Đê chỉ chịu được cấp 9-10, bão vượt cấp 13-14

Điểm yếu trong khả năng chống chịu 

Tại Họp báo thường kỳ Bộ Nông nghiệp và Môi trường sáng 6/10, ông Nguyễn Văn Tiến, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai cho biết, bão số 10 (Bualoi) cuối tháng 9/2025 đổ bộ trực tiếp vào Bắc Trung bộ với gió cấp 10-12, giật cấp 14, mưa 300-600 mm diện rộng.

Nhiều tuyến đê, kè biển phải gồng mình trước sức gió vượt xa khả năng thiết kế. “Hệ thống đê hiện chỉ chống được cấp 9-10, cộng thêm 5% triều cường, trong khi bão vừa rồi đạt cấp 13-14”, ông Tiến nói.

Theo ông, ngoài yếu tố khách quan do bão quá mạnh và di chuyển nhanh, thiệt hại còn đến từ nguyên nhân chủ quan. Một số bộ phận chưa chấp hành nghiêm kỹ năng ứng phó, công trình hạ tầng còn hạn chế, đặc biệt khi sóng lớn dồn dập.

Ở cấp xã, nhân lực mỏng, mỗi xã thường chỉ có một cán bộ kinh tế kiêm nhiệm công tác phòng chống thiên tai. “Thiếu người, thiếu chuyên môn, sức chống chịu của cộng đồng bị ảnh hưởng rõ rệt”, ông nói thêm.

Bão Bualoi được đánh giá là một trong những cơn bão dị thường nhất nhiều năm gần đây. Nó di chuyển với tốc độ trung bình 30-35 km/h, nhanh gấp đôi so với bão thông thường, lưu trên đất liền hơn 12 giờ, gây mưa cực lớn từ Thanh Hóa đến Huế, nhiều nơi trên 600 mm.

Cả nước ghi nhận 67 người chết và mất tích, 132 người bị thương. Riêng Hà Nội cũng hứng trận mưa 296 mm tại Láng, 261 mm tại Hà Đông, gây ngập nặng. Nhiều khu dân cư như Miêu Nha (phường Xuân Phương) vẫn ngập sâu hơn 1 mét, giao thông bị chia cắt, hàng trăm hộ dân mất điện, nước sinh hoạt, phải sống tạm ở tầng 2 hoặc đi ở nhờ. 

Các tuyến đường lớn ở nội đô và khu vực phía Tây như Đại lộ Thăng Long, Nam Từ Liêm bị ngập sâu, giao thông tê liệt, người dân bì bõm di chuyển giữa biển nước.

Ông Hoàng Đức Cường, Phó Cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn phân tích thêm về tình trạng này. Theo đó, ngập lụt đô thị xuất phát từ 3 nguyên nhân chính: mưa lớn cục bộ, lũ trên sông và triều cường dâng.

Ngành khí tượng thủy văn đã phát đi cảnh báo về các loại hình thiên tai, song chỉ dừng ở mức tổng quan, không thể chi tiết đến từng xã, phường. “Trong các cuộc họp chỉ đạo, ngành khí tượng thủy văn đều tham gia, nhưng hành động cụ thể thuộc về từng ngành, từng địa phương”, ông Cường lý giải về việc Hà Nội quyết định cho toàn bộ học sinh trên địa bàn nghỉ học sáng 6/10.

Ông cũng cảnh báo, sau bão Bualoi, đất ở nhiều nơi đã bão hòa nước, nguy cơ lũ quét và sạt lở đất tiếp tục hiện hữu, đặc biệt ở vùng núi phía Bắc và Bắc Trung bộ. Dù bão số 11 (Matmo) được dự báo chủ yếu gây mưa ở khu vực miền núi phía Bắc, nhưng hệ quả dồn dập của chuỗi bão trước đó có thể khiến sạt lở và lũ quét bùng phát bất ngờ.

Xu thế thiên tai cuối năm 

Theo báo cáo của Cục Khí tượng Thủy văn, từ nay đến hết năm, bão và áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông còn hoạt động mạnh hơn trung bình nhiều năm. Thống kê cho thấy trong 9 tháng đầu 2025 đã có tới 14 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, trong đó 6 cơn ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến Việt Nam - một con số cực đoan hiếm gặp.

Từ tháng 10 đến tháng 12/2025, nguy cơ vẫn ở mức cao. Các cơn bão có khả năng đổ bộ nhiều hơn, đi kèm mưa lớn tại khu vực Hà Tĩnh đến Huế và phía đông Quảng Ngãi đến Khánh Hòa. Trên các sông miền Trung, đỉnh lũ phổ biến ở mức báo động 2–3, có nơi vượt báo động 3. Các đô thị lớn vẫn đối diện rủi ro ngập úng do mưa cục bộ, trong khi lũ quét, sạt lở đất tiếp tục là nguy cơ cao ở miền núi.

Phó Cục trưởng Hoàng Đức Cường cũng nhận định không khí lạnh sẽ gia tăng cường độ từ tháng 10, có thể gây rét đậm ở miền Bắc từ nửa cuối tháng 12. Ở ĐBSCL, mực nước lũ năm nay dự báo ở mức báo động 1-2, thấp hơn các năm kỷ lục như 2019-2020, nhưng xâm nhập mặn vẫn cần theo dõi chặt.

“Thiên tai năm 2025 diễn biến cực đoan, khó lường và dồn dập, hầu như không có khoảng nghỉ để khắc phục hậu quả. Các tháng cuối năm, nguy cơ thiên tai tiếp tục cao, đòi hỏi cả hệ thống phải sẵn sàng,” ông Cường nhấn mạnh.