Nhiều ý kiến cho rằng, sau nhiều năm công nghiệp hỗ trợ Việt Nam loay hoay ở “vùng trũng” của chuỗi giá trị, lần đầu tiên cơ hội bứt phá mở ra rõ ràng đến vậy, khi làn sóng dịch chuyển đầu tư toàn cầu đang tái cấu trúc mạnh mẽ chuỗi cung ứng, hướng về những thị trường ổn định, chi phí cạnh tranh và có tiềm năng tăng trưởng dài hạn như Việt Nam.
Tuy nhiên, cơ hội lớn luôn đi kèm thách thức lớn. Làn sóng đầu tư mới công nghiệp hỗ trợ không chờ đợi những nhà cung ứng “chưa sẵn sàng”. Các tập đoàn toàn cầu đang đồng loạt nâng chuẩn: từ tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn lao động đến quản trị doanh nghiệp, minh bạch tài chính và đặc biệt là các cam kết về giảm phát thải carbon, tuần hoàn vật liệu. Đây chính là “ngưỡng cửa” phân hóa doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong thời gian tới.
Làn sóng đầu tư mới công nghiệp hỗ trợ không chờ đợi những nhà cung ứng “chưa sẵn sàng”. Ảnh: Song Hà.
Nếu không kịp nâng cấp công nghệ, đầu tư chiều sâu cho thiết bị, tự động hóa và số hóa sản xuất, doanh nghiệp Việt rất dễ bị mắc kẹt ở phân khúc thấp, hoặc thậm chí bị loại khỏi chuỗi cung ứng. Khoảng cách không chỉ nằm ở máy móc, mà còn ở tư duy quản trị, năng lực chuẩn hóa quy trình, khả năng đáp ứng đơn hàng lớn và ổn định trong dài hạn. Khi các “ông lớn” FDI mang theo hệ sinh thái nhà cung cấp toàn cầu, doanh nghiệp nội địa sẽ phải cạnh tranh trực diện ngay trên sân nhà.
Chính vì vậy, giai đoạn hiện nay mang tính quyết định. Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ cần coi việc đầu tư đổi mới công nghệ, nâng chuẩn quản trị và xanh hóa sản xuất là yêu cầu sống còn, không còn là lựa chọn. Song song, vai trò kiến tạo của Nhà nước trở nên đặc biệt quan trọng, thông qua các chính sách hỗ trợ tín dụng dài hạn, ưu đãi thuế, phát triển hạ tầng công nghiệp và kết nối doanh nghiệp nội địa với chuỗi cung ứng toàn cầu.
Thời gian tới, các tập đoàn toàn cầu đang yêu cầu nhà cung cấp cam kết giảm phát thải carbon, tuần hoàn vật liệu, minh bạch quy trình. Nếu doanh nghiệp Việt không đáp ứng, sẽ bị loại khỏi chuỗi cung ứng. Vì vậy, thời điểm hiện nay rất cần một chính sách phối hợp liên ngành giữa công nghiệp, tài chính và khoa học công nghệ, để giúp doanh nghiệp sản xuất linh kiện, phụ tùng hỗ trợ về vốn, thuế, kỹ thuật.
