Đẩy nhanh tiến độ hợp tác giữa Bộ Nông nghiệp và Môi trường và JICA

Sáng 5/9, trong khuôn khổ chuyến công tác tại Nhật Bản, Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng gặp và làm việc với Phó chủ tịch cấp cao Hataeda Mikio tại Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA).

Phó Chủ tịch cấp cao Hataeda Mikio bày tỏ cảm ơn Quyền Bộ trưởng đã thu xếp thời gian làm việc và mong muốn trao đổi một số nội dung hợp tác trọng tâm giữa hai bên, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.

Phía JICA cho biết, Dự án JICA 3 đã được điều chỉnh và mong sớm triển khai; trong khi Dự án JICA 5 vẫn đang chờ Việt Nam phê duyệt Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (Pre-FS). Ngoài ra, cơ sở đào tạo tại Hòa Lạc đã hoàn thiện nhưng nhiều hạng mục chưa được sử dụng.

Liên quan đến lĩnh vực phòng, chống thiên tai, Dự án giảm thiểu rủi ro thiên tai trầm tích tại đập Sabo ở Sơn La đã hoàn thành và đang được kỳ vọng mở rộng. Tuy nhiên, một số Dự án ODA khác đang bị đình trệ do vấn đề miễn thuế, vì vậy phía Việt Nam cần sớm hoàn thiện Báo cáo chủ trương đầu tư. Đối với Dự án Quản lý tài nguyên thiên nhiên bền vững giai đoạn 3 (SNRM3), văn kiện phê duyệt vẫn đang chờ hoàn tất.

Về biến đổi khí hậu, JICA nhấn mạnh Dự án SIM-NDC sẽ hỗ trợ Việt Nam thực hiện các cam kết giảm phát thải và dự án tăng cường năng lực quản lý chất thải hướng tới kinh tế tuần hoàn đã được phê duyệt, với kế hoạch đón đoàn khảo sát sang Việt Nam vào năm 2025.

Trên cơ sở đó, ông Hataeda Mikio đề nghị Việt Nam gửi yêu cầu chính thức về chuyên gia “Cố vấn thúc đẩy hệ thống lương thực và nông nghiệp bền vững” và hi vọng mở rộng các dự án hợp tác kỹ thuật mới nhằm tăng cường hiệu quả hợp tác giữa hai bên.

Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng đánh giá, các dự án do JICA hỗ trợ đều mang tính chiến lược, góp phần giải quyết những vấn đề cốt lõi như quản lý nước, nâng cao năng lực đào tạo và phát triển chuỗi giá trị. Hợp tác với JICA đã mang lại nhiều kết quả, từ bảo tồn đa dạng sinh học đến phát triển sinh kế cho cộng đồng.

Đặc biệt, mô hình đập Sabo của Nhật Bản rất hiệu quả, giúp giảm thiểu rủi ro lũ quét và sạt lở tại các vùng miền núi. Bên cạnh đó, Dự án SIM-NDC hỗ trợ Việt Nam thực hiện cam kết giảm phát thải, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế tuần hoàn, quản lý chất thải và xử lý ô nhiễm của đất nước.

Tuy nhiên, tiến độ triển khai còn chậm do nhiều nguyên nhân, đặc biệt là sự chưa đồng bộ về thủ tục giữa hai bên. Đây là thực trạng phổ biến của các dự án ODA Việt Nam – Nhật Bản.

Để các dự án phát huy hiệu quả, phía Việt Nam khẳng định sẽ đẩy nhanh giải ngân và triển khai Dự án JICA 3, đồng thời đề nghị JICA sớm cử chuyên gia phối hợp lập Báo cáo tiền khả thi (Pre-FS) cho Dự án JICA 5 nhằm thống nhất phương án đầu tư, ứng dụng khoa học công nghệ, từ đó rút ngắn thời gian thẩm định và cam kết sớm khoản vay. Trung tâm Hòa Lạc sẽ được rà soát, phân công rõ cơ quan quản lý để khai thác hiệu quả.

“Về phi dự án cử chuyên gia và cố vấn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng đề xuất, dự kiến đầu năm 2026 trình Bộ Tài chính để Nhật Bản xem xét. Chúng tôi mong JICA tiếp tục ưu tiên các dự án công nghệ cao, chuyển đổi số trong nông nghiệp, OCOP, đào tạo nhân lực quản lý thủy lợi và chế biến nông sản; đồng thời ủng hộ mở rộng xây dựng hệ thống đập Sabo tại Sơn La, tháo gỡ vướng mắc về miễn thuế cho các dự án viện trợ không hoàn lại.

Việt Nam đề nghị JICA xem xét tài trợ các dự án mới như SNRM3, phi dự án trang thiết bị giám sát rừng bằng UAV, dự án giáo dục giảm thiểu rủi ro thiên tai cho trẻ em do UNICEF quản lý; hỗ trợ xây dựng hệ thống MRV, quản lý và tái chế rác thải, xử lý khí thải công nghiệp và phát triển mô hình đô thị xanh – nông thôn xanh”, Quyền Bộ trưởng cho biết.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cam kết phối hợp chặt chẽ với JICA, tạo điều kiện thuận lợi cho các đoàn khảo sát, bảo đảm các dự án được triển khai đúng tiến độ, đóng góp thiết thực vào quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam – Nhật Bản.