Cảnh báo bị phớt lờ
Đêm 1/11, một hồ chứa nước trên khu đồi Tân Lai, thôn 1, xã Tuy Phong, tỉnh Lâm Đồng bất ngờ vỡ, khiến hàng trăm nghìn mét khối nước và bùn đất tràn xuống hạ lưu, cuốn trôi nhà cửa, tài sản và làm một bé gái 13 tuổi tử vong. Theo thống kê ban đầu, hơn 200 nhân khẩu trong vùng bị ảnh hưởng, nhiều diện tích cây trồng, vật nuôi bị cuốn sạch, gây thiệt hại nặng nề cho người dân.
Quang cảnh hoang tàn sau sự cỗ vỡ hồ chứa ở xã Tuy Phong, tỉnh Lâm Đồng. Ảnh: Chính Thành.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, hồ chứa bị vỡ thuộc dự án của Công ty TNHH Trang trại Việt Phong Phú, được cấp giấy chứng nhận đầu tư từ năm 2017, nhưng trong hồ sơ không có hạng mục hồ chứa nước. Đây là công trình doanh nghiệp tự ý xây dựng và tích nước trái phép, với dung tích ước khoảng 900.000 m³, tương đương quy mô một hồ thủy lợi lớn.
Đáng chú ý, chỉ một tháng trước khi xảy ra vụ vỡ hồ, khu vực hồ chứa nước này đã từng gặp sự cố nghiêm trọng. Cụ thể, vào chiều 2/10, do ảnh hưởng mưa lớn kéo dài, nước từ hồ chứa tràn bờ, đổ ập xuống khu vực hạ lưu, gây ngập úng và thiệt hại hoa màu, cây trồng của 17 hộ dân ở hạ du thuộc xã Tuy Phong. Sau đó, chính quyền địa phương đã kiểm tra, cảnh báo nguy cơ mất an toàn của công trình và yêu cầu khắc phục, tuy nhiên việc xử lý chỉ mang tính tạm thời, không triệt để.
Nhiều người dân ngồi thất thần và chưa hết bàng hoàng trước sự cố xảy ra quá nhanh, nhấn chìm nhiều tài sản. Ảnh: Chính Thành.
Theo đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, khu vực đồi Tân Lai hiện còn từ 3 đến 5 hồ chứa khác, hầu hết chưa được cấp phép xây dựng. Cơ quan chức năng đã yêu cầu hạ mực nước khẩn cấp, kiểm tra kết cấu toàn bộ các hồ để đảm bảo an toàn cho khu dân cư phía dưới.
“Nhân tai, không phải thiên tai”
Ngay sau sự cố, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Hồ Văn Mười đã trực tiếp đến hiện trường chỉ đạo công tác cứu hộ và khắc phục hậu quả. “Đây là nhân tai, không phải thiên tai, một công trình chưa được cấp phép, từng được cảnh báo mất an toàn mà vẫn để xảy ra hậu quả nghiêm trọng như vậy là không thể chấp nhận", ông Mười nói tại buổi kiểm tra vào chiều 2/11 ở xã Tuy Phong.
Nhiều xe cộ, nhà cửa của các hộ dân ở khu vực hạ du bị thiệt hại nghiêm trọng. Ảnh: Chính Thành.
Chủ tịch tỉnh Lâm Đồng yêu cầu các cơ quan chức năng khẩn trương điều tra, xác minh trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan, đồng thời rà soát toàn bộ các hồ chứa trên địa bàn để có biện pháp xử lý, đặc biệt là các công trình xây dựng trái phép hoặc không đảm bảo an toàn.
“Phải kiểm tra, đánh giá toàn diện, hồ nào không phép thì dừng ngay, hồ nào có nguy cơ mất an toàn thì phải hạ mực nước, không để tái diễn thảm họa tương tự", ông Hồ Văn Mười nhấn mạnh.
Công ty điện lực Lâm Đồng nhanh chóng khắc phục để cấp lại điện cho khu vực bị sự cố tại xã Tuy Phong. Ảnh: Chính Thành.
Đại diện lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, cho biết hồ bị vỡ hoàn toàn không nằm trong danh mục được cấp phép. Doanh nghiệp tự ý thi công, tích nước khi chưa được thẩm định an toàn.
"Hiện chúng tôi đã yêu cầu tạm ngưng toàn bộ hoạt động của đơn vị để phục vụ công tác điều tra. Đồng thời, cảnh báo tình trạng các doanh nghiệp tư nhân tự ý xây hồ tích nước quy mô lớn để phục vụ sản xuất nông nghiệp đang có xu hướng gia tăng, trong khi công tác kiểm tra, giám sát vẫn còn hạn chế", đại diện lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Lâm Đồng nói thêm.
Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mười yêu cầu xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân buông lỏng quản lý, bao che hoặc chậm trễ trong chỉ đạo khắc phục, nhằm răn đe và ngăn ngừa những thảm họa tương tự trong tương lai. Ảnh: Chính Thành.
Sự cố vỡ hồ chứa không phép ở Tuy Phong một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về trách nhiệm quản lý của chính quyền địa phương và cơ quan chuyên môn. Việc để công trình chưa được cấp phép, từng được cảnh báo nguy cơ nhưng vẫn tồn tại, cho thấy lỗ hổng trong giám sát và kiểm soát an toàn hồ đập tư nhân.
Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mười yêu cầu xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân buông lỏng quản lý, bao che hoặc chậm trễ trong chỉ đạo khắc phục, nhằm răn đe và ngăn ngừa những thảm họa tương tự trong tương lai.
Theo báo cáo nhanh của Tỉnh Lâm Đồng, đợt mưa lũ kéo dài từ ngày 26/10 đến sáng ngày 2/11 đã khiến 2 người tử vong, gần 3.972 căn nhà bị ngập và hư hỏng, hơn 7.313 ha cây trồng bị thiệt hại (trong đó có khoảng 2.765 ha lúa và 3.050 ha rau màu) cùng nhiều điểm sạt lở, tổng thiệt hại ước tính lên tới 87,28 tỷ đồng.
