Nhiều khó khăn
Cách trung tâm TP Đà Nẵng khoảng 120 km về phía Tây, xã biên giới Tây Giang được thành lập trên cơ sở sáp nhập bốn xã cũ của huyện Tây Giang gồm Lăng, Atiêng, Anông và Dang. Toàn xã hiện có 23 thôn với hơn 9.000 nhân khẩu, trong đó trên 90% là đồng bào Cơ Tu. Đây là xã miền núi có vị trí đặc biệt quan trọng về kinh tế, văn hóa, quốc phòng – an ninh, đồng thời giữ vai trò “phên dậu” của thành phố ở khu vực biên giới. Tuy nhiên, sau sáp nhập, Tây Giang đang đối diện với muôn vàn khó khăn cả về hạ tầng, sinh kế và đời sống của người dân.
Đời sống của người dân các xã miền núi phía Tây Đà Nẵng vẫn còn nhiều khó khăn. Ảnh: Lan Anh.
Ông Bhling Mia, Bí thư xã Tây Giang, chia sẻ: Do đặc thù miền núi, nơi đây thường xuyên hứng chịu thiên tai, bão lũ, sạt lở đất. Mỗi mùa mưa bão đến, nhiều thôn bản bị chia cắt, đường sá xuống cấp, giao thông đi lại khó khăn. Các mô hình phát triển kinh tế còn manh mún, nhỏ lẻ, chưa tạo được sự bứt phá. Người dân chủ yếu dựa vào trồng rừng, làm nương rẫy, thu nhập bình quân chỉ đạt hơn 42 triệu đồng/người/năm, thấp hơn nhiều so với mức trung bình của thành phố.
“Tỷ lệ hộ nghèo ở Tây Giang hiện chiếm tới 37,61% tổng số hộ dân, mức gần cao nhất trong các xã, phường của TP Đà Nẵng, cho thấy sự chênh lệch rõ rệt so với khu vực đô thị”, ông Bhling Mia chia sẻ.
Thêm vào đó, hạ tầng điện và viễn thông của xã chưa đảm bảo. Tình trạng mất điện kéo dài, sóng viễn thông chập chờn khiến việc học tập, sản xuất, trao đổi thông tin gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt, hiện vẫn còn hai thôn của Tây Giang chưa phủ sóng điện thoại di động, khiến bà con gần như “bị cô lập” với bên ngoài trong nhiều tình huống khẩn cấp...
Người dân vẫn chủ yếu phụ thuộc vào nương rẫy, trồng rừng, kinh tế còn manh mún. Ảnh: Lan Anh.
Tình cảnh ở xã Trà Tập cũng không khá hơn. Được hình thành từ việc sáp nhập hai xã Trà Cang và Trà Tập, địa phương này có diện tích hơn 183 km² với 8.401 nhân khẩu, phần lớn là đồng bào Ca Dong và Xơ Đăng. Địa hình núi cao, chia cắt phức tạp, thu nhập bình quân đầu người chỉ khoảng 25 triệu đồng/năm, trong khi tỷ lệ hộ nghèo vẫn lên tới 28,99% (tương đương 725 hộ). Đặc biệt, nhiều hộ dân đến nay vẫn chưa có điện lưới quốc gia, phải sống dựa vào nguồn điện tạm bợ từ thủy điện nhỏ hoặc máy phát, bấp bênh và tốn kém.
Sau sáp nhập, toàn TP Đà Nẵng có 31 xã miền núi với khoảng 155.000 người dân sinh sống, diện tích tự nhiên chiếm tới 3/4 diện tích toàn thành phố. Khoảng cách phát triển giữa miền núi và đồng bằng, giữa các xã vùng cao và khu vực đô thị ngày càng rõ rệt, không chỉ ở mức sống và thu nhập mà còn ở cơ hội tiếp cận dịch vụ y tế, giáo dục, hạ tầng.
Cần có cơ chế đặc thù
Ông Bhling Mia, Bí thư xã Tây Giang, để phát triển kinh tế các xã miền núi Đà Nẵng đưa miền núi và đồng bằng gần với nhau hơn thì ngoài triển khai hiệu quả các chương trình giảm nghèo bền vững, thành phố cần nghiên cứu và sớm ban hành cơ chế đặc thù riêng cho các xã miền núi phía Tây.
“Điều bức thiết nhất hiện nay là đầu tư hạ tầng giao thông. Nếu tuyến 14G từ Túy Loan đi Prao và đường ĐT 606 đến cửa khẩu Kà Lùm được nâng cấp, người dân sẽ thuận lợi giao thương, còn thành phố cũng củng cố được quốc phòng, an ninh. Những con đường ấy chính là mạch sống của miền núi,” ông Bling Mia kiến nghị.
Tiếp tục đầu tư hạ tầng để đời sống người dân vùng cao Đà Nẵng được cải thiện. Ảnh: Lan Anh.
Ngoài hạ tầng giao thông, cần sớm xây dựng cơ chế thông thoáng để thu hút các nguồn vốn đầu tư, đặc biệt trong các lĩnh vực năng lượng tái tạo, dược liệu và tín chỉ carbon. Việc hoàn thiện hạ tầng cho Cụm công nghiệp Aró (xã Tây Giang) sẽ mở ra cơ hội cho các ngành chế biến gỗ, nuôi trồng giống lâm sản, sản xuất dược liệu, nấm lim xanh... Từ đó, không chỉ tạo thêm việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân mà còn giúp các xã miền núi phía Tây tham gia thị trường tín chỉ carbon, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái và phát triển kinh tế xanh, bền vững.
Ông Lê Quang Trung, Bí thư Đảng ủy xã Phước Hiệp cũng kiến nghị trước hết, hạ tầng giao thông phải thông suốt, hạ tầng sản xuất và đời sống phải đáp ứng nhu cầu thiết yếu. Giáo dục cần được đặt lên hàng đầu, đi đôi với chế độ dinh dưỡng học đường để cải thiện thể chất, tầm vóc cho thế hệ trẻ miền núi.
“Thành phố cần ban hành chính sách ưu đãi đủ mạnh để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn miền núi, vừa giải quyết việc làm, vừa tạo thu nhập, vừa dẫn dắt đồng bào sản xuất theo hướng bền vững”, ông Trung chia sẻ.
Thành ủy Đà Nẵng (mới) đã thống nhất giao mỗi xã, phường kết nghĩa và hỗ trợ một xã miền núi, ưu tiên các xã biên giới từ ngày 1/8/2025. Đây là một trong những chủ trương rất nhân văn, sát thực tiễn và hứa hẹn tạo ra một làn sóng hỗ trợ thiết thực, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các địa phương sau sáp nhập.
