Hội thảo thu hút đông đảo các nhà khoa học, chuyên gia và doanh nghiệp công nghệ tham dự, trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo – AI đang trở thành động lực mới giúp nông nghiệp Việt Nam tối ưu sản xuất và nâng cao chất lượng nông sản. Tại sự kiện, các chuyên gia chia sẻ nhiều góc nhìn cập nhật về thực trạng ngành và những mô hình ứng dụng AI chi phí thấp có thể triển khai ngay tại nông hộ.
Thực trạng sản xuất ở trong nước vẫn còn manh mún, thiếu liên kết, cơ giới hóa hạn chế và tỷ lệ diện tích đạt chuẩn GAP còn thấp, khiến việc chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ cao gặp nhiều khó khăn. Ảnh: Minh Sáng.
Theo đại diện Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), ngành rau quả tiếp tục tăng trưởng mạnh, với kim ngạch xuất khẩu đạt 7,15 tỷ USD năm 2024; dự báo năm 2025 có thể đạt 8 tỷ USD. Tuy nhiên, sản xuất vẫn còn manh mún, thiếu liên kết, cơ giới hóa hạn chế và tỷ lệ diện tích đạt chuẩn GAP còn thấp, khiến việc chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ gặp nhiều khó khăn. Thị trường thế giới ngày càng đòi hỏi minh bạch quy trình sản xuất và sản phẩm thân thiện môi trường, tạo áp lực buộc ngành phải ứng dụng AI, IoT, Blockchain.
Ông Nguyễn Văn Mười, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) chia sẻ: “Việc ứng dụng AI và các công nghệ số giúp cảnh báo sớm, minh bạch quy trình sản xuất là yêu cầu cấp thiết của nông nghiệp hiện nay. Nếu triển khai sớm, các công nghệ này sẽ giảm rủi ro do thời tiết, khí hậu, nâng cao năng suất, chất lượng và tạo nền tảng cho sản xuất bền vững”.
TS.Trần Thị Tuyết Vân (Đại học An Giang) phân tích vai trò của AI trong nông nghiệp hiện đại, đặc biệt khi kết hợp cùng IoT, AI giúp nhận diện bệnh cây nhanh và chính xác qua hình ảnh, giám sát cây trồng bằng drone đến robot thu hoạch và hệ thống tưới, dinh dưỡng tự động. Tuy vậy, rào cản về chi phí đầu tư và thiếu nhân lực chất lượng cao vẫn là thách thức lớn.
Khi dữ liệu được chuẩn hóa và số hóa đầy đủ, AI có thể phát huy hiệu quả mạnh mẽ, hỗ trợ kiểm soát truy xuất nguồn gốc, đánh giá chất lượng, dự báo mùa vụ, tối ưu quyết định sản xuất và nâng cao năng lực xuất khẩu. Ảnh: Minh Sáng.
Đại diện SNE (Hàn Quốc), ông Chang SeHun, cho rằng hướng đi phù hợp nhất với nông nghiệp Việt Nam hiện nay không phải là đầu tư các mô hình “smart farm” trị giá hàng tỷ đồng nên khó nhân rộng mà bắt đầu từ chuyển đổi số dữ liệu, nền tảng trước khi ứng dụng AI ở mức chuyên sâu. Hiện dưới 4% nông hộ đạt chuẩn VietGAP và phần lớn nhật ký đồng ruộng bà con nông dân vẫn ghi chép thủ công, khiến dữ liệu phân tán và thiếu tính chuẩn hóa.
Theo ông SeHun, Việt Nam có nền nông nghiệp phát triển nhưng mức độ số hóa còn thấp. Khi dữ liệu được chuẩn hóa và số hóa đầy đủ, AI có thể phát huy hiệu quả mạnh mẽ, hỗ trợ kiểm soát truy xuất nguồn gốc, đánh giá chất lượng, dự báo mùa vụ, tối ưu quyết định sản xuất và nâng cao năng lực xuất khẩu.
Tại hội thảo, SNE giới thiệu nền tảng AI SaaS chi phí thấp, cho phép số hóa nhật ký canh tác bằng AI-OCR, đưa vào hồ sơ dữ liệu (Data Lake) để phân tích và dự báo. Hệ thống có khả năng dự báo giá nông sản với độ chính xác trên 92%, ước tính sản lượng qua dữ liệu vệ tinh và đánh giá sinh trưởng cây trồng ngay từ hình ảnh chụp bằng smartphone. Các giải pháp này hiện đang được SNE triển khai thử nghiệm tại Lâm Đồng, Bắc Giang, Đồng Nai và phối hợp triển khai cùng IAS và WinMart.
Việc ứng dụng AI và các công nghệ số giúp cảnh báo sớm, minh bạch quy trình sản xuất là yêu cầu cấp thiết của nông nghiệp hiện nay. Ảnh: Minh Sáng.
Hội thảo thống nhất rằng chuyển đổi số trong nông nghiệp phải bắt đầu từ số hóa dữ liệu và quản lý thông tin canh tác, trước khi tiến tới ứng dụng AI ở mức cao hơn. Đây được xem là giải pháp thiết thực giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, truy xuất nguồn gốc, giảm chi phí và hỗ trợ nông hộ nhỏ lẻ hướng tới nền nông nghiệp thông minh và bền vững.
"AI đang tạo ra cơ hội lớn cho nông nghiệp Việt Nam, từ dự báo thời tiết, phát hiện sâu bệnh, tối ưu quy trình sản xuất đến truy xuất nguồn gốc theo tiêu chuẩn quốc tế. Nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu, dịch bệnh và thiếu hụt lao động, ứng dụng AI được xem là giải pháp tất yếu để phát triển nền nông nghiệp xanh và bền vững", ông Trương Vĩnh Hải, Phó Viện trưởng phụ trách Viện KHKTNN miền Nam (IAS) nhấn mạnh.
