Sau một ngày làm việc nghiêm túc, trí tuệ và đầy tâm huyết, Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát với chủ đề “Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển” đã khép lại thành công, để lại nhiều dấu ấn sâu đậm.
Diễn đàn giám sát Quốc hội khép lại thành công với nhiều đề xuất chính sách quan trọng, góp phần hoàn thiện thể chế, kiến tạo phát triển bền vững. Ảnh: Phạm Thắng.
Sự kiện lần đầu tiên được tổ chức đã thu hút sự quan tâm lớn của xã hội, người dân, cộng đồng doanh nghiệp cùng các cơ quan truyền thông Trung ương và địa phương. Tại Diễn đàn, các đại biểu đã lắng nghe bài phát biểu khai mạc và chỉ đạo sâu sắc của Chủ tịch Quốc hội với nhiều gợi mở, định hướng cho hoạt động giám sát trong thời gian tới. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long cũng chia sẻ quan điểm tổng quan từ phía các cơ quan chịu sự giám sát.
Tiếp cận các vấn đề mang tính lý luận và định hướng lâu dài
Diễn đàn diễn ra với chương trình phong phú gồm 2 báo cáo tổng quan, 2 phóng sự ngắn, 8 tham luận của các diễn giả và gần 50 bài viết chuyên sâu từ nhiều cơ quan, chuyên gia, nhà khoa học. Bên cạnh đó, gần 20 ý kiến trao đổi, thảo luận tại các phiên chuyên đề đã góp phần làm rõ những vấn đề trọng tâm trong hoạt động giám sát của Quốc hội: từ kết quả đạt được đến những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân, bài học và các giải pháp đổi mới gắn với tổng thể hoạt động của Quốc hội trong mối quan hệ chặt chẽ với Chính phủ, chính quyền địa phương, Mặt trận Tổ quốc và các cơ quan hữu quan.
Các đại biểu tham dự Diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng.
Với hai phiên chuyên đề diễn ra sôi nổi, sâu sắc và giàu thông tin, Diễn đàn trở thành trung tâm thông tin đa chiều, nơi đối thoại giữa các chủ thể giám sát và chịu sự giám sát, giữa cơ quan thực thi pháp luật, chính quyền địa phương, chuyên gia và giới nghiên cứu. Các nội dung trao đổi không chỉ tổng kết thực tiễn mà còn đưa ra nhiều đề xuất quan trọng cho công tác xây dựng pháp luật và hoạch định chính sách, góp phần nâng cao hiệu quả giám sát của Quốc hội trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Nội dung trọng tâm của Diễn đàn không chỉ tập trung vào các vấn đề thời sự về kinh tế - xã hội mà còn tiếp cận các vấn đề mang tính lý luận và định hướng lâu dài. Những định hướng mới này giúp Quốc hội tiếp tục đồng hành cùng Chính phủ trong việc thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng, đặc biệt là “bộ tứ chiến lược”, thông điệp xuyên suốt của Diễn đàn.
Hướng tới mục tiêu thực thi hiệu quả nhất các thể chế, chính sách
Phát biểu tại phiên bế mạc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh: Hoạt động giám sát của Quốc hội, dù dưới bất kỳ hình thức nào, cũng hướng tới mục tiêu hoàn thiện và thực thi hiệu quả nhất các thể chế, chính sách, pháp luật. Thông qua giám sát, nhiều chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội đã được đề xuất, triển khai thành công, góp phần củng cố niềm tin thị trường, tháo gỡ khó khăn về cơ chế, chính sách cho doanh nghiệp và nhà đầu tư.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu bế mạc Diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng.
Trong bối cảnh cả nước đang đẩy mạnh cải cách thể chế, tinh gọn bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương hai cấp, các đại biểu cho rằng Quốc hội cần tiếp tục phát huy sức mạnh nội sinh, đồng thời chủ động vận dụng hiệu quả các yếu tố “ngoại lực” để kiến tạo các động lực tăng trưởng mới. Việc hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật tiếp tục là yếu tố then chốt nhằm thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững.
Tuy nhiên, đây là quá trình dài hạn, đòi hỏi sự kiên trì, đồng bộ và tập trung đúng trọng tâm, trọng điểm. Quốc hội cần tranh thủ thời gian, tận dụng cơ hội để đồng hành hiệu quả cùng Chính phủ, các cấp, các ngành thực hiện đường lối phát triển đất nước mà Đảng đã xác định.
Tại Diễn đàn, nhiều gợi ý chính sách đã được đưa ra nhằm tăng tính thực chất, thiết thực và bám sát thực tiễn cho hoạt động giám sát. Qua đó, góp phần hoàn thiện thể chế phục vụ phát triển đất nước.
Năm nội dung thống nhất lớn đã được Diễn đàn xác lập
Thứ nhất, giám sát của Quốc hội là công cụ quan trọng góp phần tổng kết thực tiễn, tháo gỡ khó khăn, khai thông điểm nghẽn, phát huy nội lực và thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm an sinh xã hội. Giám sát cần đi vào thực chất, có trọng tâm, trọng điểm và gắn chặt với giải trình, phản biện và hậu kiểm.
Thứ hai, giám sát cần đóng vai trò kiến tạo, không chỉ theo dõi việc điều hành thực thi pháp luật mà còn định hướng chính sách dài hạn, ổn định và có tầm nhìn. Quốc hội cần tiếp tục đổi mới phương pháp và cách thức giám sát theo hướng chuyên sâu, dựa trên dữ liệu thực tiễn.
Thứ ba, cần tăng cường gắn kết giữa giám sát và xây dựng pháp luật. Giám sát đi trước một bước có thể làm rõ cơ sở thực tiễn, tạo nền tảng lý luận cho việc hoàn thiện pháp luật. Đồng thời, giám sát việc thực hiện luật ngay từ khi có hiệu lực thi hành giúp nâng cao hiệu quả thực thi chính sách.
Thứ tư, giám sát phải hướng tới kết quả và tác động thực tế. Các hoạt động giám sát cần trả lời rõ ràng các câu hỏi: chính sách có hiệu quả không? Có cần điều chỉnh không? Có đem lại lợi ích thiết thực cho người dân không?
Thứ năm, để giám sát hiệu quả, cần có sự phối hợp đồng bộ của các cơ quan trong bộ máy nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, giới chuyên gia, báo chí và người dân. Cần tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong toàn bộ quá trình giám sát.
Toàn cảnh Diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng.
Kết quả Diễn đàn lần này sẽ là nguồn tư liệu và kinh nghiệm quý báu cho hoạt động giám sát của Quốc hội trong thời gian tới, đặc biệt trong việc xây dựng chương trình giám sát nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI và các năm tiếp theo.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo xây dựng báo cáo tổng thuật toàn diện kết quả Diễn đàn để gửi tới các cơ quan Đảng, Quốc hội, Chính phủ và đại biểu Quốc hội, làm cơ sở tham khảo trong quá trình nghiên cứu sửa đổi pháp luật nói chung và pháp luật về giám sát nói riêng. Đây cũng là tiền đề quan trọng chuẩn bị cho việc sửa đổi toàn diện Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, cũng như đánh giá kết quả thực hiện các Nghị quyết giám sát chuyên đề tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV sắp tới.
