Sau hơn 17 tháng các cơ quan tố tụng tỉnh Nghệ An vào cuộc điều tra, truy tố, sáng 24/12, TAND tỉnh Nghệ An đã quyết định đưa vụ án lợi dụng chức vụ, quyền hạn và lạm quyền trong khi thi hành công vụ xảy ra tại xã Thanh An, Thanh Chương (Nghệ An) ra xét xử sơ thẩm.
Phiên toà đã thu hút được khá đông những người quan tâm đến dự, tuy nhiên, trong số 77 bị hại được toà triệu tập đã vắng mặt mất 37 người nên, tòa đã phải quyết định tạm hoãn để tiếp tục tống đạt giấy triệu tập đến từng đối tượng lần thứ 2.
Theo cáo trạng của VKSND tỉnh Nghệ An thì vụ án này đã được Cơ quan CSĐT CA tỉnh Nghệ An khởi tố vào ngày 25/7/2011. Các đối tượng gồm Nguyễn Văn Lương, nguyên Phó ban Tuyên giáo Huyện uỷ Thanh Chương; Nguyễn Hữu Đức, nguyên Trưởng phòng NN-PTNT huyện Thanh Chương và Trần Văn Dinh, nguyên Cán bộ địa chính xã Thanh An; 3 đối tượng trên đều bị khởi tố bị can cùng ngày với 2 tội danh “Tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và “Tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ” theo Điều 281 và 282, Bộ luật Hình sự. Riêng bị can Nguyễn Công Đức, Chủ tịch UBND xã Thanh An chỉ bị truy tố về “Tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ” theo Điều 282, Bộ luật Hình sự.
Những người đến dự phiên toà (Nguyễn Hữu Lương mặc áo com lê, Nguyễn Hữu Đức mặc quần trắng)
Các vụ việc được các cơ quan CSĐT và VKS tỉnh Nghệ An đưa ra truy tố chỉ xung quanh việc giao, bán trái phép tổng cộng 77 lô đất tại địa phương này gồm: Thứ nhất là vụ quy hoạch 14 lô đất tại vùng Đồng Cừa (2.425 m2) vào năm 2003 để giao đất theo hình thức định giá theo Quyết định 67 của tỉnh Nghệ An. Tháng 4/2004, xã Thanh An trình hồ sơ phê duyệt lên UBND huyện, nhưng khi Phòng TN-MT xuống kiểm tra thì thấy có 4 lô nằm ngay dưới đường điện nên đã đình chỉ việc giao 4 lô đất này, chỉ cho phép giao 10 lô. Tuy nhiên khi có mặt bằng phê duyệt, xã Thanh An đã thông báo qua loa để các hộ có nhu cầu nộp đơn. Có 40 đơn đăng ký nhưng đều không ai đủ tiêu chuẩn theo quy định tại Quyết định 67 của tỉnh.
Vì thế, Bí thư Đảng uỷ và Chủ tịch xã Thanh An đã đưa ra “lệ xã” là ai muốn mua thì phải đấu thầu thêm tiền đóng góp xây dựng quê hương. Ngày 24/11/2004, xã tổ chức đấu thầu 10 lô đất nói trên được tổng số tiền 295 triệu đồng, vượt mức giá đất đã được Nhà nước ấn định tới 125.250.000 đồng. Tổng số tiền 10 hộ trúng thầu nộp tiền lại được chỉ đạo ghi thành 2 hoá đơn: Một hoá đơn ghi theo giá đất 70.000 đồng/m2 và 1 hoá đơn ghi số tiền còn lại ghi là tiền xây dựng quê hương. Các hộ trúng thầu được Lương và Đức thống nhất cho hợp thức hoá sang diện hộ nghèo để đủ cơ sở làm Giấy chứng nhận QSDĐ.
Hành vi thứ 2 là việc cấp bán 18 lô đất tại khu vực chợ Đình và Nương Tuần (4.778 m2). Ăn quen bén mùi, năm 2005, các đối tượng trên lại quy hoạch 18 lô đất tại chợ Đình, phía sau ốt Mai Tỵ và Nương Tuần. Đợt này cũng có 40 người nộp đơn. Xã Thanh An đã phân loại, lô nào nhiều đơn thì tổ chức đấu thầu tiền xây dựng quê hương, lô nào ít đơn thì ngoài tiền đất quy định thêm một khoản tiền đóng góp. Kết quả lần này xã Thanh An thu được gần 956 triệu đồng, trong đó có gần 621,5 triệu đồng ghi hoá đơn tiền xây dựng quê hương. Tuy nhiên, để làm được Giấy CNQSDĐ cho các hộ trúng thầu nói trên 18 hộ đều được xếp vào diện hộ chính sách và gia đình có công với cách mạng(!?).
Hành vị thứ 3 là tự ý bán trái phép 49 lô đất để thu tiền vào ngân sách xã. Trong đó có 11 lô trước đó xã Thanh An đã thu hồi đất tại đồi Cố Điệng để xây dựng trường, nhưng do không phù hợp nên đã chuyển địa điểm trường sang nơi khác, khiến các hộ cũ và mới quay trở lại xâm chiếm. Trước tình hình đó, Nguyễn Văn Lương và Nguyễn Hữu Đức đã mời các hộ dân đến để thu tiền nhằm hợp lý hoá đất lấn chiếm thành đất thổ cư cho họ làm bìa đỏ. Riêng vụ này xã Thanh An đã thu được tổng cộng 64.440.000 đồng (của 9/11 hộ).
Cũng để thu tiền trái phép cho ngân sách xã và khuếch trương vai trò của mình khi được tăng cường về địa phương này, từ năm 2004 đến năm 2008, Nguyễn Văn Lương, Nguyễn Hữu Đức, Nguyễn Công Đức và Trần Văn Dinh đã tự tung, tự tác, thả phanh bán thêm 38 lô đất tại khu vực trạm xã xã, trường tiểu học cũ, khu Đồng Băng, dọc đường 533, chợ Mới... thu vào quỹ xã thêm 716 triệu đồng. Tổng các khoản tiền nêu trên, theo lời khai của các bị can thì đều đưa vào xây dựng cơ sở hạ tầng cho xã Thanh An.
Theo cáo trạng của VKSND tỉnh Nghệ An thì người "đầu têu" trong các vụ việc này theo thứ tự là bị can Nguyễn Văn Lương, Nguyễn Hữu Đức và Nguyễn Công Đức, còn Trần Văn Dinh chỉ là kẻ thừa hành. Nên các bị can sẽ bị truy tố theo khoản 2 Điều 281 và 282, Bộ luật Hình sự.
Điều làm dư luận nhân dân ở xã Thanh An bất bình chính là các cơ quan tố tụng ở Nghệ An chỉ mới “khơi” được phần nổi của tảng băng chìm. Bởi hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn trong quá trình thực hiện viếc cấp đổi GCNQSD đất rừng theo Nghị định 163/NĐ-CP (từ bìa xanh sang bìa đỏ), các đối tượng trên đã “hô biến” gần 23 ha đất rừng của một số hộ dân cho vợ mình đồng thời tự ý bán đất rừng cho nhiều đối tượng tại các địa phương khác một cách trái phép vẫn chưa được làm rõ để xử lý. Trong đó đáng chú ý là việc bị can Nguyễn Văn Lương còn lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để vu cáo ông Nguyễn Văn Dụng, tại xóm 8, xã Thanh An tội hủy hoại tài sản công dân để đẩy ông Dụng vào vòng lao lý tổng cộng 4 tháng 13 ngày. Bởi vậy dù mức án được VKSND tỉnh đưa ra trong phiên toà này ra sao vẫn chưa xứng với tội trạng mà 4 bị can này đã từng gây ra tại xã Thanh An.
