Trong phần chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính, đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân (TP.HCM) cho rằng, trước khi sáp nhập, do chức năng và nhiệm vụ khác nhau, Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư thường có quan điểm và mục tiêu không đồng nhất.
Đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân (TP.HCM). Ảnh: Quochoi.
Bộ Kế hoạch Đầu tư lúc nào cũng muốn ưu tiên tăng trưởng cao, triển khai nhiều dự án, tổng mức đầu tư lớn. Bộ Tài chính thì ưu tiên kiểm soát nợ công, đảm bảo cân đối vốn, kiểm soát chi một cách thận trọng. Bộ Kế hoạch Đầu tư thì các chính sách ưu đãi thuế, thu hút đầu tư, giảm thuế kích cầu, Bộ Tài chính thì tập trung chống thất thu thuế, tăng thu ngân sách, giảm chi ngân sách.
Vậy với tư cách là Bộ trưởng sau sáp nhập, đề nghị Bộ trưởng có giải pháp gì để đất nước chúng ta tăng trưởng cao nhưng vẫn ổn định được kinh tế vĩ mô.
Trả lời phần chất vấn của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết đây là "câu hỏi khó", đại biểu đã nêu ra một vấn đề rất sâu sắc và cũng là một nội dung không hề dễ trả lời. Tuy nhiên, với tinh thần trách nhiệm trước Quốc hội, Bộ trưởng trình bày quan điểm như sau:
Thứ nhất, khi Đảng, Nhà nước và các cơ quan có thẩm quyền quyết định thành lập các bộ như Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, thì quyết định đó đều xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của đất nước. Chính từ thực tiễn đó, chúng ta đã xác lập nên chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn riêng biệt của từng cơ quan nhà nước, trong đó có hai bộ nói trên.
Vì có sự khác biệt trong trọng tâm ưu tiên và cách tiếp cận nhiệm vụ, nên trong quá trình thực thi chức năng, các bộ buộc phải tìm tòi, thảo luận, trao đổi nhằm đưa ra những phương án hiệu quả nhất, nhanh nhất, chính xác nhất để phục vụ mục tiêu chung là phát triển đất nước.
"Mọi nỗ lực đều hướng đến việc thực hiện thành công các định hướng, quan điểm, mục tiêu mà Đảng, Quốc hội và Chính phủ đã đề ra, đó là phát triển nhanh, bền vững, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế." - Bộ trưởng Thắng bày tỏ.
Thực tiễn cũng đã cho thấy rằng, dù ở bất kỳ giai đoạn nào, mục tiêu đó vẫn là sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong hoạt động của cả hai bộ, kể cả khi hai bộ còn hoạt động một cách độc lập. Điều này được thể hiện rõ nét qua việc kiểm soát chặt chẽ các chỉ tiêu về an toàn nợ công. Như trong báo cáo của Chính phủ trình Quốc hội, đến cuối năm 2024, nợ công của chúng ta chỉ khoảng 34,7% GDP, nợ của Chính phủ vào khoảng 32% GDP đều thấp hơn rất nhiều so với trần Quốc hội cho phép. Đây là minh chứng rõ ràng cho sự phối hợp hiệu quả giữa hai cơ quan trong việc duy trì kỷ luật tài khóa, đảm bảo an ninh tài chính quốc gia.
Bên cạnh đó, người đứng đầu ngành tài chính cho rằng, có ổn định thì mới có thể tăng trưởng được. Và để đạt được mục tiêu tăng trưởng bền vững, chúng ta cần kiểm soát chặt chẽ nợ công, đầu tư có trọng tâm, trọng điểm vào các dự án và công trình quan trọng của quốc gia. Chính vì vậy, giữa chức năng đầu tư và chức năng tài chính luôn tồn tại sự tương hỗ, hỗ trợ lẫn nhau.
Trên cơ sở đó, việc hợp nhất hai bộ thành Bộ Tài chính như hiện nay là một chủ trương rất đúng đắn và lớn của Đảng, đã được Quốc hội quyết nghị. Mục tiêu là để tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả, giảm bớt tầng lớp trung gian và xử lý hiệu quả các vấn đề phức hợp về đầu tư và tài chính quốc gia.
Theo ông Thắng, nếu như trước đây, việc cân bằng giữa đầu tư và an toàn tài khóa đòi hỏi sự phối hợp giữa hai cơ quan, thì nay có thể giải quyết vấn đề này trong một thể thống nhất. Sự thống nhất này không chỉ mang lại sức mạnh tổng hợp mà còn nâng cao đáng kể hiệu quả điều hành.
Thứ nhất, Bộ Tài chính nay có một tầm nhìn đồng bộ, toàn diện hơn, việc hoạch định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, quản lý ngân sách, tham mưu phân bổ nguồn lực đầu tư được thực hiện một cách thống nhất, đồng bộ, giúp các quyết sách được đưa ra nhanh chóng, chính xác, không bị chồng chéo hay có độ trễ như trước đây.
Thứ hai, Bộ Tài chính có điều kiện để tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực quốc gia, vấn đề không còn chỉ là “chi bao nhiêu” mà quan trọng hơn là “chi vào đâu” để đem lại hiệu quả lớn nhất. Bộ sẽ định hướng dòng vốn đầu tư công theo hướng tập trung, có trọng tâm, trọng điểm.
Thứ ba, sự hợp nhất giúp Bộ Tài chính chủ động hơn trong việc huy động các nguồn lực phát triển. Khi chiến lược đầu tư và kế hoạch tài chính thống nhất, chúng ta có thể xây dựng các kế hoạch vay và trả nợ công một cách chủ động, linh hoạt. Như vậy, vừa đáp ứng nhu cầu vốn cho các dự án đầu tư phát triển, vừa đảm bảo an toàn nợ công trong dài hạn.
"Việc hợp nhất không phải là sự cộng dồn đơn thuần về tổ chức, mà là để cộng hưởng về chức năng, tạo ra một tư duy điều hành mới, hiệu quả hơn. Đó là: tăng trưởng phải nhanh nhưng bền vững, đầu tư phải hiệu quả và kỷ luật tài khóa chính là nền tảng vững chắc cho sự phát triển thịnh vượng của quốc gia." - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.
