Ngày 18/6, tại thành phố Buôn Ma Thuột, Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk tổ chức Hội thảo tham vấn sửa đổi, bổ sung Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg và Quyết định số 64/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Hơn 1.270 tỷ đồng thực hiện các chính sách hỗ trợ
Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 8/10/2012 quy định về việc hỗ trợ tổ chức, đơn vị sử dụng lao động là người dân tộc thiểu số tại khu vực miền núi, vùng đặc biệt khó khăn. Đến ngày 17/12/2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 64/2015/QĐ-TTg sửa đổi, bổ sung Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg.
Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Tuấn Trần.
Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn cho biết: Trong giai đoạn 2012-2024, Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg được bổ sung bởi Quyết định 64/2015/QĐ-TTg) đã phát huy vai trò thiết thực trong hỗ trợ an sinh và nâng cao chất lượng lao động vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg đã khuyến khích các doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp công lập và các tổ chức, đơn vị thuộc đối tượng quy định sử dụng và nâng cao chất lượng lao động là người dân tộc thiểu số tại khu vực miền núi, vùng đặc biệt khó khăn.
Tổng ngân sách thực hiện các chính sách hỗ trợ trong suốt 13 năm qua (2012-2024) đạt hơn 1.270 tỷ đồng, bao gồm chi phí cho bảo hiểm, đào tạo, định mức lao động và miễn giảm tiền thuê đất, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong việc đầu tư cho nguồn nhân lực vùng khó khăn.
Hơn 569.000 lượt lao động đã được Nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp, góp phần đảm bảo quyền lợi, ổn định cuộc sống và tạo niềm tin vào chính sách. Gần 88 tỷ đồng cũng đã được phân bổ cho công tác đào tạo nghề, giúp 47.340 lao động được bồi dưỡng tay nghề ngay tại doanh nghiệp hoặc cơ sở sản xuất.
Tác động tích cực đến nhiều đối tượng
Theo Viện Quy hoạch và Thiết kế nông nghiệp, trong thời gian qua, các chính sách hỗ trợ tổ chức, đơn vị sử dụng lao động là người dân tộc thiểu số cư trú tại khu vực miền núi, vùng đặc biệt khó khăn đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao đời sống, thu nhập cho người lao động, tạo động lực để các doanh nghiệp mạnh dạn tuyển dụng và gắn bó lâu dài với lực lượng lao động địa phương.
Đối với đơn vị sử dụng lao động, các chính sách hỗ trợ đã có tác động tích cực, giúp giảm gánh nặng tài chính, tăng khả năng tái đầu tư, nâng cao hiệu quả sản xuất. Đối với người lao động, các chính sách hỗ trợ giúp họ có việc làm ổn định, được đào tạo nghề, tham gia bảo hiểm xã hội, góp phần thay đổi nhận thức và nâng cao chất lượng cuộc sống. Đối với địa phương, hiệu quả từ chính sách hỗ trợ theo Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg đã góp phần ổn định an ninh, phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Ông Hoàng Viết Việt, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Tuấn Trần.
Ông Hoàng Viết Việt, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk cho biết: Việc thực hiện các chính sách về hỗ trợ đào tạo, nộp bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp thay cho các tổ chức, đơn vị; miễn giảm tiền thuê đất đã giúp khuyến khích mạnh các tổ chức, đơn vị tuyển dụng, sử dụng lao động là người đồng bào dân tộc thiểu số, từ đó giúp lao động là người dân tộc thiểu số có được công ăn việc làm, thu nhập ổn định, góp phần giải quyết tốt vấn đề an sinh xã hội.
Bên cạnh đó, việc thực hiện các chính sách hỗ trợ đã giúp cho các tổ chức, đơn vị sản xuất tiết kiệm được chi phí đầu vào, nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của đơn vị.
Tại tỉnh Đắk Lắk, trong giai đoạn 2013-2024, các đơn vị được giao nhiệm vụ đã thực hiện hỗ trợ đào tạo nghề ngắn hạn 7 đơn vị, đào tạo cho 735 lao động là người dân tộc thiểu số với tổng kinh phí thực hiện hơn 2,1 tỷ đồng. Về chính sách hỗ trợ bảo hiểm, trong thời gian từ năm 2012 đến tháng 6/2025, tại tỉnh Đắk Lắk đã hỗ trợ nộp bảo hiểm BHXH, BHYT, BHTN cho 9.531 lao động là đồng bào dân tộc thiểu số của 24 doanh nghiệp, với tổng kinh phí hỗ trợ là hơn 61,8 tỷ đồng.
Về chính sách hỗ trợ tiền thuê đất, trong giai đoạn 2012-2024, trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã thực hiện miễn giảm tiền thuê đất cho 5 đơn vị có sử dụng lao động là người dân tộc thiểu số.
Tham dự buổi hội thảo có đại diện các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể. Ảnh: Tuấn Trần.
Sửa đổi, bổ sung để tiếp tục phát huy hiệu quả
Theo Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn Lê Đức Thịnh, bên cạnh những kết quả tích cực, việc triển khai số 42/2012/QĐ-TTg vẫn còn nhiều hạn chế. Trong đó, phạm vi chính sách còn hẹp, chưa lan tỏa đều, đến nay mới chỉ có 13/25 địa phương thực hiện hỗ trợ. Cùng với đó, bối cảnh pháp lý đã có nhiều thay đổi, như Luật Doanh nghiệp, Luật Đất đai sửa đổi, khiến nhiều nội dung trong Quyết định không còn phù hợp, gây khó khăn cho việc thực thi.
Ngoài ra, thời gian hỗ trợ ngắn, thủ tục phức tạp khiến doanh nghiệp, hợp tác xã khó tiếp cận; chính sách cũng chưa bao phủ các lĩnh vực như chế biến nông sản, dịch vụ nông thôn. Hệ quả là lao động dân tộc thiểu số chưa thấy rõ lợi ích dài hạn; doanh nghiệp thiếu động lực tham gia; nhiều địa phương lúng túng trong bố trí nguồn lực, làm giảm hiệu quả chính sách.
Ông Lê Đức Thịnh cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg và Quyết định số 64/2015/QĐ-TTg cần được thực hiện theo hướng mở rộng đối tượng; tăng mức và thời hạn hỗ trợ; cập nhật địa bàn hỗ trợ xuống cấp xã, đồng bộ với Luật Đất đai 2024; rút gọn thẩm định kinh phí, rút ngắn thời gian thanh quyết toán, tăng quyền chủ động cho địa phương, doanh nghiệp; bảo đảm thống nhất hệ thống pháp luật và tuân thủ cam kết quốc tế, khuyến khích khu vực tư nhân.
Viện Quy hoạch và Thiết kế nông nghiệp cũng cho rằng, việc điều chỉnh, hoàn thiện Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg là yêu cầu cấp thiết nhằm đảm bảo hiệu quả và phù hợp thực tiễn trong giai đoạn mới.
Trong các nội dung Viện Quy hoạch và Thiết kế nông nghiệp kiến nghị sửa đổi, bổ sung, đáng chú ý có nội dung kiến nghị sửa đổi, bổ sung chính sách đào tạo nghề. Cụ thể, đề xuất điều chỉnh quy định cho phép các doanh nghiệp, đơn vị được tổ chức đào tạo nghề thực hành tại chỗ, thay vì yêu cầu bắt buộc phải thực hiện tại cơ sở đủ điều kiện đào tạo nếu đáp ứng các tiêu chí chuyên môn, giáo viên hướng dẫn và có kế hoạch đào tạo được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Bà Huỳnh Thị Liên Hoa, Viện Quy hoạch và Thiết kế nông nghiệp phát biểu tham luận tại hội thảo. Ảnh: Tuấn Trần.
Bên cạnh đó, đề nghị mở rộng phạm vi hỗ trợ đào tạo nghề ngắn hạn bao gồm cả trường hợp đào tạo lại tay nghề nhằm giúp người lao động thích ứng với vị trí công việc mới sau khi sắp xếp, bố trí lại lao động.
Về phía Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk, Chi cục trưởng Hoàng Viết Việt cho rằng: Để khuyến khích các đơn vị sử dụng lao động là người dân tộc thiểu số, đề nghị xem xét, điều chỉnh giảm định mức lao động từ 80% xuống 70%, do lao động là người dân tộc thiểu số thường có kỹ năng hạn chế hơn đối tượng lao động khác.
