Khoan lắp đặt trước, xin phép sau
Gói thầu KA-PW-07 Hệ thống thu gom nước thải, thuộc dự án Phát triển tổng hợp các đô thị động lực – Tiểu dự án đô thị Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh được UBND thị xã Kỳ Anh phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu ngày 20/12/2021. Đơn vị trúng thầu Liên danh Tổng công ty xây dựng Nông nghiệp Việt Nam (VINACCO)-CTCP, Công ty CP xây dựng số 5 (SC5) và Công ty TNHH xây dựng Tự Lập (Công ty Tự Lập). Giá trị hợp đồng hơn 380 tỷ đồng. Thời gian thực hiện dự án 36 tháng.
Tuyến đường Công ty Tự Lập thi công sai thiết kế tại thôn Hoa Trung, xã Kỳ Hoa. Ảnh: Thanh Nga.
Đây là dự án vay vốn Ngân hàng thế giới (WB) và vốn đối ứng ngân sách tỉnh, ngân sách thị xã Kỳ Anh.
Mới đây, Báo Nông nghiệp Việt Nam nhận được đơn thư phản ánh, gói thầu này có dấu hiệu thi công sai thiết kế khi chưa được thẩm định, phê duyệt điều chỉnh theo quy định của pháp luật. Và trách nhiệm chính trong việc cho phép nhà thầu thi công sai thiết kế thuộc về UBND thị xã Kỳ Anh, Ban quản lý dự án (BQLDA) xây dựng thị xã và đơn vị tư vấn giám sát.
Trong đơn nêu rõ, theo hồ sơ thiết kế đã được Sở Xây dựng Hà Tĩnh thẩm định, chủ đầu tư phê duyệt thì phương án thi công đường ống thoát nước là: Cắt mặt đường, đóng cử lase hoặc cử ván thép (tùy vị trí); khoan đào đất đường để hạ hố ga và đường ống thoát nước; đắp cát gia cố nền đường và bảo vệ đáy ống; lắp đặt ống thoát; đắp cát xung quanh và bề mặt để bảo vệ ống; đổ các lớp đất nền và lu lèn hoàn trả mặt đường.
Ông Nguyễn Văn Thành, Phó BQLDA xây dựng thị xã Kỳ Anh lý giải, việc khoan lắp đường ống ở xã Kỳ Hoa là “khoan thử nghiệm” với chiều dài khoảng 30m. Ảnh: Thanh Nga.
Một lão nông ở xã Kỳ Hoa xin dấu tên nói rằng, dự án vay vốn phải trả lãi, tỉnh, huyện cũng phải bỏ ngân sách đối ứng, mà ngân sách chính là tiền thuế những người nông dân chân lấm tay bùn như họ đóng nộp vào. Nếu dự án không hiệu quả thì người chịu thiệt hại nhiều nhất không ai khác chính là nông dân.
Tuy nhiên, hiện nay tư vấn giám sát tự ý phê duyệt, tham mưu chủ đầu tư cho nhà thầu thi công là Công ty Tự Lập thay đổi phương án thi công từ đào hở sang sử dụng máy khoan và bơm dung dịch betonai để khoan dưới lòng đường rồi luồn đường ống thoát nước qua mà không thi công như hồ sơ thiết kế được duyệt. Chiều dài đã thi công khoảng gần 200m, tại đoạn đường thôn Hoa Trung, xã Kỳ Hoa, thị xã Kỳ Anh.
“Việc điều chỉnh này phải được đơn vị thiết kế lập, trình Sở Xây dựng thẩm định, trình cấp thẩm quyền phê duyệt. Sau khi phê duyệt các bước thì chủ đầu tư căn cứ vào định mức đơn giá điều chỉnh để thực hiện việc điều chỉnh hợp đồng với các đơn vị liên quan trước khi triển khai thi công theo phương án điều chỉnh. Tuy nhiên, chủ đầu tư đã bỏ qua tất cả các bước là vị phạm quy định”, đơn phản ánh nhấn mạnh.
Đồng thời cho rằng, việc thay đổi thiết kế với một giải pháp hiện chưa có định mức đơn giá và cũng chưa được cơ quan chuyên môn công nhận sẽ không có cơ sở để thanh quyết toán công trình sau này. Có nguy cơ tư vấn giám sát và nhà thầu sẽ hợp thức hóa hồ sơ nghiệm thu theo hồ sơ thiết kế ban đầu, gây thất thoát ngân sách nhà nước.
Đặc biệt, việc sử dụng phương án khoan đặt đường ống sẽ không quản lý được độ võng của ống thoát nước. Quá trình thi công sẽ ảnh hưởng kết cấu của đường giao thông do không thể kiểm soát được việc sạt lở các lớp nền đường; không thi công được lớp cát bảo vệ ống thoát nước; dung dịch betonai gây ô nhiễm môi trường nên cần đánh giá tác động môi trường…
Tuy nhiên khảo sát của chúng tôi và phản ánh của người dân, đoạn đường đã khoan ngầm dài khoảng gần 200m. Ảnh: Thanh Nga.
Trao đổi với PV, ông Nguyễn Văn Thành, Phó BQLDA xây dựng thị xã Kỳ Anh lý giải, việc thay đổi thiết kế, phương án thi công gói thầu 07 mới chỉ là ý tưởng. Việc khoan lắp đường ống ở xã Kỳ Hoa là “khoan thử nghiệm” với chiều dài khoảng 30m. Tuy nhiên, khảo sát tại hiện trường của chúng tôi, thực tế chiều dài đoạn đường đã khoan thi công đúng như đơn phản ánh dài khoảng gần 200m.
PV đặt câu hỏi, việc khoan thử nghiệm phía Ban đã xin chủ trương cấp có thẩm quyền hay chưa?, ông Thành nói: “Phải làm thử trước xem đạt yêu cầu không đã mới làm hồ sơ xin điều chỉnh!”.
Xác định đơn giá “dựa vào học hỏi các tỉnh”
Hiện nay, giải pháp khoan đặt đường ống chưa có đơn giá nhà nước nên ngay từ đầu không được lựa chọn đưa vào thiết kế. Khi được hỏi, bây giờ điều chỉnh, Ban lấy căn cứ đâu để xác định đơn giá, ông Nguyễn Văn Thành bảo: “Bọn anh dựa vào học hỏi các tỉnh, lấy đơn giá dựa trên cơ sở giá các tỉnh khác đã làm. Còn việc thanh quyết toán thì chỉ cần đổi lại phụ lục hợp đồng”!.
Theo thiết kế được duyệt nhà thầu phải đào hở như thế này để lắp đường ống. Ảnh: Thanh Nga.
Ngoài việc phản ánh chủ đầu tư, đơn vị tư vấn giám sát tự thay đổi thiết kế, biện pháp thi công tại gói thầu 07, đơn thư còn khẳng định 100% hố ga thu nước do nhà thầu Công ty Tự Lập thi công sai thiết kế. Vị trí lỗ chừa để đấu nối đường ống thoát nước vào hố ga theo kết kế miệng lỗ cách mặt đáy hố ga 10cm để khi lắp ống sẽ kín khít và tạo độ dốc thoát nước.
Tuy nhiên, để thuận tiện cho việc thi công, nhà thầu thi công miệng lỗ sát với mặt đáy, sau đó dùng đá chèn vào. Việc chèn đá này sẽ không đảm bảo độ dốc và độ kín khít, có nguy cơ gây rò rỉ nước thải, gây ô nhiễm môi trường.
Không thừa nhận thi công sai thiết kế, Giám đốc Công ty Tự Lập Nguyễn Thiện Tuấn nói: “Phản ánh như vậy là không đúng. Chúng tôi kê đá để cân cao độ, sau đó chúng tôi bỏ cái đá kê đi và đổ bê tông chèn vào. Khối lượng không thay đổi gì cả”.
Hiện giải pháp khoan ngầm lắp đường ống chưa có đơn giá nhà nước và cũng chưa được cơ quan chuyên môn công nhận nên sẽ không có cơ sở để thanh quyết toán công trình sau này. Ảnh: Thanh Nga.
Một gói thầu có tổng mức đầu tư lớn, liên quan đến vốn vay và ngân sách nhà nước, song việc tổ chức thi công đang khiến người dân đặt nhiều nghi vấn về chất lượng công trình và việc chấp hành quy định pháp luật trong quản lý, điều hành dự án của chủ đầu tư, đơn vị tư vấn giám sát. Thiết nghĩ, cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh cần vào cuộc để làm rõ sai phạm, xử lý dứt điểm tồn tại (nếu có) nhằm đảm bảo dự án phát huy tối đa hiệu quả đầu tư.
