Những bậc tam cấp cuối cùng của cổng làng đã dẫn chân tôi chạm bờ cát rười rượi sương đêm mỗi sáng. Âm thanh lạo xạo dưới bàn chân như chạy đua theo nhịp của những quang gánh ngoằn ngoèo oằn vai đằng trước. Họ gánh mùa xuân qua sông! Gánh nào, gánh nấy trĩu nặng màu xanh trải đầy bến đò chờ đợi. Xanh mơn mởn của ngọn lang, ngọn muống; xanh non mướt của mồng tơi, cải con, diếp cá, rau tần; xanh tròn trịa của quả hường chưa độ chín, xanh ướm vàng của bưởi, trụ tơ đầu mùa mới hái…
Những gánh hàng rong từ quê vào phố. Ảnh: Văn hiến Việt Nam.
Lúc này, sao tôi ghét chiếc áo dài màu tím thướt tha dịu dàng của tôi đến thế! Màu tím mặn mà, đằm thắm làm học trò ngẩn ngơ khi tôi vào cửa lớp đâu rồi? Màu tím yêu thương, hăm hở tự hào của khát vọng tuổi trẻ dành cho tuổi thơ đâu rồi? Mà bây giờ, nó lạc lõng chơ vơ, ngơ ngác trên lối đi mòn. Bất chợt, một làn gió nhẹ làm tà áo tung bay. Dường như nó muốn chạy theo đằng trước những quang gánh nhịp nhàng, tất bật, hối hả cho kịp chuyến đò ngang buổi sớm hay chăng?
Trước mắt tôi bãi cát vẫn lặng thầm, cam chịu bao mùa mưa nắng. Nó bằng phẳng hơn, rộng thênh hơn mỗi bận lũ tràn về. Còn dòng sông bàng bạc, bình thản lững lờ trong sương khói mênh mang. Và bến đò dường như nhẫn nại đợi dấu chân ai, chứng tích lịch sử bao đời, lặng im thả hồn bập bềnh bên sóng nước.
Từ thuở lập làng thoắt mấy trăm năm, biết bao vật đổi sao dời, nhưng quang gánh của người dân quê tôi đi về qua chuyến đò ngang muôn đời vẫn thế! Quang gánh mặc định trên đôi vai tần tảo. Quang gánh sẻ chia cùng cuộc sống cơ hàn. Không hề thay đổi, nó vẫn một mực thủy chung, chắt chiu để dưỡng nuôi cuộc sống giản đơn vốn có hằng ngày.
Nhịp thời gian tuần hoàn tiếp diễn, quang gánh trên vai chưa thể chối từ. Bãi cát, bến đò, dòng sông… gói gọn cuộc đời vất vả gieo neo đi về khuya sớm. Quang gánh cứ lầm lũi mỗi bước chân đi. Mặc cho nắng hạ rát bỏng bàn chân, mặc cho mùa đông nước tràn bờ bãi. Nó không hề nghĩ rằng thế giới chung quanh bao la, hùng vĩ và lãng mạn đến dường nào!
Kìa, núi Chúa vời vợi tít tắp mù xa phù vân chạm ngõ! Kìa, sừng sững ngọn Cà Tang nhờ nắng ban mai sẽ sàng cất vành trắng khăn…
Bình dị và đơn sơ, mộc mạc và chất phác, quang gánh đồng điệu hòa cùng âm thanh réo rắt phía thượng nguồn khi chiều dông bất ngờ ập xuống. Thật hồn nhiên suy nghĩ ngày mai rau quả sẽ xanh hơn, mượt hơn sau tháng hạ oi nồng.
Tiếng kĩu kịt âm vang trong sương chiều, nắng sớm. Để gió nhẹ lay sắc áo bến xuân chờ. Nâng bước trẻ thơ rộn ràng trong ngày đông, tháng hạ. Chở thu vào trường cho áo trắng tung bay. Có ai biết quang gánh đánh đổi trĩu nặng màu xanh, chỉ để quảy về hiếm hoi nụ cười trên bến đỗ?
Cuộc đời bình dị biết bao! Chân lý cuộc sống đơn giản nhưng vĩnh hằng biết bao! Mấy ai hiểu được! Sao vẫn cứ ngụp lặn bon chen, hơn - thua, được - mất giữa cuộc đời.
“Hãy nhìn đường đi của kiến để học sự nhẫn nhục, hãy nhìn trời để học lòng bao dung! Sông vẫn cứ trôi theo đời sông, suối vẫn cứ trôi theo đời suối và con người vẫn sống để quên đi những tị hiềm!” - Triết lý nhân sinh của nhạc sĩ tài hoa họ Trịnh sẽ cùng ta đắm chìm suy ngẫm!
