Nằm cách trung tâm thành phố Cao Bằng gần 100km, làng Khuổi Ky tại xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh (Cao Bằng) có 14 hộ người dân tộc Tày sinh sống trong những ngôi nhà sàn làm bằng đá tồn tại hàng trăm năm.

Đây là làng văn hóa truyền thống tiêu biểu của dân tộc ít người được công nhận vào năm 2008, trải rộng khoảng 1 ha, dựa lưng vào núi đá vôi, phía trước là khoảng đất rộng chừng 0,2ha.

Theo người dân nơi đây, những ngôi nhà sàn đá có từ khoảng năm 1594 - 1677, khi nhà Mạc lên vùng đất Cao Bằng xây dựng thành quách để bảo vệ đất nước. 

Nhà có ba gian chính, mỗi gian được ngăn bằng khung ván gỗ để thuận tiện cho việc sinh hoạt, móng nhà được làm bằng đá hộc và chân tảng kê cột cũng được làm bằng đá gia công lại.

Kiến trúc nhà lợp ngói âm dương được sử dụng phổ biến.

Mái ngói âm dương đem lại nét cổ kính ít nơi có được.

Trong tâm thức người Tày, đá giống như vị thần linh che chắn, bảo vệ cho người dân làng. Họ lập miếu thờ xung quanh các tường đá, tế lễ cảm tạ thần đá hàng năm.

Không giống các nơi khác trồng cây gai và chặt cây làm hàng rào, làng Khuổi Ky xây các bức tường, rào đá như thành lũy che chắn. Chúng được xếp từ hàng vạn viên đá lớn, nhỏ khác nhau bằng vữa kết dính trộn từ vôi và cát

Đến năm 2017, làng phát triển hình thức du lịch cộng đồng, tiếp đón hàng nghìn du khách mỗi năm, góp phần giúp người dân nâng cao thu nhập.

Làng đá cổ Khuổi Ky thích hợp làm điểm nghỉ một đêm để chuẩn bị cho hành trình khám phá thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, cách Khuổi Ky khoảng 3km.

Hiện nay, người dân Khuổi Ky đã có một số hộ làm nhà nghỉ, nơi lưu trú, khách sạn, homestay có hệ thống điện, nước và internet đầy đủ.

Căn phòng được thiết kế độc đáo bên vách núi.

Bên cạnh những ngôi nhà cổ được tu bổ để làm homstay và điểm tham quan, vẫn còn số ít ngôi nhà cổ bị bỏ hoang.

Theo thời gian, cùng với thác Bản Giốc và động Ngườm Ngao, làng đá Khuổi Ky đã trở thành điểm đến hấp dẫn với du khách thập phương. Du khách có thể dễ dàng di chuyển bằng xe máy hay ô tô, theo Tỉnh lộ 206 để đến với ngôi làng đá độc đáo này.

Ngọc Tú - Quang Linh