Theo đánh giá của Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI), năng lực của doanh nghiệp nội địa đã có bước tiến dài so với vài năm trước. Từ chỗ chỉ đảm nhận những chi tiết đơn giản, giá trị gia tăng thấp, nhiều doanh nghiệp nay đã đủ khả năng sản xuất các cụm linh kiện hoàn chỉnh, đặc biệt là nhóm linh kiện khung vỏ và hệ thống điện – điện tử, những hạng mục trước đây gần như phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu. Sản phẩm không chỉ đạt độ chính xác cao mà còn đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc, kiểm định kỹ thuật khắt khe của các hãng ô tô đa quốc gia.
Bước qua "ngưỡng cửa" lắp ráp, làm chủ chuỗi giá trị ô tô. Ảnh: Trần Thủy.
Những chuyển biến này được phản ánh rõ qua các con số: Tỷ lệ doanh nghiệp Việt tham gia cung ứng linh kiện cho ngành ô tô đã tăng gấp đôi trong vòng 5 năm, từ 12% năm 2018 lên 25% năm 2023. Cùng giai đoạn, doanh thu của khối doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ tăng vọt từ 49 triệu USD lên 1,39 tỷ USD. Đây không chỉ là sự gia tăng về quy mô, mà còn cho thấy vị thế của doanh nghiệp Việt trong chuỗi cung ứng đang được cải thiện đáng kể.
Song song với đó, dư địa thị trường trong nước cũng đang mở rộng nhanh chóng. Dự báo đến năm 2035, tỷ lệ sở hữu ô tô tại Việt Nam có thể đạt khoảng 312 xe trên 1.000 dân, cao gấp 5 lần so với hiện nay. Quy mô thị trường gia tăng sẽ tạo lực kéo mạnh mẽ cho ngành sản xuất ô tô và công nghiệp hỗ trợ, giúp các doanh nghiệp nội địa có thêm “đất diễn” để đầu tư chiều sâu và nâng cấp công nghệ.
Bà Trương Thị Chí Bình, Phó Chủ tịch VASI, nhận định: Chỉ trong một thời gian ngắn, các doanh nghiệp đã hoàn tất quá trình “lột xác”, chuyển từ sản xuất manh mún sang cung ứng theo cụm, từng bước tham gia vào hệ thống sản xuất của các nhà sản xuất ô tô lớn. Theo bà, đây là bước ngoặt kỹ thuật mang tính nền tảng, tạo tiền đề cho việc hình thành một hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ có tính tự chủ cao, nơi doanh nghiệp Việt đóng vai trò đối tác thay vì chỉ là nhà thầu phụ.
Nếu duy trì được đà phát triển hiện tại, Việt Nam có cơ hội vượt qua giới hạn của một quốc gia lắp ráp, từng bước tiến lên nắm giữ các mắt xích giá trị cao hơn trong chuỗi giá trị ô tô toàn cầu.
