Đây là bước đi quan trọng nhằm chủ động phòng ngừa, ứng phó kịp thời, hiệu quả với các nguy cơ ô nhiễm môi trường do sự cố chất thải gây ra.
Theo số liệu thống kê từ UBND tỉnh, Sơn La hiện có 41 cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ thuộc loại hình có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Các cơ sở này tập trung chủ yếu ở các lĩnh vực như: xử lý chất thải rắn sinh hoạt, sản xuất xi măng, chế biến cao su, tinh bột sắn, chăn nuôi gia súc, gia cầm quy mô công nghiệp, khai thác khoáng sản… Tuy nhiên, tỉnh vẫn chưa có lực lượng chuyên trách ứng phó sự cố chất thải; hoạt động ứng phó chủ yếu do lực lượng kiêm nhiệm và các đơn vị hiệp đồng như quân đội, công an, biên phòng, các sở, ngành và chính quyền địa phương đảm nhiệm.
Hàng năm, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã tăng cường kiểm tra, giám sát công tác bảo vệ môi trường tại các cơ sở có phát sinh chất thải. Ảnh: Nguyễn Nga.
Để khắc phục hạn chế này, Kế hoạch đề ra hàng loạt biện pháp phòng ngừa và tăng cường năng lực ứng phó. Trong đó, tập trung vào việc xây dựng lực lượng chuyên trách và kiêm nhiệm đủ năng lực; đẩy mạnh hợp tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; nâng cao hiệu quả công tác phối hợp, hiệp đồng giữa các lực lượng trong lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, hướng dẫn tổ chức thực hiện nhiệm vụ phòng ngừa, ứng phó và khắc phục sự cố chất thải. Đồng thời, nâng cao năng lực quan trắc, cảnh báo, thông báo, báo động sự cố tại địa phương; tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các khu công nghiệp, chế xuất, nhà máy, làng nghề... vi phạm quy định về quản lý chất thải.
Kế hoạch cũng xác định rõ các tình huống sự cố có thể xảy ra tại các cơ sở thuộc khu vực có nguy cơ cao, bao gồm: sự cố chất thải rắn thông thường và nguy hại; sự cố nước thải, hóa chất độc hại do rò rỉ, tràn đổ trong quá trình vận hành; sự cố do thiên tai như mưa lũ, sạt lở gây vỡ bể chứa, phát tán chất ô nhiễm ra môi trường. Với từng nhóm nguy cơ, kế hoạch nêu rõ nguyên tắc xử lý, phân công lực lượng, chuẩn bị phương tiện ứng phó và quy trình phối hợp giữa các đơn vị liên quan.
Việc ứng phó sự cố chất thải được thực hiện theo phương châm “bốn tại chỗ” và “ba sẵn sàng” theo quy định của pháp luật về phòng, chống thiên tai; kết hợp huy động tổng hợp các nguồn lực, tăng cường phối hợp đa ngành, liên cấp để nâng cao hiệu quả ứng phó. Đặc biệt, tổ chức, cá nhân gây ra sự cố chất thải phải chịu trách nhiệm chi trả toàn bộ chi phí tổ chức ứng phó, cải tạo, phục hồi môi trường, bồi thường thiệt hại và các chi phí khác có liên quan theo quy định.
