Từ chủ trương đến hành động cụ thể
Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số đã trở thành xu hướng tất yếu, là giải pháp đột phá để phát triển kinh tế - xã hội. Nắm bắt cơ hội này, tỉnh Lạng Sơn xác định chuyển đổi số là nhiệm vụ trọng tâm và đã nhiều năm liền đứng trong nhóm dẫn đầu cả nước, được vinh danh Top Công nghiệp 4.0 cùng nhiều giải thưởng về ứng dụng công nghệ.
Ngành nông nghiệp và môi trường - lĩnh vực giữ vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế của tỉnh đã nhanh chóng bắt nhịp với xu thế mới. Thực hiện Nghị quyết 49-NQ/TU của Tỉnh ủy và Kế hoạch 226/KH-UBND của UBND tỉnh về chuyển đổi số, Sở NN-MT triển khai đồng bộ các giải pháp xây dựng chính quyền số, kinh tế số và xã hội số.
Cán bộ, công chức, viên chức thuộc Sở NN-MT Lạng Sơn đều sử dụng hệ thống quản lý văn bản điện tử VNPT-iOffice, xử lý công việc trực tuyến, giúp tiết kiệm thời gian, giảm chi phí và nâng cao tính minh bạch. Ảnh: Hoàng Nghĩa.
Theo Sở NN-MT Lạng Sơn, hiện 100% công chức, viên chức duy trì sử dụng hệ thống quản lý văn bản điện tử VNPT-iOffice, ký số văn bản, xử lý công việc trực tuyến, giúp tiết kiệm thời gian, giảm chi phí và nâng cao tính minh bạch.
Cổng dịch vụ công của Sở cung cấp 216 thủ tục hành chính, trong đó trên 90% hồ sơ được giải quyết đúng và trước hạn. Người dân, doanh nghiệp có thể nộp hồ sơ, theo dõi tiến độ và nhận kết quả trực tuyến mà không cần đi lại nhiều lần, góp phần hiện đại hóa nền hành chính và nâng cao chất lượng phục vụ.
Nông sản vươn xa nhờ thương mại điện tử
Song song với chính quyền số, phát triển kinh tế số được coi là trụ cột quan trọng. Sở đã phối hợp với các địa phương và doanh nghiệp đưa hàng loạt sản phẩm nông sản lên các sàn thương mại điện tử. Năm 2024, hơn 20.000 sản phẩm của tỉnh đã xuất hiện trên các nền tảng số như Postmart, Voso, với gần 50.000 giao dịch thành công.
Các sản phẩm OCOP tiêu biểu như na Chi Lăng, hồng vành khuyên, chè Đình Lập… không chỉ tiêu thụ rộng rãi trong nước mà còn mở ra cơ hội xuất khẩu. Việc áp dụng mã QR truy xuất nguồn gốc, thanh toán điện tử và các ứng dụng thương mại số giúp nâng cao giá trị sản phẩm, bảo đảm chất lượng và tạo nguồn thu ổn định cho nông dân.
Đặc biệt, nhiều mô hình ứng dụng công nghệ cao đã được triển khai trong sản xuất như hệ thống quan trắc hồ chứa thủy lợi, cơ sở dữ liệu đất đai, nền tảng sản xuất nông nghiệp thông minh...
"Những công cụ này hỗ trợ người dân quản lý mùa vụ, dự báo dịch bệnh, điều tiết nước tưới và giảm rủi ro thiên tai. Nhiều hộ nông dân nhờ áp dụng công nghệ, năng suất và chất lượng sản phẩm tăng đáng kể, đồng thời tiết kiệm chi phí đầu vào", Giám đốc Sở NN-MT Lạng Sơn Nguyễn Hữu Chiến cho hay.
Các sản phẩm OCOP tiêu biểu như na Chi Lăng, hồng vành khuyên, chè Đình Lập… không chỉ tiêu thụ rộng rãi trong nước mà còn mở ra cơ hội xuất khẩu. Ảnh: Hoàng Nghĩa.
Không chỉ dừng ở tiêu thụ, chuyển đổi số còn tác động đến toàn bộ chuỗi giá trị nông nghiệp. Việc xây dựng hệ thống thông tin quản lý ngành, cơ sở dữ liệu về an toàn thực phẩm, mã số vùng trồng, phần mềm quản lý bảo vệ thực vật hay cập nhật diễn biến rừng đã giúp công tác quản lý sản xuất, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm và bảo vệ tài nguyên rừng được minh bạch, kịp thời.
Thách thức và giải pháp cho chặng đường tới
Theo ông Chiến, dù đạt nhiều kết quả tích cực, song chuyển đổi số trong nông nghiệp Lạng Sơn vẫn còn đối mặt với không ít khó khăn. Trong đó, cơ sở vật chất, hạ tầng và thiết bị còn thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng khối lượng công việc lớn. Nhiều cơ sở dữ liệu ngành được xây dựng từ lâu nay đã lỗi thời, chưa được nâng cấp.
Một số lĩnh vực như đất đai, quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường liên quan trực tiếp đến quyền lợi người dân, doanh nghiệp nên thường xuyên phát sinh khiếu kiện, đòi hỏi cơ quan quản lý phải xử lý cẩn trọng, cập nhật liên tục.
Thêm vào đó, nguồn nhân lực phục vụ chuyển đổi số còn hạn chế, trong khi khối lượng dữ liệu cần chỉnh lý, đặc biệt sau đợt sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã vào tháng 7/2025 rất lớn. Việc đào tạo cán bộ, nâng cao kỹ năng sử dụng công nghệ cho nông dân cũng chưa theo kịp tốc độ phát triển…
Để vượt qua thách thức, Sở đề ra hàng loạt giải pháp như: đầu tư mạnh cho hạ tầng công nghệ, đặc biệt ở vùng nông thôn, nơi còn nhiều hạn chế về kết nối Internet. Đồng thời phát triển các hệ thống cảm biến, thiết bị IoT, tạo nền tảng cho ứng dụng dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo trong sản xuất.
Cùng với đó, tổ chức các chương trình đào tạo bài bản, dễ tiếp cận giúp nông dân nâng cao khả năng sử dụng công nghệ; tăng cường chính sách hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp và hợp tác xã nông nghiệp, triển khai các gói tín dụng ưu đãi để đầu tư vào công nghệ.
Nguồn nhân lực phục vụ chuyển đổi số ngành NN-MT Lạng Sơn còn hạn chế, trong khi khối lượng dữ liệu cần chỉnh lý sau đợt sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã rất lớn. Ảnh: Hoàng Nghĩa.
Việc kết nối giữa doanh nghiệp công nghệ với hợp tác xã, hộ sản xuất cũng được thúc đẩy nhằm đẩy nhanh quá trình ứng dụng công nghệ vào thực tế, từ giám sát mùa vụ, quản lý dịch bệnh đến tiêu thụ sản phẩm.
Ngoài ra, hoàn thiện khung pháp lý về dữ liệu nông nghiệp, thương mại điện tử và bảo vệ quyền lợi nông dân trong môi trường số cũng là nhiệm vụ quan trọng để bảo đảm tính bền vững.
Việc kết hợp vị trí địa lý thuận lợi, tiềm năng nông nghiệp đa dạng và nền tảng công nghệ ngày càng hoàn thiện hứa hẹn sẽ đưa nông nghiệp Lạng Sơn bước sang giai đoạn phát triển mới, hiện đại, hiệu quả và bền vững.
