Giai đoạn mới cho sản xuất lúa gạo ĐBSCL
Chiều 5/6, ngành hàng lúa gạo Việt Nam đón tin vui khi 500 tấn gạo Japonica mang nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” lần đầu tiên xuất khẩu đến thị trường Nhật Bản. Lô gạo được xuất bởi Công ty Cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (Trung An) và có sự hợp tác của Tập đoàn MURASE (Nhật Bản).
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam ghi nhận nỗ lực của bà con nông dân, HTX, doanh nghiệp và cán bộ ngành nông nghiệp ở các địa phương trong hơn 1 năm qua để có được lô gạo phát thải thấp xuất khẩu ngày hôm nay.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam gửi lời cám ơn đến bà con nông dân, HTX, doanh nghiệp và cán bộ ngành nông nghiệp ở các địa phương đã đóng góp để lô gạo phát thải thấp được xuất khẩu vào thị trường Nhật Bản. Ảnh: Kim Anh.
Xác định chặng đường phía trước còn nhiều khó khăn nhưng Thứ trưởng Trần Thanh Nam tin tưởng vào sự chuyển đổi tư duy của bà con nông dân trong sản xuất lúa bền vững để gia tăng giá trị.
“Theo cách làm truyền thống, nông dân tận dụng, khai thác triệt để đất đai để tạo ra nhiều sản lượng lúa gạo. Nhưng thông qua Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao, bà con đã kết hợp được giữa khai thác hiệu quả đất đai với bồi bổ, tạo dinh dưỡng, đảm bảo sức khỏe cho đất gắn với giá trị gia tăng. Đây là quá trình chuyển đổi tư duy sâu sắc”, Thứ trưởng Nam ghi nhận.
Việc xuất khẩu lô gạo phát thải thấp đầu tiên của Việt Nam đến với người tiêu dùng Nhật Bản có ý nghĩa rất lớn, mở ra hướng đi lâu dài cho ngành hàng lúa gạo Việt Nam phát triển ra thị trường thế giới.
Thứ trưởng Trần Thanh Nam tâm đắc: “Đây là cơ hội để ĐBSCL định hướng phương thức sản xuất lúa gạo sang giai đoạn mới, khắc phục được vấn đề được mùa rớt giá, tạo ra gạo chất lượng, có thương hiệu”.
Ông Phạm Thái Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An thông tin, lô gạo phát thải thấp đầu tiên được xuất khẩu sang Nhật Bản với giá 820 USD/tấn. So với các thị trường khác chỉ dao động từ 650-700 USD/tấn, đây là mức giá tốt giúp nông dân và doanh nghiệp có động lực để tiếp tục theo đuổi phương thức canh tác lúa chất lượng cao, giảm phát thải.
Lễ cắt băng phát lệnh xuất khẩu lô gạo phát thải thấp sang thị trường Nhật Bản. Ảnh: Kim Anh.
Ông Bình cho hay, riêng gạo phát thải thấp ở Việt Nam hiện nay không đáp ứng được nhu cầu của thị trường thế giới. Nhất là thị trường Nhật Bản dư địa để gạo Việt Nam xuất khẩu vào còn rất rộng mở.
Ông Bình khẳng định, để có thể xuất khẩu được lô gạo phát thải thấp, doanh nghiệp và bà con nông dân buộc phải canh tác theo đúng quy trình của Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao. Và phát thải thấp chỉ là một yếu tố trong tổng số 600 hoạt chất cần kiểm soát mà Nhật Bản yêu cầu. Do đó, nếu gạo phát thải thấp của Việt Nam vào được thị trường Nhật Bản sẽ dễ dàng xuất khẩu vào các quốc gia khác.
Từ năm 2020 đến nay, Trung An liên kết với tập đoàn MURASE hợp tác trồng lúa chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn Nhật Bản. Đến giai đoạn 2024-2025, hai bên tiếp tục nâng cấp hợp tác, canh tác theo tiêu chí của Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao với mục đích vừa nâng cao chất lượng gạo, vừa đảm bảo thân với thiện môi trường.
"Con đường chúng ta đã chọn là đúng"
Chứng kiến khoảnh khắc lô gạo phát thải thấp đầu tiên được xuất khẩu, nguyên Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát bày tỏ: “Con đường chúng ta đã chọn là đúng”.
Ông Phát bộc bạch, ngay từ những ngày đầu khi IRRI và Việt Nam hợp tác nghiên cứu về kỹ thuật canh tác phát thải thấp trong khuôn khổ Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao, ông tin rằng nông nghiệp Việt Nam không chỉ cần sản xuất nhiều mà còn phải sạch, bền vững. Quan trọng là phải đặt nông dân ở trung tâm của mọi chính sách và công nghệ.
Tổng lô gạo phát thải thấp 500 tấn được xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản với giá 820 USD/tấn. Ảnh: Kim Anh.
Những năm qua, khi đi thực địa tại các tỉnh ĐBSCL, nguyên Bộ trưởng Cao Đức Phát chứng kiến sự chuyển biến tích cực của bà con nông dân. Từ những lo lắng ban đầu về việc thay đổi tập quán canh tác đến sự tin tưởng, hào hứng khi thấy hiệu quả thiết thực là thu nhập tăng, góp phần bảo vệ môi trường.
Với việc lô gạo phát thải thấp đầu tiên được xuất khẩu ngày hôm nay, nông dân không chỉ được tăng thu nhập mà còn tự hào là những người góp phần bảo vệ môi trường toàn cầu. Họ không chỉ là người sản xuất lương thực mà còn là những “chiến sĩ xanh” trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.
Trước đó, ngày 16/4/2025, Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam (VIETRISA) đã xây dựng và ban hành Quy chế sử dụng nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” với sự phối hợp và hỗ trợ từ các cơ quan của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng như các tổ chức quốc tế gồm Viện Nghiên cứu lúa Quốc tế (IRRI), Tổ chức Phát triển Hà Lan (Dự án Chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo - TRVC) và Ngân hàng Thế giới (WB).
VIETRISA được sự phối hợp của Dự án TRVC đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” cho 7 doanh nghiệp với tổng lượng gạo 19,2 nghìn tấn, trong đó có Công ty cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An.
Việc đưa vào thị trường Nhật Bản 500 tấn gạo phát thải thấp đầu tiên mang nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” đánh dấu Việt Nam là nước đầu tiên trên thế giới đưa gạo phát thải thấp ra thị trường. Ảnh: Kim Anh.
Để được cấp nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp”, doanh nghiệp phải sản xuất theo quy trình kỹ thuật của Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao, được ngành nông nghiệp địa phương hoặc tổ chức quốc tế chuyên ngành xác nhận, đảm bảo nguồn gốc và tuân thủ quy trình kỹ thuật canh tác.
Sự khởi đầu này sẽ giúp nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” tiến đến phát triển nhãn hiệu chứng nhận và thương hiệu quốc gia Gạo Việt Nam, giảm phát thải theo mục tiêu của Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao.
