Mực nước sông Hồng xuống thấp đe dọa sản xuất nông nghiệp Hà Nội, đặt ra nhu cầu cấp bách về một công trình chủ động nguồn nước, thích ứng trước biến đổi khí hậu.
Ngay sau đây, mời quý vị theo dõi phóng sự do Báo Nông nghiệp và Môi trường thực hiện!
Những năm gần đây, Hà Nội liên tục phải đối mặt với tình trạng mực nước sông Hồng xuống thấp bất thường, thậm chí chạm ngưỡng thấp kỷ lục. Tình trạng thiếu nước tưới, hạn hán cục bộ trong vụ đông xuân khiến hàng nghìn hecta lúa, màu của người dân vùng Sơn Tây – Ba Vì gặp khó khăn. Nhiều trạm bơm chính không thể hoạt động, do đó, việc cấp nước chủ yếu nhờ vào các trạm bơm dã chiến.
Anh ĐỖ VĂN QUANG
Đội trưởng Đội quản lý trạm bơm Phù Sa, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Sông Tích
Trạm bơm phù sa dã chiến cũ thì chúng tôi vận hành với 32 máy và phải phụ thuộc rất nhiều vào lượng nước của sông Hồng hoặc là hồ thủy điện Hòa Bình. Khi xả thường vào vụ mùa thì chúng tôi sẽ bị thiếu nước rất là nhiều nên là không thể vận hành hết được. Trước khi xây dựng trạm bơm Phụ Sa mới thì có những thời điểm nước xuống 0.0 là trạm bơm dã chiến của chúng tôi đã phải nối ống nhưng vẫn không thể vận hành được hết công suất nên lượng nước để đưa cho bà con cấy hoặc là tưới dưỡng cũng chưa được đảm bảo.
Từ yêu cầu thực tiễn đó, Trạm bơm Phù Sa – Công trình Chào mừng 80 năm truyền thống ngành Nông nghiệp và Môi trường đã được xây dựng và khánh thành đúng tiến độ. Đây không chỉ là một trạm bơm mới, mà còn là mô hình mang tính đột phá trong tư duy thiết kế, vận hành và bảo đảm an ninh nguồn nước cho Hà Nội.
Điểm nhấn đặc biệt nhất của trạm bơm này là cho phép vận hành ngay cả khi mực nước sông Hồng hạ xuống - 0,5 m so với mực nước biển. Đây là mức nước mà nhiều trạm bơm truyền thống không thể hoạt động, khiến sản xuất nông nghiệp nhiều nơi phụ thuộc gần như hoàn toàn vào việc xả nước từ hồ Hòa Bình.
Ông TẠ HỮU CÔNG
Trưởng phòng Quản lý nước và công trình thủy lợi, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Sông Tích
Trạm phong phù sa này thì được thiết kế và lắp đặt sáu tổ máy bơm chìm công suất 7200 mét khối trên giờ cho một tổ, tổng lưu lượng là 12 m3/s cho toàn trạm bơm. Điểm khác biệt của cái trạm bơm Phù Sa so với cái trạm bơm truyền thống thì à. Trạm bơm sa được lắp đặt máy bơm chìm đấy, cái công suất lớn, cái công suất của các tổ bơm là cái cột nước để hình cao và máy bơm là đặt trực tiếp ở dưới lồng sông đấy rồi cái cao trình đặt máy bơm là nó dưới mực nước dưới cốt 0 so với mực nước biển nên là nó đảm bảo ổn định được cái nguồn nước, chủ động được cái nguồn nước để phục vụ sản xuất, nguồn nước.
Anh ĐỖ VĂN QUANG
Đội trưởng Đội quản lý trạm bơm Phù Sa, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Sông Tích
Ở đây có 12 người, mỗi ca trực của chúng tôi sẽ có 4 người để liên tục là ở trạm bơm luôn luôn là đảm bảo về con người, máy móc để có thể phục vụ liên tục hoặc là bất cứ lúc nào cũng sẵn sàng để phục vụ bà con về nguồn nước.
Khởi công từ tháng 11/2023 và hoàn thành sau đúng hai năm, Trạm bơm Phù Sa có tổng mức đầu tư 350 tỷ đồng, gồm 6 máy bơm chìm trục đứng với tổng lưu lượng 12 m³/giây, kết hợp cùng hệ thống kênh tưới lấy nước trực tiếp từ sông Hồng. Khi đi vào vận hành, công trình sẽ bảo đảm tưới tiêu cho hơn 4.100 ha đất nông nghiệp phía Tây Thủ đô, đồng thời phục vụ nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi và sinh hoạt của các khu dân cư trên địa bàn.
Tại công trình, những cán bộ vận hành luôn ý thức rõ vai trò và trách nhiệm của mình trong việc giữ cho hệ thống hoạt động an toàn, thông suốt. Công việc tại đây đòi hỏi sự tỉ mỉ và áp lực rất lớn, đặc biệt với hệ thống điều khiển hiện đại.
Anh ĐỖ QUỐC TUẤN
Cán bộ vận hành trạm bơm Phù Sa, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Sông Tích
Thứ nhất là cái hệ thống điều khiển, bảng, bảng điều khiển rất là nhiều, rất là nhiều tủ mình phải kiểm tra sa sát sao, thường xuyên nguồn điện, nguồn điện, kiểm tra máy móc chạy xem là nó có bị trục trặc gì không là nó báo thì nói chung là chạy chạm vào phù sa thì nó nó vất vả hơn, nhiều cái áp lực hơn nhưng mà tôi thấy là chạm chạy chạm phù sa này giúp chúng chúng tôi có nhiều cái kiến thức về vận hành máy móc hơn.
Anh NGUYỄN CHÂU SƠN
Cán bộ vận hành trạm bơm Phù Sa, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Sông Tích
Cảm nhận của tôi khi mà được công tác tại cái trạm bơm mà nó có cái đặc thù như cái trạm bơm phù sa thì những cái quan trọng nhất thì là tôi được tiếp thu những cái kinh nghiệm khi mà được vận hành những cái máy bơm mà sử dụng công suất lớn và tiếp theo đó là chúng tôi cũng duy trì được những cái tính kỷ luật và những cái sự cẩn thận và những cái sự phối hợp chặt chẽ giữa các công nhân vận hành ở trong các tổ, đội.
Việc ứng dụng công nghệ bơm chìm hiện đại giúp trạm vận hành ổn định trong nhiều điều kiện thời tiết, giảm đáng kể sự phụ thuộc vào nguồn nước điều tiết từ các hồ thủy điện. Điều này mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng: nước từ hồ sông Đà – nguồn cung cấp chính cho sinh hoạt và sản xuất công nghiệp – được tiết kiệm đáng kể, trong khi trung du và đồng bằng vẫn bảo đảm đủ nguồn tưới.
Không chỉ nâng hiệu quả sử dụng nước, thiết kế mới còn tăng khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu. Trạm có thể vận hành cả trong điều kiện mực nước sông xuống rất thấp – một lợi thế lớn trong bối cảnh hạn hán, cực đoan khí hậu ngày càng gia tăng. Đây cũng là cơ sở để nghiên cứu nhân rộng mô hình cho các tỉnh ven sông Hồng và những khu vực thường xuyên chịu tác động của thiếu nước./.
MC: Thưa quý vị và các bạn! Trạm bơm Phù Sa đi vào hoạt động không chỉ mang ý nghĩa của một công trình thủy lợi hiện đại, mà còn khẳng định quyết tâm của ngành Nông nghiệp và Môi trường trong việc chủ động ứng phó với thách thức khí hậu. Từ dòng chảy sông Hồng, nguồn nước quý giá được dẫn truyền bền vững hơn, an toàn hơn, phục vụ hiệu quả cho sản xuất và đời sống người dân.
Với tầm vóc của một dự án chiến lược, Phù Sa sẽ tiếp tục là nền tảng quan trọng giúp Hà Nội bảo đảm an ninh nguồn nước, phát triển nông nghiệp bền vững và nâng cao chất lượng môi trường trong những năm tới.
Tới đây thời lượng chương trình xin được khép lại. Trân trọng cảm ơn quý vị đã quan tâm theo dõi. Kính chào và hẹn gặp lại.
Quang Dũng - Trần Văn
