Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, học hết lớp 11 anh phải nghỉ học để đi làm, kiếm tiền phụ giúp gia đình. Anh thường nhịn ăn sáng, để dành tiền mua sách báo về tham khảo. Trước đó, năm Trán 12 tuổi đã biết mày mò thiết kế hệ thống điện, điện tử đơn giản như chuông báo động, chuông cửa. Anh cho hay: “Chế tạo được bếp sử dụng năng lượng mặt trời tôi phải mày mò hết 3 năm, làm lần đầu không được, lần thứ hai làm lại, cứ thế đến lần thứ 9 mới thành công. Từ năm 2007 đến nay bếp hoạt động rất tốt, tất cả nấu nướng đều nhờ nó, cũng đỡ khối tiền ga.
Dùng bếp năng lượng mặt trời nếu trời nắng to nhiệt lượng đạt từ 130 – 180 độ C, nấu cơm chín rất ngon, nước sôi già, luộc rau tốt, có thể nướng cả bánh, đun được 15 – 20 lít nước sôi. Những ngày mưa dầm chỉ đun nước âm ấm khoảng 60 - 70 độ C dùng để tắm. Anh Trán giới thiệu: “Bếp gồm có 4 bộ phận chính: Thu nhiệt (một máng nhôm hình parabol và 2 ống thuỷ tinh chân không. Dẫn nhiệt: gồm 2 ống đồng. Tản nhiệt: một miếng nhôm đặc biệt để đặt nồi nấu. Giữ nhiệt (nồi bên ngoài bằng nhôm, bên trong bằng bông cách nhiệt và giấy bạc, có cửa đóng kín). Bộ phận thu nhiệt trước đây anh điều khiển bằng tay (xoay chảo parabol quay từ hướng đông sang hướng tây), sau thời gian thử nghiệm thấy không thuận tiện.
Anh nghiên cứu chế tạo bộ điều khiển tự động (chảo parabol tự động xoay theo ánh nắng mặt trời từ đông sang tây và ngược lại). Đỗ Văn Trán cho biết: Khác với chảo parabol thông thường chỉ sử dụng lúc nắng tốt, hay bị mất nhiệt khi trời có gió to, người nấu ăn phải đứng ngoài nắng. Bếp năng lượng mặt trời của anh có thể sử dụng hiệu quả kể cả gió to, nắng yếu. Chi phí một bếp sử dụng năng lượng, tuỳ theo điều khiển bằng tay hoặc tự động (chưa kể công) từ 3 – 4 triệu đồng.
Ngoài thành công chế tạo bếp năng lượng mặt trời, Đỗ Văn Trán còn chế những tấm tôn di động để lấy ánh sáng thiên nhiên cho các căn nhà, bếp bị thiếu ánh sáng rất hiệu quả, anh còn chế tạo các loại chân đèn trang trí cho các căn hộ cao cấp. Bếp năng lượng của anh là một trong những đề tài được nhiều người quan tâm, trong cuộc thi “sáng tạo kỹ thuật thành phố HCM năm 2007”
