Hội nghị P4G (Hà Nội, 15-17/4/2025), với chủ đề “Chuyển đổi xanh bền vững, lấy con người làm trung tâm”, là sự kiện cấp cao đa phương về tăng trưởng xanh có quy mô lớn nhất do Việt Nam đăng cai tổ chức trong giai đoạn 2021-2026. Báo Nông nghiệp và Môi trường sẽ cập nhật xuyên suốt những cam kết mạnh mẽ, vai trò chủ động và trách nhiệm quốc tế của Việt Nam trong khuôn khổ Hội nghị P4G.
Sáng 17/4/2025, trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh P4G Hà Nội, phiên thảo luận cấp Bộ trưởng với chủ đề “Đổi mới tài chính và chiến lược huy động vốn cho tăng trưởng xanh toàn cầu” đã diễn ra với sự tham dự của lãnh đạo các bộ, ngành Việt Nam, đại diện chính phủ nhiều nước, tổ chức tài chính quốc tế, các định chế phát triển, doanh nghiệp và chuyên gia tài chính - môi trường.
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung đề xuất tập trung thảo luận ba nhóm vấn đề chính: Thứ nhất là chia sẻ kinh nghiệm về phát triển thị trường tài chính xanh, từ mô hình thành công cho đến bài học từ các trở ngại đã gặp phải. Thứ hai là giải pháp tháo gỡ các rào cản về kỹ thuật, pháp lý và thị trường để các dòng vốn xanh có thể vận hành hiệu quả hơn. Thứ ba là chính sách tài chính giúp thu hút đầu tư không chỉ từ khu vực công mà còn từ khu vực tư nhân, nhằm huy động tối đa nguồn lực cho tăng trưởng xanh.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung tại phiên thảo luận mở. Ảnh: mof.gov.vn.
Nổi bật tại phiên thảo luận là phát biểu của bà Rebeca Grynspan - Tổng Thư ký Hội nghị Liên Hợp Quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD). Bà nhấn mạnh cải cách cấu trúc tài chính toàn cầu là “mấu chốt” để bảo đảm dòng vốn tài chính khí hậu đến được đúng địa chỉ, đặc biệt là tại các quốc gia đang phát triển. Đồng thời, bà kêu gọi tăng cường công bằng tài chính và mở rộng cơ hội tiếp cận tài chính xanh cho mọi nền kinh tế.
Phiên thảo luận cũng quy tụ nhiều đại diện cấp cao đến từ châu Á và châu Âu. Ông Chuop Paris (Thứ trưởng Bộ Môi trường Campuchia), ông Chung Keeyong (Thứ trưởng kiêm Đại sứ Biến đổi khí hậu Hàn Quốc), bà Amelia Tang (Thứ trưởng Văn phòng Thủ tướng Singapore) và ông Kees van Baar (Đại sứ Hà Lan tại Việt Nam) cùng thống nhất quan điểm: Hợp tác công - tư và liên kết chính sách giữa các quốc gia là điều kiện tiên quyết để hình thành hành lang tài chính xanh khu vực. ASEAN đã có những bài học đáng giá trong việc thiết kế chính sách khuyến khích phát hành trái phiếu xanh và tín dụng bền vững và cần tiếp tục hợp tác để xây dựng các chuẩn mực tài chính xanh chung.
Đại diện cho chính quyền địa phương, ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM cho biết, thành phố đã xây dựng kế hoạch tăng trưởng xanh đến năm 2030, trong đó có triển khai các chính sách tài chính đặc thù theo Nghị quyết 98/2023/QH15. TP.HCM đang thúc đẩy mô hình trái phiếu xanh đô thị, hợp tác công – tư xanh (PPP xanh), đồng thời đề xuất hàng loạt giải pháp từ hoàn thiện pháp lý đến tăng cường hợp tác quốc tế để mở rộng quy mô huy động tài chính xanh.
Từ góc nhìn của các định chế tài chính quốc tế, ông Thomas Jacobs, Giám đốc Quốc gia IFC tại Việt Nam, Campuchia và Lào chỉ rõ: Việt Nam sẽ cần tới 368 tỷ USD để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2040. Tuy nhiên, tín dụng xanh hiện mới chỉ chiếm chưa đầy 5% tổng dư nợ, còn thị trường trái phiếu khí hậu vẫn chưa phát triển. Ông đề xuất tăng cường năng lực ngân hàng, cải thiện khung pháp lý và khuyến khích sử dụng các công cụ tài chính sáng tạo như trái phiếu xanh dương.
Các đại biểu quốc tế phát biểu tại phiên thảo luận mở. Ảnh: mof.gov.vn.
Đại diện Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), ông Shantanu Chakraborty giới thiệu một loạt sáng kiến tài chính xanh đang được triển khai: cơ sở tài chính khí hậu đổi mới có thể cung cấp tới 36 tỷ USD mỗi năm; chương trình GSS+ Bonds đã hỗ trợ phát hành hơn 3,5 tỷ USD trái phiếu xanh, xã hội và bền vững; cùng với đó là thúc đẩy tiêu chuẩn quỹ đầu tư trách nhiệm tại ASEAN.
Mặc dù vậy, các chuyên gia đều nhìn nhận: khoảng cách tài chính xanh toàn cầu vẫn còn rất lớn. Nhiều quốc gia đang phát triển gặp khó khăn trong tiếp cận dòng vốn quốc tế do thiếu cơ chế chia sẻ rủi ro, thiếu công cụ tài chính trung gian và sự chênh lệch về năng lực thể chế. Các ý kiến nhấn mạnh cần huy động các nguồn vốn khơi nguồn (catalytic finance), hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, thu hẹp khoảng cách giới trong tiếp cận tài chính xanh, và tạo điều kiện để các dự án chuyển đổi xanh trở nên hấp dẫn hơn với các nhà đầu tư.
Việc đồng bộ hóa hệ thống phân loại xanh (taxonomy) cũng được đặt ra như một giải pháp cấp thiết. Tuy nhiên, quan trọng hơn, các chính phủ và ngân hàng phát triển cần tiên phong trong chia sẻ rủi ro và xây dựng các mô hình tài chính linh hoạt thông minh, nhằm mở đường cho khu vực tư nhân tham gia sâu rộng vào quá trình chuyển đổi xanh toàn cầu.
