Báo cáo Cập nhật Kinh tế Việt Nam của World Bank vừa công bố ngày 8/9 cho thấy, nền kinh tế đã có khởi đầu mạnh mẽ trong 6 tháng đầu năm, khi GDP tăng 7,5% so với cùng kỳ. Đây là mức cao nhất trong nhiều năm gần đây, vượt qua con số 6,5% của cùng kỳ năm 2024.
Xuất khẩu là động lực lớn nhất, với kim ngạch tăng 14,2%, riêng thị trường Hoa Kỳ bứt phá tới 28,3% nhờ doanh nghiệp tranh thủ “đẩy sớm” đơn hàng trước khả năng áp thuế mới.
Bà Mariam J.Sherman, Giám đốc Ngân hàng Thế giới (World Bank) tại Việt Nam, Campuchia và Lào. Ảnh: WB.
Tuy vậy, đà bứt phá này không kéo dài. World Bank cảnh báo rằng các đơn hàng xuất khẩu mới đã giảm liên tục từ cuối năm 2024, đặc biệt rõ rệt sau tháng 4/2025, khi bất định về thương mại gia tăng. Đây là tín hiệu cho thấy tăng trưởng trong nửa cuối năm sẽ chậm lại, đưa mức tăng GDP cả năm xuống còn 6,6%.
Bức tranh trung hạn cũng không mấy thuận lợi khi tốc độ dự kiến hạ xuống 6,1% trong năm 2026, trước khi có thể phục hồi lên 6,5% vào năm 2027 cùng với triển vọng thương mại toàn cầu sáng sủa hơn.
Độ phụ thuộc vào thị trường Hoa Kỳ được coi là rủi ro lớn nhất. Hiện nay, xuất khẩu sang Hoa Kỳ chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch, tương đương 26% GDP. Điều này giúp Việt Nam hưởng lợi từ xu hướng dịch chuyển sản xuất “Trung Quốc +1”, nhưng cũng đồng nghĩa với việc các ngành chủ lực như điện tử, dệt may, gỗ, da giày đứng trước nguy cơ dễ tổn thương.
Nhiều mặt hàng có thị phần trên 40% tại Hoa Kỳ, khiến bất kỳ điều chỉnh nào trong chính sách thương mại đều có thể tác động mạnh đến sản xuất và việc làm trong nước.
Song song với những rủi ro từ bên ngoài, nền kinh tế vẫn ghi nhận nhiều điểm sáng trong nửa đầu năm. Đầu tư công tăng 36% so với cùng kỳ 2024, tương đương 4,5% GDP, nhờ tiến độ giải ngân các dự án hạ tầng được đẩy nhanh. Dòng vốn FDI giải ngân cũng đạt 26,2 tỷ USD trong 12 tháng tính đến tháng 6, tăng 9,3% so với cùng kỳ, bằng 5,5% GDP.
Đáng chú ý, vốn đăng ký mới từ Trung Quốc tăng gần 29%, chiếm 30% tổng vốn đăng ký, cho thấy sự đa dạng hóa trong cam kết đầu tư.
Trong nước, tiêu dùng của hộ gia đình có cải thiện so với năm ngoái, tăng 8% trong nửa đầu 2025, nhờ sự phục hồi mạnh mẽ của du lịch. Doanh thu từ khách quốc tế tăng hơn 60%, trong đó khách Trung Quốc đóng góp lớn. Ngành dịch vụ lưu trú và ăn uống cũng ghi nhận mức tăng 16,2%.
Tuy nhiên, tiêu dùng chưa trở lại mức trước đại dịch, khi niềm tin của người dân còn yếu và tỷ lệ tiết kiệm vẫn ở mức cao, tới 37,2% vào cuối năm 2024.
Trong khi đó, hệ thống tài chính - ngân hàng tiếp tục duy trì chính sách nới lỏng. Lãi suất tái cấp vốn giữ ở 4,5%, lãi suất chiết khấu ở 3,0%, thấp nhất từ giữa năm 2023. Tín dụng 6 tháng đầu năm tăng 18,1%, vượt chỉ tiêu 16% mà Ngân hàng Nhà nước đề ra, tập trung nhiều vào bất động sản, chế biến chế tạo và thương mại.
Tốc độ tăng trưởng nhanh này cũng làm dấy lên lo ngại về chất lượng tín dụng, khi tỷ lệ nợ xấu có xu hướng nhích lên, từ 5,05% năm 2024 lên 5,3% vào tháng 2/2025.
Trong bối cảnh đó, World Bank khuyến nghị Việt Nam tận dụng dư địa tài khóa dồi dào từ mức nợ công thấp để tiếp tục tăng cường đầu tư công, nhất là trong hạ tầng năng lượng, logistics và giao thông. Đồng thời, cần đẩy mạnh giám sát ngân hàng, nâng cao an toàn vốn và chuẩn bị cơ chế quản lý khủng hoảng nhằm bảo vệ ổn định tài chính.
Những cải cách cơ cấu sâu hơn, từ củng cố dịch vụ thiết yếu, thúc đẩy tăng trưởng xanh, nâng cao chất lượng nhân lực cho tới đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, cũng được xem là chìa khóa giúp Việt Nam giảm thiểu tác động từ những biến động toàn cầu và duy trì đà phát triển dài hạn.
