Nhiều năm vượt khó
Ông Nguyễn Trường Thành, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Nghệ An cho biết: “Toàn tỉnh có hệ thống công trình thủy lợi dày đặc với 1.061 hồ chứa, 500 km đê, trên 700 trạm bơm và 500 đập dâng, hơn 6.000 km kênh mương. Lúc này khoảng 600 hồ chứa đã được duy tu, bảo dưỡng, sữa chữa. Số còn lại bị xuống cấp rất nhiều, trong đó có khoảng 100 hồ rất cấp bách, cơ bản không đảm bảo”.
Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Nghệ An quán xuyến khối lượng công việc nặng nề nhưng kinh phí phân bổ có hạn, điều này kéo theo muôn vàn khốn khó. Ảnh: Việt Khánh.
Đa phần các công trình thủy lợi quy mô được giao cho 7 công ty trên địa bàn quán xuyên. Áp lực thường trực đè nặng nhưng kinh phí phân bổ có hạn, điều này kéo theo muôn vàn khốn khó trong quá trình hoạt động, thậm chí là “lay lắt” qua ngày đoạn tháng. Thật đáng buồn khi phần lớn các doanh nghiệp phải “cậy nhờ” UBND tỉnh “cấp bù” hàng năm mới duy trì nổi, việc này đã kéo dài mải miết cả chục năm nay.
Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Nghệ An quản lý 13 hồ chứa, 44 trạm bơm, nhiệm vụ chính là đảm bảo cấp nước, phục vụ tưới tiêu cho gần 70.000 ha diện tích nông nghiệp và phục vụ dân sinh cho các huyện Nam Đàn, Hưng Nguyên, Nghi Lộc và thành phố Vinh (cũ). Bên cạnh đó, đơn vị phải chủ động vận hành hiệu quả hệ thống để bảo vệ chất lượng nguồn nước, ngăn chặn quá trình xâm nhập mặn, phòng chống và hạn chế tối đa thiệt hại do hạn hán, lũ lụt gây ra.
Hệ thống công trình thủy lợi trên địa bàn Nghệ An cơ bản đã xuống cấp trầm trọng. Ảnh: Việt Khánh.
Nhiều thời điểm nước sông Lam và các hồ đập cạn trơ đáy, hoặc thiếu trầm trọng. Để đảm bảo đủ nước cung cấp cho sản xuất nông nghiệp và đời sống dân sinh buộc phải vận hành hệ thống hết công năng, việc này dĩ nhiên “ngốn” lượng điện khủng khiếp, biến động ra sao công ty phải chịu.
Một yếu tố khách quan nhưng mang tính sống còn đến từ ngân sách phân bổ quá hạn hẹp, chưa kể thường xuyên cấp chậm. Tình trạng kéo dài mải miết, kết hợp giá cả các loại vật tư, nhân công tăng vượt cấp dẫn đến áp lực thêm chất chồng.
“Trong cái khó, ló cái khôn”, ý thức được tình cảnh của mình, ngay từ đầu nhiệm kỳ, Đảng ủy Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Nghệ An đã xây dựng chương trình hành động với phương châm “tiết kiệm, kịp thời, hiệu quả”, từ đó đưa ra nhiều giải pháp phù hợp nhằm đáp ứng mục tiêu “tiết kiệm nước, tiết kiệm điện, tưới tiêu kịp thời, nâng cao đời sống cho cán bộ công nhân viên”.
Cán bộ thủy nông phải thường xuyên kiểm tra hệ thống nhằm đảm bảo vận hành hiệu quả, tránh sai số không đáng có. Ảnh: Việt Khánh.
Nhìn rộng ra, giai đoạn 2020 – 2025 công ty đã chủ động đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư để nâng cấp, xây dựng một số công trình trọng điểm, kiên cố hóa nhiều tuyến kênh mương. Trong phạm vi liên quan, dự án cống Nam Đàn với số vốn trên 600 tỷ đồng đã chính thức được đưa vào khai thác, sử dụng, ngoài ra nhiều dự án khác ở huyện Nam Đàn cũ, Nghi Lộc cũ đang triển khai theo đúng tiến độ.
Đặc biệt, trong nhiệm kỳ qua công ty đã thực hiện hiệu quả các Nghị định của Chính phủ nhằm từng bước tăng doanh thu cho đơn vị. Đầu nhiệm kỳ, con số này chỉ đạt trên 42,3 tỷ đồng, với sự nỗ lực, cố gắng của toàn Đảng bộ, người lao động, đến cuối nhiệm kỳ đại hội đã đạt gần mức 63 tỷ đồng, thu nhập bình quân nhờ đó cũng có bước chuyển dịch đáng kể, từ mức trên 5,7 triệu đồng/người/tháng nâng lên trên 9,3 triệu đồng/người/tháng.
Ông Tạ Duy Hiền, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Nghệ An thông tin thêm: “Năm 2025 chúng tôi đã xây dựng vị trí việc làm cho từng bộ phận cụ thể, nhờ đó tạo sự chủ động cần thiết trong việc quá trình triển khai. Vụ xuân năm nay 100% các tuyến kênh đã được nạo vét sạch sẽ, các trạm bơm cũng được duy tu thường xuyên".
Phó Giám đốc Tạ Duy Hiền chia sẻ về chức năng, nhiệm vụ của Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Nghệ An. Ảnh: Việt Khánh.
Thời gian gần đây thiên tai, lũ lụt thường xuyên ghé thăm Nghệ An, chỉ trong vòng 2 hơn tháng ngắn ngủi địa phương này đã phải đón nhận 3 cơn bão với sức càn quét kinh hoàng. Tiềm lực có hạn bắt buộc các đơn vị này phải chủ động đi tắt đón đầu thay vì kề rà, nước đến chân mới nhảy. Riêng Công ty TNHH Thủy lợi Nam Nghệ An luôn đặt công tác phòng chống thiên tai và phòng thủ dân sự lên hàng đầu.
Khốn khó vẫn là tình cảnh chung của 7 công ty thủy lợi trên địa bàn Nghệ An, với đà này chắc chắn sẽ bị tụt lại phía sau. “Giật gấu vá vai” không phải là giải pháp bền vững, muốn doanh nghiệp thủy lợi “sống khỏe” nhất thiết phải có những giáp pháp mang tính căn cơ.
Chủ trương đúng đắn
Ngày 13/5/2025, Đảng ủy UBND tỉnh Nghệ An có Tờ trình số 68-TTr/ĐU của gửi Ban Thường vụ Tỉnh ủy, trong đó nhấn mạnh: “Việc hợp nhất 7 công ty TNHH MTV thủy lợi trên địa bàn (Bắc, Nam, Tây Bắc, Tây Nam, Thanh Chương, Tân Kỳ, Phủ Quỳ) nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Tỉnh ủy và UBND tỉnh Nghệ An.
Hiện nay 7 công ty có cùng nhiệm vụ quản lý, khai thác công trình thủy lợi, cung cấp nước phục vụ sản xuất và dân sinh. Tuy nhiên, địa bàn hoạt động riêng lẻ dẫn đến chưa tối ưu được nguồn lực. Việc hợp nhất sẽ nâng cao chất lượng dịch vụ, sử dụng hiệu quả nhân lực, cơ sở vật chất và phù hợp với định hướng phát triển KT-XH của tỉnh Nghệ An”.
Nhập 7 doanh nghiệp thủy lợi sẽ mang lại nhiều khác biệt, đồng thời nâng cao hiệu năng, hiệu lực của các công trình. Ảnh: Việt Khánh.
Dưới góc độ quản lý chuyên ngành, Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng đồng tình cao với quan điểm trên. Trong Đề án hợp nhất, Sở này nhấn mạnh: Việc triển khai hợp nhất 7 công ty thủy lợi là xu thế tất yếu, phù hợp với điều kiện, tình hình thực tiễn, cũng như đảm bảo bám sát theo định hướng của Trung ương, nâng cao hiệu quả quản lý doanh nghiệp là bàn đạp thúc đẩy, đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế - xã hội.
“Phải khẳng định chủ trương sáp nhập 7 công ty TNHH MTV thành 1 đơn vị độc lập là quyết định đúng đắn. Khi hoàn thành sẽ tạo thuận lợi lớn trong công tác quản lý nhà nước, nâng cao hiệu quả phòng chống, ứng phó thiên tai, hạn hán. Đồng thời giúp đơn vị chủ động xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật, giá dịch vụ công ích, đặc biệt là phát huy và quản lý hiệu quả nhân sự đang có”, ông Nguyễn Trường Thành, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Nghệ An.
