỉ dấu cho thấy khu vực tư nhân không chỉ quay lại thị trường, mà còn bắt đầu tăng tốc mở rộng quy mô đầu tư.
Sức bật của doanh nghiệp còn thể hiện qua niềm tin kinh doanh. 9 tháng qua, hơn 83.000 doanh nghiệp quay lại hoạt động, tăng 41,3% so với cùng kỳ. Trong tháng 9/2025, con số này gấp đôi mức trung bình giai đoạn 2021-2024.
Cục Thống kê cũng ghi nhận, trong quý III/2025, hơn 33% doanh nghiệp ngành chế biến, chế tạo đánh giá tình hình kinh doanh tốt hơn quý trước, 40% dự báo quý IV sẽ tiếp tục khởi sắc. Khu vực doanh nghiệp tư nhân ngoài nhà nước lạc quan không kém khu vực FDI, với hơn 82% tin tưởng tình hình sản xuất sẽ giữ ổn định hoặc cải thiện.
Trong khi đó, tốc độ doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường đã chậm lại, chỉ còn tăng 6,8% - mức thấp nhất trong 3 năm gần đây. Điều này phản ánh áp lực chi phí và thủ tục đã giảm, các chính sách hỗ trợ, cải cách hành chính và định hướng phát triển khu vực tư nhân đang phát huy tác dụng thực chất.
Cục Thống kê nhận định, để duy trì đà tăng tốc, cần tiếp tục cắt giảm thủ tục hành chính, tạo môi trường đầu tư minh bạch và khuyến khích cạnh tranh lành mạnh. Quan trọng hơn, là nâng cao năng lực nội tại của doanh nghiệp tư nhân thông qua các chính sách hỗ trợ tiếp cận vốn, đất đai, chuyển đổi số và nguồn nhân lực chất lượng cao.
Việc hình thành các chuỗi liên kết giá trị cao trong công nghiệp hỗ trợ, chế biến chế tạo, công nghệ thông tin sẽ là bước then chốt giúp khu vực tư nhân vươn lên dẫn dắt tăng trưởng.
Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho rằng, cần sớm có mô hình ngân hàng số chuyên doanh dành riêng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, giúp nhóm này dễ tiếp cận vốn hơn, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào tín dụng thương mại truyền thống.
Sau giai đoạn dài co hẹp, khu vực tư nhân đang trở lại với tâm thế tự tin, năng động bởi họ đã nhìn thấy cơ hội trong đổi mới thể chế. Khi niềm tin thị trường tiếp tục được củng cố, cú “tăng tốc" được kỳ vọng sẽ trở thành động lực quan trọng, đưa kinh tế tư nhân sớm giữ vai trò trung tâm trong tăng trưởng của Việt Nam.
