Dọc Quốc lộ 6, cách địa giới tỉnh Hòa Bình chừng 10km, hàng trăm người tập trung trên địa bàn huyện Vân Hồ, Sơn La để bán đào cho du khách. Trên những chiếc xe máy cũ kỹ, họ chở thân đào to hơn một người ôm, rồi tìm một điểm trống để tấp vào.

Con đường chỉ đủ rộng cho hai ô tô con tránh nhau. Mỗi khi có xe tải lớn hoặc container chạy qua, "chợ đào" dựng tạm lại phải oằn mình nhường lối. Theo nhiều người bán đào tại đây, họ chỉ được phép bán dạo trong chốc lát. Muốn trụ cả ngày, họ phải thuê mặt bằng từ những cửa hàng đối diện.

Anh Tòng A Xúa, nhà ở Lóng Luông, chở đào từ nhà cách 15km. Vừa dựng chân chống xe, anh vừa phải dùng tay níu thân đào sau lưng cho khỏi chòng chành. "Đào năm nay bán chậm lắm, giá chỉ bằng một phần ba năm ngoái", A Xúa than thở.

So với mọi năm, năm nay đào Sơn La được dán tem để phân biệt với đào rừng. Sơn La hiện có 2 loại tem: Một loại do UBND huyện Vân Hồ phát hành, loại còn lại do tỉnh Sơn La cấp, có thể quét mã QR Code để truy xuất thông tin sản phẩm cây đào, địa chỉ, hộ trồng, năm trồng... Tuy nhiên, dạo quanh mấy trăm mét chợ đào dán tem, số lượng cây được dán chỉ đếm trên đầu ngón tay. 

Từ ngày 20/1, UBND huyện Vân Hồ đã thống nhất và đưa vào sử dụng 2 mẫu tem. Trong đó, mẫu tem của huyện có khoảng 10.000 chiếc. Tùy nhu cầu có thể phát hành thêm. Còn với tem QR Code, tỉnh Sơn La đã phát hết từ ngày 25/1. Riêng huyện Mộc Châu đã phát gần 100.000 tem, còn 3 huyện Vân Hồ, Mường La, Phù Yên không đăng ký nhận loại tem này.

Số lượng tem, theo công bố, là rất nhiều. Nhưng hỏi bất kỳ người bán nào trong rất nhiều chủ vườn đứng dọc Quốc lộ 6, họ đều cho biết, khi nào chốt mua cây, họ mới về ủy ban xã lấy tem. Khi được hỏi tại sao phải mất công như vậy, chủ vườn im lặng và ngước cái nhìn ra xa. Nhiều người, trong lúc bán đào, tranh thủ bán kèm các loại nông sản khác cho đỡ phí phiên chợ.

Một nhóm chủ vườn quây quần dựng lều và thổi cơm trưa. Món chính của họ là canh rau rừng và... thịt chuột. Chuột được làm sạch, nướng trên bếp củi, dưới ánh mắt chăm chú của khoảng 5, 6 người ngồi xung quanh.

Anh Chánh, nhà cách chợ đào chừng 5 phút đi bộ, bảo chỉ bán đào tại nương. "Tôi chủ yếu bán buôn, chứ ra đây biết bao giờ mới bán được. Năm ngoái, một ngày có khi được 3, 4 chuyến. Còn năm nay thì...", giọng kể của anh nhỏ dần, trong lúc sửa lại thế đào mà nhà hàng xóm nhờ chở xuống chợ.

Ở bãi đất rộng nhất khu bán đào, một chiếc container biển tỉnh miền Trung, đậu từ sáng sớm. Tài xế cùng phụ xe thoăn thoắt vác những thân đào được báo với giá khoảng 1 triệu đồng lên thùng. Qua 12 giờ trưa, chừng 100 gốc đào đã được xếp ngay ngắn vào thùng, nhưng xe chưa chuyển bánh. Tài xế bảo, anh còn phải chờ người đi mua tem về.

Bảo Thắng - Văn Việt - Quang Dũng