Giám đốc Vũ Duy Điện cung cấp cho tôi cả bao tải đựng thân ngô bố mẹ nghi để sản xuất hạt lai LVN99 thu thập ở Tuyên Quang mà cứ như lời ông nói: “Đưa Viện khoa học hình sự giám định gen là biết ngay nhưng chẳng cần thiết bởi số hàng thu giữ được đã đủ tố cáo rồi”.
>> Tóm vụ làm giả giống ngô trắng trợn chưa từng có
Ông đưa tôi xem một bao tải loại 20kg xác rắn màu vàng và một bao 20kg hàng thật của đơn vị. Bóc tung cả hai bao ra lấy những túi ngô con, có thể thấy việc hàng nhái đã quá rõ. Nhái từ lôgô Viện nghiên cứu Ngô, lôgô Cty Tư vấn và Đầu tư phát triển Ngô, địa chỉ, số máy điện thoại, hình ảnh tượng trưng đến cả quy trình gieo trồng, láp chữ mã lô hàng. Về cơ bản hai gói ngô thật, giả giống nhau đến mức nếu không có gói thật để so sánh, nông dân mua nhầm là chuyện đương nhiên.
Quan sát kỹ, dưới sự chỉ dẫn cặn kẽ của ông Điện tôi mới thấy những điểm khác nhau cơ bản: Láp chữ ghi mã lô hàng và ngày tháng đóng gói làm thủ công, khổ chữ và số lớn hơn, đậm màu hơn; Lôgô của Cty khi làm giả rất mờ; Toàn bộ nền xanh của bao bì đậm hơn, nhất là màu vàng cam của hình ảnh 2 bắp ngô có màu đỏ thẫm; Hạt giống giả có màu đỏ nhạt, hạt to hạt nhỏ, hạt mọt, hạt nứt và đều không được xử lý bằng thuốc BVTV nên khi đưa lên mũi ngửi không thấy mùi hăng hắc như ngô giống thật.
Giống giả được đưa vào thị trường về cơ bản có hai loại. Loại thứ nhất toàn bộ được đóng trong những bao xác rắn màu vàng, ngoài vỏ ghi bằng bút hạ màu đen dòng chữ “Giống L99”. Trong bao chứa 20 túi loại 1kg và được máy bằng máy bao. Loại thứ hai, tinh vi hơn rất nhiều là độc chiêu “ốc mượn hồn”. Từ việc quan sát 84kg ngô mà đại lý Tôn Thanh Nguyên trả lại Trạm Vật tư Giống NLN Chiêm Hoá cho thấy bao loại 20kg đựng là bao thật nhưng được may tới 2 đường chỉ ở mép trong khi của Cty chỉ có một đường chỉ. Bên trong cái vỏ bao đáng ngờ ấy, toàn bộ các túi ngô đều là hàng giả.
Số hàng hoá làm nhái trên, các chủ đại lý đều khai báo nhận tại Trạm Vật tư Giống NLN Chiêm Hoá. Các phiếu xuất bán đều thể hiện do ông Đức- thủ kho của Chi nhánh này ký tên và xuất hàng tại kho hoặc dùng phương tiện chở xuống giao hàng. Chỉ ở Chiêm Hoá, qua kiểm tra 3 đại lý, lực lượng chức năng thu hồi được 1.627kg ngô nhái LVN99. Những ngày tiếp theo, tiếp tục tìm kiếm ở 3 xã cùng huyện này đã thấy 1.240kg ngô nhái trong hình dạng vỏ bao xác dứa vàng. Ở các huyện khác trong tỉnh, nơi có các Trạm Vật tư Giống NLN tuy lực lượng chức năng chưa sờ tới nhưng nhiều đại lý phản ánh có thấy xuất hiện ngô LVN99 hình thức giống như hàng nhái. Nhiều nhất là ở huyện Sơn Dương và Yên Sơn.
Theo anh Hà Văn Hoà- cán bộ thị trường của Cty, người phụ trách địa bàn Tuyên Quang kể với tôi những biểu hiện bất thường: “Vụ đông chúng em bán trung bình được 80 tấn LVN99, vụ xuân được cỡ 100-120 tấn, địa bàn ăn hàng chủ yếu là huyện Chiêm Hoá, Yên Sơn. Thế nhưng vụ xuân 2009, tổng lượng hàng chính thức của Cty xuất lên trên này có hơn 40 tấn đã bắt đầu có hiện tượng ứ hàng. Vì lý do này mà đầu tháng 2 em đã đi tất cả các đại lý ở huyện Chiêm Hoá và Yên Sơn mới giật mình thấy xuất hiện nhiều hàng nhái quá. Có loại hàng bán theo giá kinh doanh là 55.000đ/kg và đặc biệt có hàng bán theo giá hàng trợ giá là 24.000đ/kg. Trên địa bàn toàn tỉnh, em ước có cỡ trên 20 tấn hàng nhái”.
Từ những nghi ngờ ấy, Hoà mới gọi điện cho Phòng Kinh doanh của Cty CP Vật tư- Giống cây trồng NLN Tuyên Quang bởi đơn vị này là bạn hàng đã rất quen thuộc, được phân bua: “Em ơi, thông cảm nhé bởi lái xe chở ngô (đơn vị này có mua một ít LVN99 của Cty Tư vấn và ĐTPT Ngô) bị lật ở đèo Tân Tiến, các bao ngô bị bung hết cả nên phải đóng bao lại mới có chuyện vậy…”.
Kể từ lúc bắt đầu bị lộ, quá trình cùng với lực lượng chức năng đi xác minh, cán bộ của Cty Tư vấn và ĐTPT Ngô đến gặp một số đại lý cũng như cán bộ HTX có mua giống LVN99 rởm đều nhận được những ánh mắt e dè, hết sức cảnh giác. Khai thác ra mới hay đã có một đối tượng bí mật đi “vận động ngầm” những người này rằng có ai đến hỏi về ngô LVN99 rởm phải bảo là: "Không biết, không mua, không có gì để nói", tóm lại là "Ba không". Việc mở rộng điều tra qua các huyện khác đã gặp phải không ít những khó khăn, cản trở.
Tuy nhiên với những chứng cứ thu được đã xuất hiện một đặc điểm mà lực lượng điều tra đặc biệt quan tâm là tất cả những lô hàng ngô LVN99 giả ở Tuyên Quang đều rập khuôn mã lô giống là D 080708, ngày đóng gói là 08.01.09. Quay ngược lại thời gian trước, Cty Tư vấn và Đầu tư Phát triển Ngô có xuất một lô hàng 4 tấn mang mã số y hệt vậy cho Cty CP Vật tư-Giống Cây trồng NLN Tuyên Quang.
Tại hiện trạng ruộng sản xuất ở trại Đồng Thắm ngày 6/3 theo cán bộ chuyên môn của Viện Nghiên cứu Ngô (tác giả giống LVN 99) đã bước đầu xác định nghi là bãi sản xuất giống LVN99. Nhưng ngày 10/3, người ta đã chặt phá toàn bộ số cây ngô trên đồng ruộng sản xuất khi cây đang trong thời kỳ sinh trưởng và phát triển rất tốt. Thật kỳ lạ, hiện trường quý giá bị huỷ hoại mà không ai ra ngăn cản. Tới trưa ngày 10/3 cơ bản toàn bộ cây ngô non đã được chở ra khỏi ruộng và tiến hành cày bừa đất. Khi cán bộ của Cty Tư vấn và ĐTPT Ngô có ý kiến bảo vệ hiện trường, những người phá ngô còn nói đây không phải là cây cần sa mà phải báo công an.
Hôm tôi đến làm việc với ông Vũ Duy Điện cũng là lúc ông nhận được một cú điện thoại của một đại lý ở Thác Bà (Yên Bình, Yên Bái) về việc mình đã mua phải 200kg ngô LVN99 ở huyện Yên Sơn (Tuyên Quang) trong tình trạng bao bì xác rắn màu vàng, thấy nghi ngờ là hàng giả cứ nằng nặc…đòi trả Cty. * Để làm 1ha giống F1 LVN99 cần phải có 4kg bố và 16kg mẹ nên tương đối gọn nhẹ. Nguồn hàng này ở đâu vì Cty Tư vấn và ĐTPT Ngô quản lý rất chặt? Theo ông Vũ Duy Điện có thể rò rỉ từ nguồn sản xuất ở các HTX cơ sở đang hợp tác với Viện. Hiện manh mối này đang được cơ quan điều tra ráo riết làm rõ.
