Bước phát triển của văn hóa Mường trong kỷ nguyên mới
Văn hóa dân tộc đang bị đặt trước thách thức “giữ gìn hay đánh mất” khi giá trị truyền thống phải cạnh tranh cùng tốc độ phát triển. Với cộng đồng Mường - một trong những dân tộc có truyền thống lâu đời tại miền núi phía Bắc - việc khẳng định bản sắc trong dòng chảy đô thị hóa, công nghiệp hóa và hội nhập quốc tế không chỉ là mong ước mà là “nhiệm vụ sống còn”. Chính trong bối cảnh đó, Ngày hội Văn hóa dân tộc Mường lần thứ II vượt lên ý nghĩa của một lễ hội, chạm đến mục tiêu thúc đẩy hành trình bảo tồn, tạo đà cho bước phát triển của văn hóa Mường trong kỷ nguyên mới.
Cục trưởng Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam Trịnh Ngọc Chung phát biểu khai mạc - Ảnh: VGP/MT.
Sáng 23/11, Ngày hội Văn hóa dân tộc Mường lần thứ II khai mạc tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam, tôn vinh bản sắc Mường trong bối cảnh hộinhập.
Sự kiện được tổ chức trong khuôn khổ Tuần Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam năm 2025, diễn ra từ 18 đến 23/11/2025, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam. Ban tổ chức gồm Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với các địa phương có cộng đồng Mường sinh sống như Hà Nội, Phú Thọ, Lào Cai, Sơn La và Thanh Hóa.
Phát biểu khai mạc, ông Trịnh Ngọc Chung, Cục trưởng Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), nhấn mạnh: Ngày hội là một hoạt động trọng tâm trong Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam năm 2025”. Theo ông, sự kiện không chỉ quy tụ đồng bào Mường về “Ngôi nhà chung Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam”, mà còn mở ra không gian đoàn kết, tôn vinh và lan tỏa những giá trị văn hóa độc đáo, góp phần làm phong phú bức tranh bảo tồn văn hóa các dân tộc Việt Nam và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại các địa phương.
Ông Trịnh Ngọc Chung cho rằng trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, khi chuyển đổi số, hội nhập quốc tế và mục tiêu phát triển bền vững ngày càng sâu sắc, văn hóa tiếp tục giữ vai trò nền tảng tinh thần, là nguồn lực nội sinh quan trọng thúc đẩy tiến trình đi lên. Ông bày tỏ kỳ vọng với sự góp mặt của các đoàn nghệ nhân đến từ Hà Nội, Sơn La, Lào Cai, Thanh Hóa và Phú Thọ cùng chuỗi hoạt động phong phú, Ngày hội sẽ mang đến cho du khách những trải nghiệm hấp dẫn về đời sống văn hóa Mường; đồng thời nuôi dưỡng tinh thần đoàn kết và khát vọng lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc Việt Nam nói chung và văn hóa Mường nói riêng.
Theo ông Chung, Ngày hội Văn hóa dân tộc Mường không chỉ là sự kiện tôn vinh và giới thiệu di sản Mường đến công chúng trong và ngoài nước, mà còn là dịp quảng bá hình ảnh một Việt Nam đa dạng bản sắc, thống nhất trong sự hòa hợp giữa các dân tộc. Đây cũng là minh chứng rõ nét cho sự quan tâm của Đảng và Nhà nước trong việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của đồng bào Mường trong công cuộc đổi mới và hội nhập.
Mang kho tàng di sản dân tộc Mường đến với cộng đồng
Trong khuôn khổ sự kiện, nhiều hoạt động nghệ thuật - văn hóa diễn ra liên tục, tạo thành chuỗi trải nghiệm sinh động: liên hoan văn nghệ quần chúng với dân ca, dân vũ, dân nhạc; trình diễn nhạc cụ truyền thống; độc tấu, hòa tấu; trưng bày không gian văn hóa Mường với hệ thống bảng biểu, mô hình kiến trúc, hiện vật, sản phẩm thủ công, tranh, ảnh, sách và trang phục. Các nghệ nhân còn trực tiếp trình diễn nghề thủ công truyền thống và giới thiệu những trích đoạn lễ hội, nghi thức sinh hoạt văn hóa đặc trưng của dân tộc Mường.
Đồng bào dân tộc Mường trong lễ hội. Ảnh: Thành Đạt.
Một điểm nhấn đặc biệt là không gian trưng bày ảnh “Đồng bào dân tộc Mường đồng hành cùng sự phát triển của đất nước”, giới thiệu 200 tác phẩm được chia theo 5 chủ đề: sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào Mường và cộng đồng dân tộc thiểu số; những thành tựu nổi bật trong bảo tồn - phát huy văn hóa Mường; chân dung cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam trong khối đại đoàn kết; những điểm đến tiêu biểu của kỷ nguyên mới; và các di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc của nhiều địa phương.
Song song với đó, trưng bày chuyên đề “Đặc trưng văn hóa dân tộc Mường trong cộng đồng văn hóa các dân tộc Việt Nam” giới thiệu không gian truyền thống, nghề thủ công, hệ thống trang phục, nông cụ và đồ dùng sinh hoạt phản ánh đời sống thường nhật của người Mường.
Ngày hội Văn hóa dân tộc Mường còn mở ra cơ hội thu hút nguồn lực đầu tư vào lĩnh vực du lịch; thúc đẩy xúc tiến, quảng bá và liên kết vùng; hỗ trợ hình thành các khu, điểm du lịch trọng điểm tại những địa phương có đông đồng bào Mường sinh sống. Thông qua các hoạt động này, hình ảnh văn hóa, thể thao, du lịch và kho tàng di sản đặc sắc của dân tộc Mường được giới thiệu sâu rộng tới cộng đồng doanh nghiệp, du khách trong nước và quốc tế, góp phần khơi mở hướng phát triển mới trong thời kỳ đổi mới và hội nhập của đất nước.
