Sáng 27/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) với 441/442 đại biểu tham gia tán thành, đạt tỷ lệ 99,77%.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng.
Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) gồm 8 chương, 73 điều, quy định về phát triển và ứng dụng năng lượng nguyên tử; bảo đảm an toàn bức xạ, an toàn hạt nhân và an ninh hạt nhân; quản lý nhà máy điện hạt nhân, lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu; ứng phó sự cố bức xạ, sự cố hạt nhân; bồi thường thiệt hại do bức xạ và hạt nhân gây ra; hoạt động thanh sát và quản lý nhà nước trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.
Một trong những nội dung trọng tâm của Luật là quy định rõ nguyên tắc bảo đảm an toàn bức xạ, an toàn hạt nhân và an ninh hạt nhân. Theo đó, tổ chức, cá nhân thực hiện công việc bức xạ hoặc xây dựng cơ sở bức xạ, cơ sở hạt nhân phải chịu trách nhiệm chính trong việc bảo đảm an toàn và an ninh. Đồng thời, Luật nhấn mạnh yêu cầu xây dựng, duy trì và thúc đẩy văn hóa an toàn, văn hóa an ninh trong toàn bộ quá trình thực hiện.
Luật cũng quy định rõ yêu cầu đánh giá lợi ích cũng như rủi ro, bảo đảm rằng lợi ích từ công việc bức xạ phải lớn hơn các nguy cơ gây hại đối với con người, tài sản, xã hội và môi trường; bảo vệ quyền lợi của cả thế hệ hiện tại và tương lai.
Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) với 441/442 ĐBQH có mặt tham gia biểu quyết tán thành. Ảnh: Phạm Thắng.
Đối với công chúng và nhân viên bức xạ, mức chiếu xạ phải được kiểm soát không vượt quá giới hạn cho phép theo quy định của pháp luật. Các biện pháp bảo vệ bức xạ phải được tối ưu hóa nhằm đạt được mức độ an toàn cao nhất có thể một cách hợp lý. Bên cạnh đó, Luật quy định việc chuẩn bị sẵn sàng nguồn lực, kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân, cũng như các biện pháp giảm thiểu tác hại trong tình huống khẩn cấp.
Luật bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của người dân và cộng đồng đối với các vấn đề liên quan đến an toàn bức xạ, an toàn hạt nhân và an ninh hạt nhân. Cơ quan quản lý nhà nước có trách nhiệm giải trình trong quá trình xử lý các sự cố, đồng thời phải tuân thủ các quy định về chuẩn bị và ứng phó sự cố.
Một điểm mới quan trọng là việc thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử. Theo đó, Nhà nước khuyến khích thu thập, xử lý, khai thác và chia sẻ dữ liệu về an toàn và ứng dụng năng lượng nguyên tử theo hướng công khai, minh bạch, đồng bộ và kịp thời, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý.
Luật cũng mở rộng chính sách phát triển nguồn lực và tổ chức trong lĩnh vực này. Nhà nước thực hiện đa dạng hóa các loại hình tổ chức khoa học, công nghệ và cơ sở đào tạo liên quan đến năng lượng nguyên tử; tạo điều kiện để doanh nghiệp, tổ chức, đơn vị sự nghiệp được thành lập Quỹ phát triển khoa học và công nghệ phục vụ nghiên cứu và ứng dụng năng lượng nguyên tử.
Các tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư, thành lập tổ chức khoa học, cơ sở đào tạo, thực hiện công việc bức xạ hay cung cấp dịch vụ hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử sẽ được hưởng các chính sách ưu đãi theo quy định của pháp luật.
Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026. Cùng với đó, Luật Năng lượng nguyên tử số 18/2008/QH12, đã được sửa đổi, bổ sung theo Luật số 35/2018/QH14, sẽ hết hiệu lực kể từ thời điểm Luật mới có hiệu lực, trừ các trường hợp được quy định tại các khoản 2, 3 và 4 Điều 73 của Luật này.
