'Nông sản sạch TP.HCM': Thay đổi nhận thức người sản xuất và người tiêu dùng

Sáng 11/11, Ban Thường vụ Hội Nông dân TP.HCM tổ chức Hội nghị tổng kết 5 năm thực hiện Nghị quyết 14-NQ/HNDTW của Trung ương Hội Nông dân Việt Nam (khóa VII) về “Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nông dân sản xuất, kinh doanh nông sản thực phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng, giai đoạn 2021-2025” và Tọa đàm chuyên đề "Sản xuất, tiêu thụ nông sản sạch trên địa bàn TP.HCM".

1.500 mô hình nông nghiệp sạch

Ông Nguyễn Thành Trung, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM, Chủ tịch Hội Nông dân TP.HCM nhấn mạnh, thực phẩm là nguồn cung cấp dưỡng chất không thể thiếu, quyết định trực tiếp đến sức khỏe con người và chất lượng giống nòi, nhất là đối với thành phố đông dân nhất cả nước như TP.HCM.

Nhận thức rõ tầm quan trọng đó, Hội Nông dân TP.HCM đã chủ động thực hiện đồng bộ các chương trình tuyên truyền, đào tạo và hỗ trợ nông dân theo tinh thần Nghị quyết 14, gắn với Chỉ thị 17-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường bảo đảm an toàn thực phẩm trong tình hình mới.

Báo cáo tổng kết 5 năm thực hiện Nghị quyết 14-NQ/HNDTW, ông Trương Thành Quang, Phó Chủ tịch Hội Nông dân TP.HCM cho biết, chương trình đã tạo chuyển biến rõ nét về nhận thức, hành động trong sản xuất, kinh doanh nông sản sạch tại ba địa phương trước khi sáp nhập: TP.HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương.

Hội Nông dân các cấp đã chủ động phối hợp với các sở, ngành, đoàn thể thành phố xây dựng kế hoạch triển khai đồng bộ đến từng cơ sở hội. Trong 5 năm qua, công tác tuyên truyền được triển khai với nhiều hình thức phong phú, từ lớp tập huấn, hội thảo, đối thoại đến truyền thông đa phương tiện.

Các cấp Hội đã tổ chức gần 70 lớp tập huấn cho gần 7.000 lượt hội viên về sản xuất, kinh doanh an toàn thực phẩm; Tổ chức trên 1.900 buổi tuyên truyền, hội thảo thu hút hơn 81.000 lượt cán bộ, nông dân; Thực hiện 471 cuộc đối thoại về quản lý an toàn thực phẩm, với sự tham gia của hơn 7.000 người; Phối hợp xây dựng tin, bài tuyên truyền, treo pano, áp phích, băng rôn, phát hành tờ rơi phổ biến kiến thức về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Nhờ đó, 100% hội viên nông dân trực tiếp sản xuất, kinh doanh nông sản, dịch vụ ăn uống, chế biến thực phẩm đã tự nguyện ký cam kết thực hiện sản xuất, kinh doanh an toàn theo Thông tư 17/2018/TT-BNNPTNT.

Toàn thành phố hiện có 1.508 mô hình sản xuất nông nghiệp sạch, hữu cơ, công nghệ cao, liên kết tiêu thụ theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP. Bên cạnh đó, Hội Nông dân đã vận động thành lập tổ, chi hội nghề nghiệp, hỗ trợ hội viên đưa hơn 3.380 sản phẩm nông sản lên sàn thương mại điện tử với tổng sản lượng tiêu thụ trong giai đoạn dịch Covid-19 đạt 210 tấn.

Công tác xây dựng điểm bán và kết nối tiêu thụ cũng được chú trọng. Đến nay, đã có 76 cửa hàng, điểm kinh doanh nông sản an toàn do hội viên, tổ hợp tác, hợp tác xã vận hành, nhiều sản phẩm đạt chứng nhận OCOP, VietGAP, tham gia vào Chuỗi thực phẩm an toàn TP.HCM.

Song song, các cấp Hội đã phối hợp tổ chức 511 cuộc giám sát với gần 5.000 cơ sở sản xuất, kinh doanh để kiểm tra việc chấp hành quy định pháp luật về an toàn thực phẩm, lấy mẫu kiểm nghiệm và giám sát quy trình sản xuất rau theo chuẩn VietGAP.

Ông Trương Thành Quang đánh giá, những kết quả đạt được trong 5 năm qua đã góp phần thay đổi nhận thức của cả người sản xuất lẫn người tiêu dùng, tạo chuyển biến tích cực trong tiêu thụ nông sản sạch.

Tuy nhiên, công tác triển khai vẫn còn một số hạn chế. Việc ứng dụng khoa học, công nghệ trong sản xuất, chế biến còn thiếu đồng bộ; Liên kết giữa các khâu trong chuỗi sản xuất, tiêu thụ chưa chặt chẽ; Một số Hội cơ sở lúng túng trong tham mưu, tổ chức chương trình; Vẫn còn một bộ phận nông dân chưa quan tâm đăng ký truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Tạo đột phá trong phát triển nông sản sạch

TP.HCM là địa phương đầu tiên thí điểm quản lý thực phẩm theo chuỗi an toàn. Đây là bước đi quan trọng nhằm thiết lập cơ sở pháp lý và hệ thống giám sát sản phẩm xuyên suốt từ sản xuất đến phân phối, đảm bảo an toàn thực phẩm tươi sống, từ thịt, rau củ quả đến thủy sản, theo nguyên tắc từ “nông trại đến bàn ăn”.

Bà Nguyễn Thị Lệ Thoa, Phó phòng quản lý tiêu chuẩn và kiểm nghiệm, Sở An Toàn thực phẩm TP.HCM cho biết, hiện, chuỗi thực phẩm an toàn đã cơ bản vận hành với sự tham gia đầy đủ của các tác nhân trong chuỗi, từ trồng trọt, chăn nuôi, sơ chế, kinh doanh tại TP.HCM và 6 tỉnh, thành gồm: Cần Thơ, Đồng Nai, Đồng Tháp, Lâm Đồng, Tây Ninh và Vĩnh Long. 

Các sản phẩm trong chuỗi được cung ứng đến siêu thị, cửa hàng chuyên doanh và bếp ăn, suất ăn trường học, ngày càng đa dạng về chủng loại, mở rộng sản lượng và tăng thị phần trên thị trường. Hiện TP.HCM có 40 cơ sở sản xuất, sơ chế tham gia đề án, với tổng sản lượng thực phẩm đạt trên 44.300 tấn/năm, trong đó rau củ quả trên 3.300 tấn/năm; thịt heo trên 17.500 tấn/năm; thịt gà gần 12.600 tấn/năm; thịt bò 10.920 tấn/năm; trứng gia cầm 105 triệu quả/năm (gà 99,28 triệu quả, vịt 5,824 triệu quả).

Tuy nhiên, hiện chuỗi thực phẩm an toàn vẫn chủ yếu tập trung vào sản phẩm tươi sống, với số lượng sản phẩm và cơ sở tham gia còn hạn chế. 

Ông Nguyễn Thành Trung, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM, Chủ tịch Hội Nông dân TP.HCM cho biết, người tiêu dùng TP.HCM hiện vẫn đối mặt với “ma trận” thực phẩm, khó nhận diện nguồn gốc và tin tưởng vào độ an toàn của nông sản. Trong khi đó, nhiều sản phẩm OCOP, nông sản tiêu biểu của chính nông dân thành phố tuy có chất lượng tốt nhưng chưa được quảng bá và tiêu thụ rộng rãi. Đây là những “điểm nghẽn” ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển bền vững của nông nghiệp đô thị và sức khỏe cộng đồng.

Từ thực tiễn này, Ban Thường vụ Hội Nông dân TP.HCM xác định giai đoạn 2025-2030 là thời điểm then chốt để tạo đột phá. Trong đó, tập trung 4 nhóm giải pháp trọng tâm: Triển khai Chương trình “Đồng hành cùng nông sản sạch TP.HCM giai đoạn 2025-2030”, phối hợp chặt giữa các sở, ngành và địa phương; Tăng cường tuyên truyền, kiểm tra, giám sát việc đảm bảo an toàn thực phẩm từ sản xuất đến phân phối.

Đồng thời, hỗ trợ nông dân đăng ký VietGAP, GlobalGAP, mã số vùng trồng, OCOP, tham mưu chính sách hỗ trợ chi phí chứng nhận; Đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường xuất khẩu cho các sản phẩm chủ lực và tiềm năng của thành phố.