* 2010 được XK 7 triệu tấn gạo
Hiệp hội Lương thực VN vừa tổ chức họp HĐQT mở rộng tại An Giang trong ngày 3/6. Nội dung chính của cuộc họp xoay quanh vấn đề tiêu thụ lúa HT và đầu ra XK.
Theo ông Huỳnh Minh Huệ, TTK Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), trong tháng 5/2010, các DN đã ký hợp đồng thêm được 622.119 tấn gạo, đưa tổng lượng gạo đã đăng ký hợp đồng XK từ đầu năm đến nay lên 4,549 triệu tấn. Trong đó, có 2,689 triệu tấn đã được giao cho khách hàng nước ngoài, trị giá 1,221 tỷ USD (FOB) hay 1,382 tỷ USD (CIF). Tháng 5 được đánh giá là tháng XK gạo nhiều nhất từ trước đến nay, đạt 712.007 tấn, vượt kế hoạch đề ra là 650.000 tấn và cao hơn cả kỷ lục trước đây là 710.000 tấn trong tháng 4/2009. Tuy nhiên, do giá XK giảm so với tháng 4/2010, nên giá trị XK gạo trong tháng 5 chỉ đạt trên 297 triệu USD.
Nhìn chung, trong 5 tháng qua, tiến độ XK chậm hơn nhiều so với lượng gạo đã ký hợp đồng (hiện vẫn còn 1,86 triệu tấn đã đăng ký hợp đồng XK nhưng chưa giao). Trong tháng 6 tới, dư kiến lượng gạo XK sẽ đạt khoảng 700.000 tấn, đưa tổng lượng gạo XK trong 6 tháng đầu năm nay ước tính vào khoảng 3,35 triệu tấn, thấp hơn cùng kỳ 2009 khoảng 300.000 tấn.
Theo ông Trương Thanh Phong, Chủ tịch VFA giữa tháng 6 này vụ HT ở ĐBSCL bắt đầu bước vào thu hoạch. Đến cuối tháng 6, đầu tháng 7, bắt đầu thu hoạch rộ. Trong khi đó, đầu ra XK lúa hè thu vẫn sẽ nhiều khó khăn. Trong khi đó, do ảnh hưởng thời tiết, phần lớn gạo hàng hoá trong vụ HT sẽ là gạo từ phẩm cấp trung bình đến thấp. Vào tháng 7, tháng 8 tới, 1 số tỉnh Campuchia cũng thu hoạch lúa, trong đó có một lượng không nhỏ là giống IR50404. Nếu lượng gạo phẩm cấp thấp này của Campuchia tràn sang Việt Nam thì càng gây thêm khó khăn không nhỏ cho việc tiêu thụ lúa gạo vụ HT.
Ông Vương Bình Thạnh, PCT UBND tỉnh An Giang: Vụ HT này, giá thành ở An Giang khoảng 3.500-3.800 đ/kg. Nếu muốn nông dân lời 30% thì giá lúa phải 5.000 đ. VFA nên chủ động báo cáo lên Tổ điều hành lúa gạo để đề nghị Chính phủ có các giải pháp kịp thời hỗ trợ DN mua lúa cho nông dân. Ông Trương Thanh Phong: Các DN phải tiếp tục mua lúa gạo cho nông dân theo giá thị trường. VFA sẽ báo cáo Chính phủ can thiệp khi giá lúa gạo trên thị trường xuống quá thấp. Bộ NN- PTNT nên “kéo” một phần diện tích lúa HT sang vụ TĐ để có được hạt gạo chất lượng cao, thu hoạch vào thời điểm dễ tiêu thụ.
Hầu hết các DN đều đồng tình với nhận định này. Bởi thế, việc tiêu thụ lúa HT ra sao đang là nỗi lo chung ở ĐBSCL, nhất là trong bối cảnh VFA có thể sẽ “ngồi chờ” Bộ Tài chính và các tỉnh, TP tính giá thành rồi mới bắt tay vào thu mua chứ không chủ động như như vụ ĐX nữa. Ông Lê Việt Hải, TGĐ Cty CP Mekong cho rằng nếu VFA và các DN “buông” vụ HT chắc chắn giá lúa sẽ rớt mạnh.
Tuy nhiên, do còn tồn trong kho một lượng gạo không nhỏ, tới gần 1,7 triệu tấn, trong bối cảnh đầu ra liên tục khó khăn trong suốt mấy tháng qua, nên nhiều DN sẽ “đuối sức” nếu tiếp mua lúa gạo tạm trữ vụ HT. Ông Phạm Văn Bảy, PCT VFA cho rằng, 6 tháng đầu năm nay, nhờ những hợp đồng giá cao ký cuối năm ngoái, DN còn đủ sức “ôm” gạo tạm trữ. Nhưng 6 tháng cuối năm, phải có chính sách hỗ trợ của Nhà nước thì DN mới mua trữ gạo được.
Theo ông Trương Thanh Phong , năm nay lượng gạo XK lên tới khoảng 7 triệu tấn. Vì vậy, từ nay đến cuối năm sẽ không có sự khống chế về lượng, mà các DN sẽ được XK tới mức tối đa. Vì vậy việc giữ vững các thị trường tập trung là một yêu cầu bức thiết. Trong đó, ưu tiên hàng đầu vẫn là thị trường Philippines vì thị trường này mang tính chất dẫn dắt giá gạo xuất khẩu của Việt Nam, là nơi tiêu thụ chủ lực gạo phẩm cấp thấp của Việt Nam. Bênh cạnh đó, điều hành giá XK một cách linh hoạt cũng sẽ là một giải pháp tốt.
