Nhiều khó khăn bủa vây ngành đồ uống
Sáng 25/9/2025 tại Hà Nội, Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam (VBA) chủ trì, phối hợp với Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hiệp hội doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) tổ chức Tọa đàm “kích cầu tiêu dùng để tăng trưởng kinh tế - góc nhìn từ doanh nghiệp”.
Tại toạ đàm, PGS. TS Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam (VBA) cho biết, ngành đồ uống là một ngành quan trọng của quốc gia. Hàng năm đóng góp khoảng 60 ngàn tỉ đồng vào ngân sách quốc gia. Tạo công ăn việc làm cho hàng triệu lao động trong toàn bộ chuỗi sản xuất kinh doanh thương mại, cung ứng dịch vụ.
PGS. TS Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch VBA phá biểu khai mạc Tọa đàm. Ảnh: Quyết Thắng.
Tuy nhiên, ngành đồ uống đã và đang đối mặt với xu hướng giảm tiêu dùng rõ rệt do sức mua của người tiêu dùng giảm mạnh. Cùng với đó là các cú sốc kéo dài từ dịch bệnh Covid-19 đến thiên tai lũ lụt và bất ổn kinh tế chính trị toàn cầu đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng, đồng thời đẩy chi phí nguyên vật liệu, vận chuyển, kho bãi lên cao tạo nên những khó khăn thách thức cho quá trình sản xuất- kinh doanh.
Bên cạnh đó, tình trạng buôn lậu, hàng giả, hàng nhái và gian lận thương mại ngày càng khó kiểm soát, tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh, làm suy giảm thị phần của các doanh nghiệp tuân thủ pháp luật. Khung chính sách pháp lý cũng có nhiều điều chỉnh như tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với sản phẩm đồ uống có cồn, bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường vào diện mặt hàng chịu thuế TTĐB.
Bà Chu Thị Vân Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VBA cũng cho biết thêm, ngành đồ uống có cồn, ngoài việc chịu các hạn chế từ các luật chuyên ngành như Luật phòng chống tác hại rượu bia, Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật quảng cáo, Luật thương mại và đặc biệt là các Nghị định 100, Nghị định 168, đã và đang ảnh hưởng rất mạnh tiêu dùng rượu bia trong nước.
Bà Chu Thị Vân Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VBA trình bày báo cáo thực trạng ngành đồ uống. Ảnh: VBA.
Các doanh nghiệp phải đối mặt với khó khăn vấn nạn rượu trôi nổi, không rõ nguồn gốc, không được quản lý chiếm tới gần 63% lượng rượu tiêu thụ. Thực trạng này không chỉ gây thất thu ngân sách Nhà nước mà còn đe dọa sức khỏe cộng đồng và làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp chính thống.
Bên cạnh đó, chính sách thuế cũng sẽ tạo thêm áp lực. Theo lộ trình, từ ngày 1/1/2027, thuế suất tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với rượu sẽ tăng đều 5% mỗi năm trong suốt 5 năm liên tiếp. Đối với ngành đồ uống không cồn (nước giải khát – NGK), dù đã có nhiều đóng góp quan trọng cho doanh thu toàn thị trường năm 2024, giúp bù đắp phần nào sự chững lại của đồ uống có cồn do các quy định pháp lý siết chặt, nhưng ngành này cũng đang trong xu hướng suy giảm. Đặc biệt, từ 1/1/2027, nước giải khát sẽ chính thức chịu thuế TTĐB với mức 8%, và tăng lên 10% từ 1/1/2028, làm gia tăng thêm thách thức cho toàn ngành.
Đề xuất giảm thuế GTGT 2% đến hết 2026 với mặt hàng nước giải khát
Để hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy kích cầu tiêu dùng nội địa, Bà Chu Thị Vân Anh kiến nghị giảm thuế GTGT 2% cho các mặt hàng đồ uống đến hết năm 2027; Giảm, hoãn, miễn một số phí và lệ phí; Giãn lùi thực hiện thuế TTĐB; Phối hợp, giải quyết vấn nạn rượu thủ công, bia giả, nhái, kém chất lượng; Cắt giảm điều kiện kinh doanh; Truyền thông, cung cấp thông tin đúng đắn, khách quan về ngành đồ uống dựa trên cơ sở khoa học thực tiễn ở Việt Nam và cuối cùng là xem xét, tiếp thu các đề xuất, góp ý của ngành hàng trong quá trình xây dựng các văn bản pháp luật.
Trong đó có một vướng mắc có thể giải quyết được ngay là quy định rõ để các mặt hàng nước giải khát có đường trên 5g/100ml, được hưởng chính sách giảm thuế GTGT 2% đến hết năm 2026, trước thềm bắt đầu là đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ 1/1/2027 để đảm bảo tính nhất quán của các văn bản pháp luật và đồng thời không ảnh hưởng tới lợi ích hợp pháp của các doanh nghiệp.
Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký VCCI trình bày tham luận tại Tọa đàm. Ảnh: Quyết Thắng.
Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, kích cầu từ các chính sách tài khoá là giải pháp quan trọng, do đó, giải pháp nào có thể thực hiện được ngay thì quan tâm giải quyết như cho phép mặt hàng “nước giải khát theo tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml” tiếp tục được hưởng chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% từ ngày 1/1/2026 đến hết ngày 31/12/2026, tạo đà tăng trưởng và phục hồi cho ngành nước giải khát trước giai đoạn trước khi bắt đầu chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ 1/1/2027.
Theo Báo cáo đánh giá tác động chính sách giảm 2% thuế GTGT loại trừ đối với mặt hàng NGK có đường trên 5g/100ml do Viện nghiên cứu đồ uống Việt Nam thực hiện tháng 8/2025, doanh nghiệp ngành Nước giải khát, người tiêu dùng có thể không được hưởng khoảng 1.276 tỉ đồng từ chính sách giảm thuế GTGT 2%, lợi nhuận giảm 0,297%; Giá trị tăng thêm của ngành (VA) giảm 0.117%; Thu nhập người lao động giảm 0.323%; Khấu hao tài sản cố định giảm 0,356%.
